Plansız Gebelik Sürecindeki Kadınların Dini, Manevi ve Psikolojik Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 42, 337 - 374, 25.12.2021

Amine Hümeyra Buldur , Gülüşan Göcen

https://doi.org/10.34234/ded.1009333

Cited By: 1

Öz

Bu makalenin amacı; plansız gebelik yaşayan anne adaylarının, gebeliği ve anneliği anlamlandırma biçimlerini incelemek, anneliğe geçiş sürecindeki bu kritik dönemde deneyimledikleri tecrübeleri dini, manevi ve psikolojik yönleriyle ele alarak din psikolojisi perspektifiyle bir resim çizmeye çalışmaktır. Durum deseninde hazırlanan bu nitel saha araştırmasında, amaçlı örnekleme tiplerinden kartopu ve ölçüt örnekleme ile seçilmiş 21-38 yaş aralığında (ort. 28,7), mevcut durumda plansız gebelik yaşayan, 11’inin ilk gebeliği, 6’sının ikinci gebeliği, 7’sinin üçüncü gebeliği, 1’inin ise dördüncü gebeliği olan, ağırlıklı olarak lisans ve lisansüstü eğitime sahip, 12’sinin aktif olarak çalışmakta olduğu 25 evli Müslüman kadın ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Betimsel ve içerik analizi ile yapılan çözümlemeler sonucunda; plansız gebelik yaşayan kadınların yaşadıkları duygusal yoğunlukla mücadele etmek için dini ve manevi başa çıkma yöntemlerini kullandıkları (i), hem aile ve sosyal çevrelerinden hem de bu alandaki profesyonellerden manevi destek almaya ihtiyaçlarının olduğu (ii) tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların gebeliklerini ilk öğrendikleri andaki duygu hallerinde “şaşkınlık ve şok” alt teması baskın gelirken (iii), anneliği anlamlandırma biçimlerinde nitelendirdikleri en yoğun kavram “sorumluluk” alt teması olmuştur (iv). Bir anne adayını bebeğini dünyaya getirip getirmeme noktasında nelerin arada bırakabileceğine dair sebepler listesinde ise “ekonomik durum” ve “eşi ile ilişkisi” alt temaları ön plana çıkmıştır (v). 

Anahtar Kelimeler

Gebelik, Plansız Gebelik, Din Psikolojisi, Dini Başa Çıkma

Investigation of Religious, Spiritual and Psychological Conditions of Women During Unintended Pregnancy Period

Öz

The aim of this study is to examine the ways in which expectant mothers who have had an unintended pregnancy make sense of pregnancy and motherhood, and to try to draw a picture from the perspective of the psychology of religion by considering the religious, spiritual and psychological aspects of their experiences during this critical period in the transition to motherhood. In this qualitative field study, phenomenological approach was employed with conducting semi-structured interviews with 25 married Muslim women, 12 of whom are actively working, majority of them have completed undergraduate and graduate education and whose ages varies from 21 to 38 (mean 28.7), selected by snowball and criterion sampling tapproaches of purposeful sampling methods, 11 of them had their first pregnancy, 6 of them had their second pregnancy, 7 of them had their third pregnancy and 1 had their fourth pregnancy. The results obtained from descriptive and content analysis have indicated that women who experienced unintended pregnancy use religious and spiritual coping methods to combat the emotional intensity they experience (i), and they need moral support from both their family and social circles and professionals in this field (ii). In addition, while the sub-theme of "surprise and shock" was dominant in the emotional states of the participants when they first learnt about their pregnancy (iii), the concept they described most intensely in the way they made sense of motherhood was the sub-theme of "responsibility" (iv). The sub-themes of "economic status" and "relationship with her spouse" came to the fore in the list of reasons that affect the descision of mother-to-be about giving birth to her baby (v).

Anahtar Kelimeler

Psychology, Pregnancy, Unintended Pregnancy, Psychology of Religion, Religious Coping

Kaynakça

• Abajobir, A. A., Alati, R., Kisely, S., Najman, J. M. (2017). Antecedents and maternal health outcomes of unintended pregnancy: a systematic review. Ethiop Med J. 55(4), 325-336.
• Albayrak, A. (2009). Üniversite Gençlerinin Dua Tutum ve Davranışları. Karadeniz Basın Yayım, Rize.
• Ali, A. (2016). Relationship between Unwanted Pregnancy and Health-Related Quality of Life in Pregnant Women. Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan. 26(6). 507-512.
• Allport, G.W. (1965). The Individual and His Religion. Macmillan Company. New York.
• Arıcı, A. (2005). Ergenlerde Dinî Başaçıkma Yöntemi Olarak Dua.Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, İ. ve Mete, S. (2004). Beklenmeyen Gebelikler, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. S.8(1).
• Ayten, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak: Dini Başa Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul. İz Yayıncılık.
• Ayten, A.(2018). Din ve Sağlık Kavram, Kuram ve Araştırma. İstanbul.Marmara Akademi Yayınları.
• Bahk, J., Yun, S.-C., Kim, Y., & Khang, Y.-H. (2015). Impact of unintended pregnancy on maternal mental health: A causal analysis using follow up data of the Panel Study on Korean Children (PSKC). BMC Pregnancy and Childbirth, 15(1), 85. https://doi.org/10.1186/s12884-015-0505-4
• Barrett, G., & Wellings, K. (2002). What is a ‘planned’ pregnancy? Empirical data from a British study. Social Science & Medicine, 55(4), 545-557. https://doi.org/10.1016/S0277-9536(01)00187-3
• Berthelon, M. Kruger, D. Sanchez, R. (2018). “Maternal Stress During Pregnancy and Early Childhood Development”. IZA Institute of Labor Economics. S.11452.
• Bekmezci, H., Özkan, H., Bayrak, S., Öztürk, T., & Toprak, N. (2016). Gebelerin Doğum Koçluğu Hakkındaki Bilgi, Görüş Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 19(1). https://doi.org/10.17049/ahsbd.05630
• Bradley Sarah E. K. (2013). The consequences of unintended pregnancy on child health. Population Association of America annual conference.
• Coussons-Read, M. E. (2013). Effects of prenatal stress on pregnancy and human development: Mechanisms and pathways. Obstetric Medicine, 6(2), 52-57. https://doi.org/10.1177/1753495x12473751
• Çağlan, K. & Göcen, G. (2020). Psikolojik Yardım Almanın Dini / Manevi Açıdan Damgalanması ve Bu Süreci Yaşayanların Manevi Danışmanlık Hizmetlerinden Beklentileri. Değerler Eğitimi Dergisi. https://doi.org/10.34234/ded.617263
• David, H. P. (2006). Born Unwanted, 35 Years Later: The Prague Study. Reproductive Health Matters, 14(27), 181-190. https://doi.org/10.1016/S0968-8080(06)27219-7
• De La Rochebrochard, E., & Joshi, H. (2013). Children Born After Unplanned Pregnancies and Cognitive Development at 3 Years: Social Differentials in the United Kingdom Millennium Cohort. American Journal of Epidemiology, 178(6), 910-920. https://doi.org/10.1093/aje/kwt063
• Deklava, L., Lubina, K., Circenis, K., Sudraba, V., & Millere, I. (2015). Causes of Anxiety during Pregnancy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 205, 623-626. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.09.097
• Duman, B.U. (2019). Postpartum Depresyon, Eş Desteği ve Duygu Düzenleme Güçlükleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dunkel Schetter, C., & Tanner, L. (2012). Anxiety, depression and stress in pregnancy: Implications for mothers, children, research, and practice. Current Opinion in Psychiatry, 25(2), 141-148. https://doi.org/10.1097/YCO.0b013e3283503680
• Ersoy, E., Karasu, Y., Çelik, E. Y., Ersoy, A. Ö., Tokmak, A., & Taşçı, Y. (2015). Individual features and contraceptive attitudes of women who had unintended pregnancy. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6(3). https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0528
• Figueiredo, B., Field, T., Diego, M., Hernandez‐Reif, M., Deeds, O., & Ascencio, A. (2008). Partner relationships during the transition to parenthood. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 26(2), 99-107. https://doi.org/10.1080/02646830701873057
• Frankl, V. (2017). İnsanın Anlam Arayışı. Çev. Selçuk Budak, 37. Bsk., İstanbul, Okuyanus Yay.
• Fromm, E. (1985). Sevme Sanatı, Say Yayınları, İstanbul.
• Gashi, F. (2016). Dua ve Hayat Memnuniyeti Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25: 2, 1-29.
• Göcen, G. (2018) .Psikoloji Mitoloji ve Din. İstanbul. Kaknüs Yayınları.
• Göcen, G. (2015). Tüp Bebek Tedavisi Almış Kadınların Dinî Başa Çıkma Süreçleri ve Dinî Yaşantıları Üzerine Nitel Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 32. 165-217.
• Göcen, G. (2014). Şükür, Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü. İstanbul: Dem Yayınları
• Gügen, B. (2019). Gebelik Sürecindeki Kadınlarda Manevi İyi Oluş İle Hayat Memnuniyeti İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara Türkiye.
• Hedayat, K. M., Shooshtarizadeh, P., & Raza, M. (2006). Therapeutic abortion in Islam: Contemporary views of Muslim Shiite scholars and effect of recent Iranian legislation. Journal of Medical Ethics, 32(11), 652-657. https://doi.org/10.1136/jme.2005.015289
• Hill, P. C.; Pargament, K. I. (2015). Din ve Maneviyatın Kavramlaştırılması ve Ölçülmesindeki Gelişmeler, Beden ve Ruh Sağlığı Araştırmaları İçin Olası Bulgular. Çev. Mustafa Ulu, Bilimname, 2015, .1 (28). s.343- 368.
• Hood, R. W., Hill, P. C., & Spilka, B. (2009). The psychology of religion: An empirical approach (4th ed). Guilford Press.
• Horozcu, Ü. (2010). Dı̇n Psı̇kolojı̇sı̇ Açısından Dünyevı̇ İstek Duaları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ilska, M., & Przybyła-Basista, H. (2017). Partner support as a mediator of the relationship between prenatal concerns and psychological well-being in pregnant women. Health Psychology Report, 4, 285-295. https://doi.org/10.5114/hpr.2017.68235
• Joaquim, R. M. (2018). Psychobiology of Sadness: Functional Aspects in Human Evolution. EC Psychology and Psychiatry. 7(12), 1015-1022.
• Jung, C. G. (2005). Modern Man in Search of a Soul. Routledge Classics.
• Karaçam, Z., Şen, E., & Amanak, K. (2010). Effects of unplanned pregnancy on neonatal health in Turkey: A case-control study: Effects of unplanned pregnancy on babies. International Journal of Nursing Practice, 16(6), 555-563. https://doi.org/10.1111/j.1440-172X.2010.01881.x
• Kardavi, Y. (1986). İbadet. çev. Hüsamettin Cemal. Pınar Matbaacılık. Trabzon.
• Karamustafa, F.C. (2017). Postpartum Depresyonda Evlı̇lı̇k Doyumu Ve Benlı̇k Saygısının İncelenmesı̇. Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Khajehei, M. (2015). Mental health of perinatal women. World Journal of Obstetrics and Gynecology, 4(2), 46. https://doi.org/10.5317/wjog.v4.i2.46
• Kılıç, D. (2019). Gebelik Sürecinde Dini Manevi Yaşam Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, A. (2020). “Kuran Okumak İnsanı Neden Rahatlatır?”. (Çevrimiçi). http://www.aktuelpsikoloji.com/kuran-okumak-insani-neden-rahatlatir-7272h.htm.Erişim Tarihi: 10.04.2020.
• Kroelinger, C. D., & Oths, K. S. (2000). Partner Support and Pregnancy Wantedness. Birth, 27(2), 112-119. https://doi.org/10.1046/j.1523-536x.2000.00112.x
• Liamputtong, P. (200). Motherhood, Risk And Responsibility: Infant Care In Northern Thailand. Journal of Family Studies.
• Manap, J. Fazilah, I. Syaidatun, N.A.Z. Zuraidah, A. (2015). How Do Mothers Nurture Love Via Parenting?. Jurnal Psikologi Malaysia. 29(2).
• Mellers, B., Fincher, K., Drummond, C., & Bigony, M. (2013). Surprise. Progress in Brain Research (C. 202, ss. 3-19). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-62604-2.00001-0
• Murphy, E. (2000). Risk, responsibility, and rhetoricin infant feeding. Journal of Contemporary Ethnography. 29(3): 291-325.
• Mutmainnah, M., & Afiyanti, Y. (2019). The experiences of spirituality during pregnancy and child birth in Indonesian muslim women. Enfermería Clínica, 29, 495-499. https://doi.org/10.1016/j.enfcli.2019.04.074
• Neuman W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. çev. Sedef Özge. c.1. Yayın Odası. Ankara.
• Uysal, S. (2021). Gelenek ve Gelecek Arasında İslami Psikoloji. Çamlıca Yayınları. İstanbul.
• Pakzad, M., Dolatian, M., Jahangiri, Y., Nasiri, M., & Alidoust Dargah, F. (2018). The Correlation between Islamic Lifestyle and Pregnancy-Specific Stress: A Cross-Sectional, Correlational Study. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 6(6), 1163-1167. https://doi.org/10.3889/oamjms.2018.104
• Pargament, K., Feuille, M., & Burdzy, D. (2011). The Brief RCOPE: Current Psychometric Status of a Short Measure of Religious Coping. Religions, 2(1), 51-76. https://doi.org/10.3390/rel2010051
• Røsand, G.-M. B., Slinning, K., Eberhard-Gran, M., Røysamb, E., & Tambs, K. (2011). Partner relationship satisfaction and maternal emotional distress in early pregnancy. BMC Public Health, 11(1), 161. https://doi.org/10.1186/1471-2458-11-161
• Şahin, M. (2018). Dini Bir Değer Olarak Tevekkül Yöneliminin Psikolojik Sebep ve Sonuçları Üzerine Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Taner, S. (2014). Planlanmamış Gebelı̇klerı̇n Doğum Sonrası Erken Dönemdekı̇ Annelı̇k Davranışına Etkı̇sı̇. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Toussaint, L., Webb, J. R., & Keltner, W. (2012). Religion, spirituality, and mental health. In J. D. Aten, K. A. O'Grady, & E. L. Worthington, Jr. (Eds.), The psychology of religion and spirituality for clinicians: Using research in your practice (331–356). Routledge/Taylor & Francis Group.
• Tuğrul, Y. G. (2018). Dindar Kadınların Annelik Algısı: Reçel Blog ve Müslüman Anneler Blogunun Karşılaştırmalı Analizi. Fe Dergi. 10(2).
• Türkiye İstatistik Kurumu. Doğum İstatistikleri. (Çevrimiçi). www.tuik.gov.tr. Erişim: 15.05.2021.
• Yali, A. M., & Lobel, M. (1999). Coping and distress in pregnancy: An investigation of medically high risk women. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 20(1), 39-52. https://doi.org/10.3109/01674829909075575
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: Psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Karahan Yayınları.
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, E. (2019). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Annelik Değerine Yükledikleri Anlamların Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.