DATA ANALYSIS ON ADMINISTRATIVE FINES APPLIED IN MARKET SURVEILLANCE

Yıl 2023, Sayı: 27, 17 - 31, 31.01.2023

Mevlüt Hürol Mete , Kağan Karademir

https://doi.org/10.58348/denetisim.1154107

Öz

Market surveillance and inspection (MSI) activities are carried out by nine different institutions and organizations in Turkey as a basic public service. During the implementation of this public service, administrative sanctions can be taken in accordance with legislation, and administrative fines can be applied to those who supply unsafe products to the market. In this study, the administrative fines imposed by the 81 provincial directorates, which constitute the provincial organization of the Ministry of Industry and Technology (MoIT), which is responsible for inspection activities for industrial products, were examined. Accordingly, the administrative fines on the issues of “contrary to technical regulation” and “unsafety” regarding the product inspections carried out between January 2015 and December 2021 were examined and the distribution structures of the administrative fines applied were analyzed in order to determine the current implementation deficiencies. It is of great importance to ensure inter-provincial application unity at the point of increasing the effectiveness of MSI activities. However, when the findings obtained from the study are examined, it has been determined that there are differences in the administrative fines applied by the MoIT’s provincial directorates. In addition, when the amount of fines applied is analyzed statistically, it is seen that the average converges to the lower limits. This situation constitutes an obstacle in ensuring inter-firm fairness in the market and increasing the deterrence of non-compliance. In the study, the role of internal audit in ensuring the unity of practice among the provincial directorates is discussed by revealing the reasons for the situation in question.

Anahtar Kelimeler

Administrative Fines, Market Surveillance and Inspection, Data Analysis

PİYASA DENETİMLERİNDE UYGULANAN İDARİ PARA CEZASI VERİLERİNE İLİŞKİN BİR ANALİZ

Öz

Piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) faaliyetleri, temel bir kamu hizmeti olarak ülkemizde dokuz farklı kurum ve kuruluş tarafından yürütülmektedir. Bu kamu hizmetinin uygulanması sırasında mevzuat uyarınca idari yaptırım kararları alınabilmekte, piyasaya güvensiz ürün arz edenlere yönelik idari para cezaları uygulanabilmektedir. Bu çalışmada, sanayi ürünlerine yönelik denetim faaliyetlerinden sorumlu olan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın taşra teşkilatını oluşturan 81 il müdürlüğü tarafından uygulanan idari para cezaları incelenmiştir. Buna göre Ocak 2015 ve Aralık 2021 tarihleri arasında yapılan ürün denetimlerine ilişkin işletilen “teknik düzenlemeye aykırılık” ve “güvensizlik” konularına dair idari para cezaları incelenmiş ve uygulanan ceza tutarlarındaki dağılım yapıları mevcut uygulama eksikliklerinin tespit edilmesi amacıyla analiz edilmiştir. PGD faaliyetlerinde etkililiğin artırılması noktasında iller arası uygulama birliğinin sağlanması büyük önem arz etmektedir. Ancak çalışmadan elde edilen bulgular incelendiğinde STB il müdürlükleri tarafından uygulanan idari para cezalarında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında uygulanan para cezası miktarları istatistiksel olarak incelendiğinde ortalamanın ceza alt limitlerine yakınsadığı görülmektedir. Bu durum piyasada firmalar arası adaleti sağlamada ve uygunsuzluklara ilişkin caydırıcılığı artırmada engel teşkil etmektedir. Çalışmada söz konusu durumun nedenleri ortaya koyularak il müdürlükleri arasında uygulama birliğinin sağlanmasında iç denetimin rolü tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İdari Para Cezaları, Piyasa Gözetimi ve Denetimi, Veri Analizi

Kaynakça

• AB Komisyonu (2016). The ‘Blue Guide’ on the implementation of EU products rules 2016. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016XC0726(02)&from=BG (Erişim Tarihi: 11.02.2022).
• Aksaraylı, M. (2022). Tanımlayıcı İstatistikler Değişkenlik Ölçüleri. http://www.mehmetaksarayli.com/istatistik/b4_de%C4%9F%C5%9Fkenlik.pdf (Erişim Tarihi: 16.04.2022)
• Aslan, O. (2014). Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde idari yaptırım ve yargısal denetim. (Basılmamış uzmanlık tezi). Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ankara.
• Aytar, O. (2022). Kurumsal Yönetim Sistemi ve İlkelerinin Kamu Kesiminde İç Denetim Perspektifi İle Değerlendirilmesi. Denetişim, 24, 5-21.
• Bardakçı, M. A. (2006). Kabahatler kanununa göre idari para cezaları ve idari para cezalarının yargısal denetimi. (Basılmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Çelikbilek, M. F. (2010). Kabahatler kanunu çerçevesinde idari para cezaları. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çoban, Ü. M. (2009). Kabahatler kanunundaki idari para cezaları. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• McGill, R., Tukey, J., ve Larsen, W. (1978). Variations of Box Plots. The American Statistician, 32(1), 12-16.
• Mecit, K. (2015). Kabahatler kanunu hükümleri ışığında vergi kabahatlerinde katılma ve birleşme. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Morgül, M. B. (2020). Türkiye’de piyasa gözetimi ve denetimi uygulamaları ve tüketicilerin bu konudaki görüş ve beklentileri. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ovla, H., ve Taşdelen, B. (2012). Aykırı Değer Yönetimi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (3), 1-8.
• Özsoy, O. (2018). Veri Setlerinin Özetlenmesinde Kullanılan Sayısal Yöntemler. https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=59932 (Erişim Tarihi:13.04.2022)
• Tukey, J. W. (1977). Exploratory daya analysis. Princeton: Addison-Wesley Publishing Company.
• 4703 Sayılı Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4703&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 07.02.2022).
• 7223 Sayılı Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200312-1.htm (Erişim Tarihi: 07.02.2022).
• Kabahatler Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5326.pdf (Erişim Tarihi: 14.02.2022).
• Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210311-18.htm (Erişim Tarihi: 16.02.2022).
• Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.4022.pdf (Erişim Tarihi: 16.02.2022).
• Çerçeve Yönetmelik, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/07/20210710-21.pdf (Erişim Tarihi: 17.02.2022).
• CE Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.4021.pdf (Erişim Tarihi: 17.02.2022).
• Ürün Grubu Yönetmelikleri; https://www.sanayi.gov.tr/mevzuat/yonetmelik (Erişim Tarihi: 17.02.2022).
• 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5326.pdf (Erişim Tarihi: 23.02.2022).
• Anayasa Mahkemesi Kararı, 23.05.2001, E. 01/232, K. 01/89 , www.anayasa.gov.tr (Erişim Tarihi: 23.02.2022).
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı PGD Portalı, portal.sanayi.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.03.2022).
• Vergi Usul Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf (Erişim Tarihi: 26.03.2022).