The Compatibility of 11th Grade Religious Culture and Moral Knowledge Course “The World and the Hereafter” and “Prophet Muhammad according to the Qur’an” Units’ Achievements with Students' Interests

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 46, 287 - 317, 25.12.2023

Hatice Arı , Süleyman Akyürek

https://doi.org/10.34234/ded.1285872

Öz

Students' interests and needs, which are one of the effective conditions in their learning, are an important stage of program evaluation and development studies. During religious education, the student who encounters a subject that he is interested in and is curious about will have a higher desire to learn and it will be easier for learning to take place. In the study, the curriculum achievements of the Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) Course were examined in the light of the students' thoughts about their interests and needs. The aim of this study is to reveal the compatibility of the achievements of the eleventh grade “World and Hereafter Unite” and “Prophet Muhammad According to the Qur’an Unit” of the RCMK Course Curriculum, prepared in 2018 with the interests, needs and expectations of the students. In the study, mixed research method using qualitative and quantitative data was used. Participation in the study was carried out on a voluntary basis. Accordingly, 294 students who are studying or graduated from 5 Anatolian high schools in the city center of Kayseri responded to the questionnaire form and semi-structured interviews were conducted with 13 students. As a result, it was seen that the most intense student interest was in the achievements of the Prophet Muhammad According to the Qur’an Unit in the 11th grade RCMK Course Curriculum. The achievements that students think they have learned at the highest rate are also the achievements of the same unit. In addition, it was determined that the students could not fully understand the relationship between the life of this world and the life in the hereafter, that they did not see the need to learn funeral farewell practices in school by considering them only in a theoretical dimension, and that they were disturbed by miraculous or threatening discourses in the teaching of devotion and obedience to the Prophet Muhammad and his exemplary personality.

Anahtar Kelimeler

Religious education, Student Needs, Student Expectation, the World and the Hereafter Unit, the Prophet Muhammad According to the Qur'an

11. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi “Dünya ve Ahiret” ile “Kur’an’a Göre Hz. Muhammed” Ünite Kazanımlarının Öğrencilerin İlgi ve İhtiyaçları ile Uyumu ve Öğrenmeleriyle İlişkisi (Kayseri Örneği)

Öz

Öğrencilerin öğrenmelerinde etkili şartlardan biri olan onların ilgi ve ihtiyaçları program değerlendirme ve geliştirme çalışmalarında dikkate alınan bir husustur. Din eğitimi esnasında ilgi duyduğu, merak ettiği bir konuyla karşılaşan öğrencinin öğrenme isteği daha yüksek olacak ve öğrenmenin gerçekleşmesi daha kolay sağlanacaktır. Araştırmada DKAB Dersi öğretim programı kazanımları, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına ilişkin düşünceleri ışığında incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı 2018 yılında hazırlanan DKAB Dersi Öğretim Programı, on birinci sınıf Dünya ve Ahiret, Kur’an’a Göre Hz. Muhammed üniteleri kazanımlarının, öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve beklentileri ile uyumunu ortaya çıkarmaktır. Çalışmada nitel ve nicel verilerin kullanıldığı karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayalı gerçekleştirilmiştir. Buna göre Kayseri il merkezinde bulunan 5 anadolu lisesinde öğrenim görmekte olan veya mezun 294 öğrenciden anket formuna cevap alınmış ve 13 öğrenciyle yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Sonuç olarak, en yoğun öğrenci ilgisinin 11. sınıf DKAB dersinde Kuran’a göre Hz. Muhammet ünitesi kazanımlarına olduğu görülmüştür. Öğrencilerin en yüksek oranda öğrendiklerini düşündükleri kazanımlar da aynı ünitenin kazanımlarıdır. Ayrıca öğrencilerin dünya hayatı ve ahiret hayatı arasındaki ilişkiyi tam olarak anlayamadıkları, cenaze uğurlama uygulamalarını sadece teorik boyutta düşünerek okulda öğrenilmesine gerek görmedikleri, Hz. Muhammed’in örnek şahsiyeti ile ona bağlılık ve itaatin öğretiminde mucizevi veya tehditkâr söylemlerden rahatsız oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Öğrenci İhtiyaçları, Öğrenci Beklentisi, Dünya ve Ahiret Ünitesi, Kur’an’a göre Hz. Muhammed Ünitesi.

Kaynakça

• Akyürek, S. (2015). Din öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Altaş, N. (2004). Gençlik döneminde din olgusu ve liselerde din öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Altaş, N. (2008). İlköğretim öğrencilerinin din öğretimi sürecinde ilgi duydukları konular (Ankara ili örneğinde 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencileri üzerinde karşılaştırmalı bir analiz). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 49(2), 103-120.
• Altıntaş, M. E. (2014). Öğretmenlerine göre ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde değer öğretimi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Erciyes Üniversitesi
• Aşlamacı, İ. (2018). Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Din Öğretimi Modelleri Çerçevesinde Konumlandırılması. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 18(2), 718-744.
• Ayaydın, N. (2012). Din öğretiminde soyut kavramların öğretilmesiyle ilgili problemlerin incelenmesi [PhD Thesis]. Marmara Universitesi (Turkey).
• Aydın, M. Z. (2015). Din öğretiminde yöntemler (C. 2). Nobel Yayın Dağıtım.
• Bağcı, H. M. (2010). Modern dünyada peygamber algısı. Eskiyeni, 17, 74-89.
• Baktır, M. (2004). Hz. Peygamberin otoritesinin dayanakları. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 23-40.
• Cingöz, O., & Akyürek, S. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğitimine katkı sağlamaya yönelik olarak kullandıkları yöntem ve teknikler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 48, 76-118.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2020). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi. Anı Yayıncılık.
• Çağrıcı, M. (2020). Muhammed; Örnek oluşu maddesi. İçinde TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/muhammed
• Çakmak, F. (2018). Öğrencilerin Lise Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinden beklentileri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 1(1), 24-47.
• Çınar, H. A. (2020). Dinî tutum ve peygamber tasavvuru arasındaki ilişkiye dair mukayeseli bir araştırma: Ülkü İmam Hatip Lisesi ve Mevlana Ortaokulu örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 83-118.
• Dikmen, A. (2015). Değişik din ve mezhep müntesiplerinin ölümle gelen sosyal birliktelik algıları ve ölümü içsellerştirme uygulamaları (Diyarbakır örneği). Journal Of International Social Research, 8(40).
• Diler, R., & Sevim, Ö. M. (2019). Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin anlamlı öğrenme etkinlikleri. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 927-959.
• Durmuşoğlu, K., & Ataman, K. (2018). Kutsaldan sekülere: Değişen ölüm algısı üzerine sosyolojik bir değerlendirme. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(1), 123-149.
• Dursun, F., & Yaka, E. (2021). Mekkî sûrelerin eğitim metodu açısından üslubu. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 566-602.
• Erdiç, Ş. (2017). Anadolu’da ölümle ilgili inanç ve uygulamalara sosyolojik bir yaklaşım Elmalı yöresi örneği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(1), 147-178.
• Ertürk, S. (2017). Eğitimde program geliştirme. Edge Akademi Yayınları.
• Günaydın, F. (2017). İmam-Hatip Liselerinde inanç soru(n) ları. İçinde Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm (Sempozyumu) (ss. 322-335). Ensar Neşriyat.
• Gündüz, M. M. (2020). Gelişim özellikleri doğrultusunda gençliğin din eğitimi. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 1092-1117.
• Hira, A. (2023). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde ahiret inancı öğretiminin öğretim programları, Ders kitapları ve öğretmen görüşleri bağlamında incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Hökelekli, H. (2018). Din psikolojisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Işıkdoğan, D. (2006). İlköğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi öğretmenliği bölümü mezunu öğretmenlerin yeterlikleri. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kandemir, S. (2022). Lise öğrencilerinin islam inanç esaslarını benimseme düzeyleri üzerine bir araştırma. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 5(2), 354-379.
• Karslı, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde hayatın anlamı ve dindarlık ilişkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 48, 169-201.
• Kılavuz, M. A., & Yılmaz, H. (2009). Örgün ve yaygın eğitimde öğrenenlerin ihtiyaçları doğrultusunda din eğitimi ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 123-139.
• Koç, A. (2010). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin yeterlikleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 107-149.
• Koçak, Z. C. (2019). Günümüz yerleşik peygamber tasavvurunun genç zihinlerde karşılığı. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42, 117-134.
• Malkoç, M. (2019). Gençliği dini değerlerden uzaklaştıran sebepler. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 252-268.
• MEB. (2018). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu.
• Odabaşı, F. (2020). Üniversite gençliğinin otorite algısı ve din. İlahiyat Akademi, 12, 183-216.
• Osmanoğlu, C., & Korkmaz, M. (2018). Öğrencilerine göre ideal ilahiyat fakültesi öğrencisinin nitelikleri ve bunların ilahiyat eğitimiyle ilişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 119-178.
• Özarslan, S. (2000). Ahiret inancının insanın anlam arayışına müspet katkısı. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 295-307.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 126-149.
• Sezer, S., & Saya, P. (2009). Gelişimsel açıdan ölüm kavramı. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 151-165.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2015). Örnekleriyle eğitimde program değerlendirme. Anı Yayıncılık.
• Şahin, H. (2006). Eğitim programı geliştirme sürecinde önemli bir aşama: İhtiyaç belirleme. Tıp Eğitimi Dünyası, 22(22), 1-9.
• Taştekin, O. (1998). Kıyamet ve ahiretle ilgili kavramların öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uçak, H. E., & Doğan, R. (2021). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin kavram öğretimi sürecinde karşılaştıkları zorluklar. İslami Araştırmalar Dergisi.
• Yapıcı, A. (2009). Modernleşme-sekülerleşme sürecinde Türk gençliğinin anlam dünyasında dinin yeri (Çukurova üniversitesi örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 9(2), 1-37.
• Yavuzer, H. (2018). Üniversite gençliğinin din algısı (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi örneği). Milli Kültür Araştırmaları Dergisi, 2(2), 22-48.
• Yeşilbaş, Z. (2006). İlköğretim okullarında din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde öğretmen tutumlarının öğrenci ve ders üzerindeki etkileri [PhD Thesis]. Marmara Universitesi (Turkey).
• Yeşilyurt, T., & Taşdelen, M. (2012). Ahiret inancının pratik yansımaları. KADER Kelam Araştırmaları Dergisi, 10(2), 55-68.
• Zengin, M., & Menküç, D. (2021). Lise öğrencilerinde deizm düşüncesi: Gençler neyi sorguluyor ve nelerden etkileniyorlar? Uluslarası İslam, Modernite ve Gençlik Sempozyumu. Zonguldak.