ABDURRAHMAN B. EL-HÂC EBÛ BEKİR EL-KEFEVÎ’NİN MECMÛʿA-İ HUTBE İSİMLİ ESERİNDE HADÎS KULLANIMI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 372 - 393, 30.12.2018

Hasan Yerkazan

Öz

Cuma ve
Bayram hutbeleri toplumu dinî konularda aydınlatma ve bilinçlendirme hususunda
büyük bir görev ifa etmektedir. Bu bağlamda hutbeler, çoğu zaman Müslümanların
maddî ve manevî ihtiyaçları gözetilerek hazırlanmaya çalışılmaktadır. Tarihî
süreç içerisinde hatiplere kolaylık sağlamak amacıyla belli başlı konularda
hutbe kitapları da kaleme alınmıştır. Bu hutbe çalışmalarından birisi de 1190/1176
tarihinde Abdurrahman b. el-Hâc Ebû Bekir el-Kefevî tarafından Sinop’ta yazılan
Mecmûʿa-i hutbe isimli eserdir. Bu makalede, 63 hutbeden müteşekkil olan
Mecmûʿa-i hutbe isimli eserin içerisinde bulunan hadîsler
incelenmiş ve her bir hadîsin sıhhat ve kaynağı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Araştırma neticesinde bu eserde toplam 38 hadîsin nakledildiği; hadîslerin
büyük bir kısmının sahih ve temel hadîs kaynaklarında yer aldığı görülmüştür. Sahih
hadîslerin yanı sıra hasen, zayıf ve mevzu olarak değerlendirilen hadîslerin de
bu hutbe mecmuasında bulunduğu müşahede edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Hutbe, Abdurrahman el-Kefevî, Mecmûʿa-i hutbe, Sinop.

ABDURRAHMAN B. AL-HĀC ABŪ BAKR AL-KEFEVĪ'S USE OF HADITH IN HIS WORK ENTITLED MECMŪʿA-I HUTBE

Öz

Friday and holiday khutbahs are a great task for the public in illuminating and raising awareness for them in religious matters. In this context, the khutbahs/Sermons are mostly trying to be prepared for the material and spiritual needs of the Muslims. During the historical process, khutbahs books have also been written on the main topics in order to provide convenience for preachers/imams. One of these khutbah works is Mecmûa-i khutbe, written by Abdurrahman al-Hâc Abu Bakr al-Kefevî on 1190/1176 in Sinop. In this study, the hadiths in this work named Mecmûa-i khutbe which is made up of 63 khutbahs are examined and it has been tried to determine the authenticity and source of each hadith. As a result of the research, a total of 38 traditions were found in this work; it was seen that a great part of the hadiths were authentic (saheeh) and took place in the basic hadith books. 

Anahtar Kelimeler

Hadith, Khutbah/Sermon, Abdurrahman al-Kefevî, Mecmûa-i khutbe, Sinop

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-L (nşr. Şuayb Arnâvût), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1999.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin, Şu’abu’l-imân, I-VII (nşr. Muhammed es-Saîd el-Besyûnî Zağlûl), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1990.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin, es-Sünenü’l-kübra, I-X (nşr. Muhammed Abdulkadir ‘Atâ), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi’u’s-sahîh, I-IX (nşr. Muhammed Zehir Nasire’n-Nasır), Dımeşk: Dâru tavku’n-necâ, 2002.
• Deylemî, Ebû Şücâ‘ Şîrûye b. Şehredâr b. Şîrûye, Firdevsü’l-ahbâr, I-V (nşr. Muhammed es-Saîd el-Besyûnî Zağlûl), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1986.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî, Sünenü Ebî Dâvûd. I-VII (nşr. Şuayb Arnâvût, Muhammed Kâmil Karabellî), Beyrut: Dâru’r-risâleti’l-’âlemiyye, 2009.
• Elbânî, Muhammed Nâsuruddîn, Silsiletü’l-ehâdîsi’d-da’îfe ve’l-mevdû’a ve eseruha’s-seyyi fi’l-ümme, Riyad: Dâru’l-me’ârif, 1992.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. el-Hasen Târîhu medîneti Dımaşk, I-LXXX (nşr. Amr b. Ğarâme el-’Amravî), 80 cilt. Beyrut: Darü’l-fikr, 2001.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed, el-Musannef, I-XIX, (nşr. Muhammed ‘Avvâme), Beyrut: Dâru’l-kıble, 2006.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed el-Bestî. Sahîhu İbn Hibbân, I-XVIII (nşr. Şuayb Arnâvût), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1993.
• İbn Huzeyme, Ebû Bekr Muhammed b. İshâk es-Sülemî en-Nîsâbûrî, Sahîhu İbn Huzeyme (nşr. Muhammed Mustafa el-A’zamî), Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1980.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünenü İbn Mâce, I-V (nşr. Şuayb Arnâvût, Âdil Mürşid, Muhammed Kâmil Karabelli, Abdulalatîf Hırzullah), Beyrut: Dâru’r-risâleti’l-‘âlemiyye, 2009.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer en-Nümeyrî el-Basrî, Târîhu’l-Medîne, I-IV (nşr. Fehim Muhammed Şeltût), 4 cilt. Cidde: y.y., 1979.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed, el-Müstedrek, I-IV (nşr. Yûsuf Abdurrahman el-Ma’raşlî), Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, ts.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Süleymân, Mecma’u’z-zevâ’id, I-X (nşr. Abdullah Muhammed Derviş), Beyrut: Dâru’l-fikr, 1994.
• Kefevî, Abdurrahmân b. el-Hâc Ebû Bekir, Mecmûai hutbe, Atatürk Kitaplığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, nr. 1450.
• Kuşeyrî, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim, Sahihu Müslim, I-V (nşr. Muhammed Fuâd Abdulbâkî), Beyrut: Dâru’l-ihyai’t-turâsi’l-arabî, 1991.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî, es-Sünenü’l-kübrâ (nşr. Hasan Abdulmun‘in Şeblî), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2001.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî, Sünenü’n-Nesâî, I-IX (nşr. Abdulfettâh Ebû Ğudde), Halep: Mektebetü’l-makbû’âti’l-islâmiyye, 1986.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, Câmi’u’l-ehâdîs, I-XXI (nşr. Abbas Ahmed Sakr, Ahmed Abdülcevad), Beyrut: Darü’l-Fikr, 2004.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, el-Câmi’u’s-sağîr min hadîsi’l-beşîr ve’n-nezîr, I-II, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-’ilmiyye, 2004.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, Muhammed Nâsuruddîn el-Elbânî, Sirâcu’l-münîr fî tertîbi ehâdîsi sahîhi’l-câmi’ı’s-sağîr, I-II (nşr. ’Isâm Mûsa Hâdî), Beyrut: Dâru’s-sadîk, 2009.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mu’cemu’l-kebîr, I-XXV (nşr. Hamdi Abdulmecîd es-Selefî), Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye: 1983.
• Tatlı, Bekir, “Hutbe Mecmualarında Hadis Kullanımı”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17/1 (2013): 357-378.