Sosyal Bilgiler Eğitiminde Ortaokul Öğrencilerinin Adalet Değerine İlişkin Bakış Açılarının Karşıtlık Temelinde İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 44, 417 - 444, 25.12.2022

Sezgin Elbay

https://doi.org/10.34234/ded.1164090

Öz

Bu araştırmanın amacı, adalet değerine yönelik ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin karşıtlık temelinde bakış açılarını incelemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için araştırmada fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve çeşitli dokümanlar (şiir ve çizim) aracılığıyla toplanmıştır. Katılımcılar, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 8, 7. sınıf öğrencisidir. Veriler, birbirini karşılıklı olarak dışlayan, karşıt sözcük çiftlerini ortaya koyan karşıtlık kodlama doğrultusunda analiz edilmiştir. Öğrencilere göre adalet değerinin değişmeyen özlerinin/yapılarının, “güvenlik ihtiyacının karşılanması” olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda öğrencilerin geleceklerini güvende görmenin teminatı olarak adalet değerine sığındıkları sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla öğrencilerin, adalet değerinin yokluğunda, güvenlik ihtiyaçlarının doyurulmasında problemler yaşanabileceğini düşündükleri söylenebilir. Buna ek olarak öğrencilere göre adalet değerinin, “toplumsal kargaşaya karşı toplumsal düzen”i inşa etmeyi sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Adalet değeri öğrencilere göre şu şekilde betimlenmektedir: “Adalet, toplumun güvenlik ihtiyacının karşılanması için hakkaniyet, devletin egemenliği ve toplumsal birliktelikten oluşan bir değerdir. Adaletin sağlanmasındaki sonal amaç; toplumsal kargaşanın oluşmaması için toplumsal düzenin inşa edilmesidir.”

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler eğitimi, değerler eğitimi, adalet değeri, karşıtlık, Fenomenoloji deseni

An Investigation of Secondary School Students' Perspectives on the Value of Justice in Social Studies Education Through the Principle of Versus

Öz

The aim of this study is to investigation the perspectives of secondary school 7th grade students on the value of justice through the principle of versus. In order to achieve this aim, phenomenology research design was used. Data were collected through semi-structured interview form and various documents (poetry and drawing). Participants consisted of 8 students selected from 7th grade students studying at a public secondary school in the 2020-2021 academic year. The data were analyzed in terms of versus coding, which identifiy mutually exclusive, opposite word pairs. According to the students, it has been determined that the unchanging essences/structures of the justice value are “meeting the need for safety”. In this context, it was concluded that the students took refuge in the value of justice as a guarantee of seeing their future safe. Therefore, it can be said that the students think that in the absence of the value of justice may affect fulfilling their safety needs. In addition, according to the students, it was concluded that the value of justice enables to build “social order versus social disorder”. According to the students, the value of justice is described as follows: “Justice is a value consisting of fairness, sovereignty of the state and social unity in order to meet the safety needs of the society. The ultimate aim of ensuring justice; is the construction of social order so that social turmoil does not occur.”

Anahtar Kelimeler

Social studies education, Values education, Value of justice, Versus, Phenomenological design

Kaynakça

• Agar, M. H. (1996). The professional stranger: An informal introduction to ethnography. San Diego: Academic Press.
• Anton, J. P. (1985). Aristotle’s theory of contrariety. London: Routledge and Paul.
• Ardanacı, E. (2001). İngilizcede cümle, paragraf ve kompozisyon yazma teknikleri. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Balcı, F. A., & Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin değer kavramına yükledikleri anlamlar [Meanings attributed to the concept of value by primary school teachers]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chory-Assad, R. M. (2002). Classroom justice: Perceptions of fairness as a predictor of student motivation, learning and agression. Communication Quarterly, 50(1), 58-77.
• Creswell, J. W. (2016). Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Eds. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Crystal, D. (2007). A dictionary of linguistics & phonetics. USA: Blackwell.
• Çakmak, M. M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin adalet, dürüstlük, saygı, sorumluluk ve barış değerleri hakkındaki algıları (Diyarbakır ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)[Perceptions of secondary school students about the values of justice, honesty, respect, responsibility and peace (Diyarbakır province example)] (Unpublished Master's Thesis). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Çengelci Köse, T., Gürdoğan Bayır, Ö., Köse, M., & Yıldırım Polat, A. (2019). Öğretmen adaylarının bakış açısıyla adalet değeri [The value of justice from the viewpoint of pre-service teachers]. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 67-93. DOI: 10.23863/kalem.2019.120.
• Denscombe, M. (2007). The good research guide. New York: Open University Press & McGraw-Hill Education.
• Dinç, E., & Üztemur, S. (2016). An investigation of 8th grade students’ perceptions of democratic values through cartoons. Elementary Education Online, 15(3), 974-988. DOI: 10.17051/io.2016.79948 Duran, V. (2020). Adalet. İçinde (Eds. C. Yaşaroğlu & H. F. Ergül), Etik ve insani değerler (ss. 1-22). Ankara: Nobel.
• Elbay, S. (2020). Sekizinci sınıf öğrencilerinin hukuk ve adalet kavramlarına yükledikleri anlamların incelenmesi [Investigation of the meanings that 8th grade students attribute to the concepts of law and justices]. JRES, 7(2), 585-608.
• Giorgi, A. (2009). The descriptive phenomenological method in psychology: A modified husserlian approach. Pittsburgh: Duquesne University Press.
• Halmatov, S. (2015). Çocuk resimleri analizi ve psikolojik resim testleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Hançerlioğlu, O. (1996). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hökelekli, H. (2009). Bir değer: Adalet [One value: Justice]. Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 5, 132-137.
• Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• https://www.cevsantelorgu.com.tr/guvenlik-ihtiyaci/#page-content
• https://studiousguy.com/maslows-safety-needs-examples/
• İnel, Y., Urhan, E., & Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları [Metaphoric perception on the concept of justice of secondary school students]. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 379-402. DOI: 10.18039/ajesi.454584
• İpek, N. (2021). Roma yazınında ve hukukunda, Roma’nın temel erdemlerinden biri: Pietas [One of the principal Roman virtues: Pietas in Roman literature and Roman law]. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 27(1), 566-592. DOI: 10.33433/maruhad.813707
• Karadavut T., Karadağ, S., & Nacar, B. (2020). Adalet değeri ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması [The reliability and validity of the justice value scale]. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19),150-163. DOI: https://doi.org/10.31834/kilissbd.699877
• Kocaoğlu, M. (2013). Ütopya ve gerçeklik arasında adalet problemi: John Rawls ve Robert Nozick’in adalet teorilerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi)[The problem of justice between utopia and reality: The comparison of the theories of justice of John Rawls and Robert Nozick] (Unpublished Doctoral Thesis). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Moradı, M. (2015). Hz. Mevlâna’nın Mesnevi’sinde zıtlıklar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) [Contradictions in Hz. Mevlana's mesnevi] (Umpublished Mastery Thesis). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Memişoğlu, S. P., & Taşkın, S. (2019). Öğretmenlerin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları [Teachers’ metaphorical perceptions about the concept of justice]. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 178-201. https://doi.org/10.24289/ijsser.540882.
• Merriam, S.B. (1998) Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Edition). California: SAGE Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MoNE) (2018). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Yayınları.
• Mulhan, M. (2007). İlköğretim 7. sınıf Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersi kavramlarının öğrenilmesinde sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler ile eğitim-öğretim uygulamalarının etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) [The effects of social, economic and cultural factors and educational practices in learning the concepts of the 7th grade Citizenship and Human Rights Education course in primary education] (Unpublished Matery Thesis). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Namdar, A.O., & Akbayrak, K. (2019). Üstün yetenekli öğrencilere yönelik değerler eğitiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılması: Adalet değeri örneği [The use of creative drama method in the teaching of values of gifted children: The case of justice value]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 59-87. DOI: 10.9779/pauefd.486641 Nordquist, R. (2017). What is antonymy? https://www.thoughtco.com/what-s-antonymy-1688992?prnt.,ThoughtCo.
• Okyay, L. (2008). 6 yaş grubu çocukların aile resimlerinin sosyokültürel değişkenler ve davranış problemleri açısından karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) [Family drawings of 6 years old children compare socio-cultural correlations and behavior problems] (Unpublished Mastery Thesis). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Öner, Ü., & Mindivanlı Akdoğan, A. (2021). Middle school students’ cognitive structures regarding the values of equality and justice. International Journal of Eurasian Education and Culture, 6(13), 1473-1501.
• Öztürk, C., & Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları [Social studies curricula of different countries]. Ankara: Pegem.
• Parker, W. C. (2015). Social studies today. New York: Routledge.
• Politzer, G. (2003). Felsefenin temel ilkeleri (Çev. M. Doğan). Ankara: Yeryüzü Yayınları.
• Ravitch, D. (2003). A brief history of social studies. In (Eds. J. Leming, L. Ellington, & K. P.-Magee), Where did social studies go wrong? (p. 1-5). The Thomas B. Fordham Foundation.
• Rawls, J. (1999). Teory of justice. The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge.
• Saldana, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı. (Çev. Eds. A. Tüfekci Akcan & S. N. Şad). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Stake, R. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Topakkaya, A. (2008). Adalet kavramı bağlamında Aristoteles-Platon karşılaştırması [Aristotle-Plato comparison in the context of the concept of justice]. Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 27-49.
• Üztemur, S., Dinç, E., & İnel, Y. (2018). 8th year secondary school pupils’ perceptions democratic values: A phenomenological analysis. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(3), 786-825. van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. State University of New York Press, Albany.
• Wolcott, H. F. (2003). Teachers versus technocrats: An educational innovation in anthropological perspective. Walnut Creek, CA: AltaMira Press.
• Yeşil, S., Zırhlıoğlu, G., & Yayla, A. (2022). Öğretmen ve öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersinde adalet değerine ilişkin tutumu [Attitude of teachers and prospective teachers toward the value of justice in Social Studies course]. Temel Eğitim Dergisi, 16, 16-27.