KLASİK HADİS KAYNAKLARINA GÖRE ABDULLAH B. SA’D B. EBÎ SERH

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 252 - 273, 30.12.2018

Hüseyin Akyüz

Öz

Bu makalede İslam tarihinin en ilginç
kişiliklerinden birisi olan Abdullah b. Sa’d b. Ebî Serh konu edinilmiştir.
Çalışmada öncelikle klasik hadis kaynaklarında onunla ilgili rivayetler tespit
edilmiştir. Ardından bu rivayetlerin metin ve isnad tenkitleri yapılmıştır. Çalışmada
İbn Ebî Serh ile ilgili bazı sorulara cevaplar aranmıştır. Bu sorulardan
bazıları şunlardır: İbn Ebî Serh, irtidat etmiş midir? Klasik hadis
kaynaklarında kâfir olarak öldüğünü destekleyecek herhangi bir rivayet mevcut
mudur? Onun Kur’an-ı Kerim’i tahrif ettiğine dair sahih veyahut zayıf
rivayetler var mıdır? İbn Ebî Serh ile ilgili indiği iddia edilen ayetlerin
konuya delaletleri kesin midir? Bütün bunlara ilaveten
klasik hadis kaynaklarında ulaşılan her bir rivayetin sıhhat değeri üzerinde
durulmuştur. Ayrıca makalede İbn Ebî Serh’in hayatı konusunda ittifak edilen ve
edilmeyen hususlar da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İbn Ebî Serh, Hz. Peygamber, Kur’an

ACCORDING TO THE SOURCES OF CLASSICAL HADITH LITERATURE THE ABDULLAH IBN SAAD IBN ABI AL-SARH

Öz

In this article, one of interesting personalities of Islamic history, Abdullah Ibn Saad Ibn Abi al-Sarh has been mentioned. In the study, firstly the rumors related to him in classical hadith sources were determined. Then the text and isnad criticism of these narrations were made. In this study, some questions about Ibn Abi al-Sarh were searched. Some of these questions are as follows: did Ibn Abi al-Sarh apostatize? Is there any narration to support the death of an infidel in the classical hadith sources? Is there any illegitimate or aphoristic narratives in the classical hadith sources that he has falsified the Holy Quran? Are the indications of the verses allegedly related to Ibn Abi al-Sarh? In addition to all these, there are also some items which are allied and not
mentioned in Ibn Abi al-Sarh 's life.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Ibn Abi al-Sarh, the Prophet, the Qur'an, Apostate

Kaynakça

• Abdurrazzâk b. Hemmâm, Ebû Bekir es-San’ânî, el-Musannef (nşr. Habîburrahman el-A’zamî), Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî, 1403/1983.
• Ali, İbrahim, Sahîhu’s-Sîretu’n-Nebeviyye (nşr. Ömer Süleyman el-Aşkar – Hemmâm Saîd), Amman: Dâru’n-Nefâis, 1415/1995.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali, es-Sünenü’l-Kübrâ (nşr. Muhammed Abdulkadir ‘Atâ), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali, es-Sünenü’s-Sağîr (nşr. Abdulmu’ti Emin Kal’aci), Karaçi: Câmi’atu’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, 1410/1989.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi’u’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, et-Târîhu’l-Kebîr (nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân), Haydarâbad: Dâru’l-Meârifi’l-Osmâniyye, ts.
• Câhız, Ebû Osman ‘Amr b. Bahr, Kitâbu Zemmi Ahlâki’l-Küttâb /Resâilu’l-Câhız içinde (nşr. Abdusselam Muhammed Hârun), Mısır: el-Mektebetu’l-Hancî, 1399/1979.
• Dârekutnî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed, Sünen (nşr. Şuayb el-Arnavût v. dğr.), Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1424/2004.
• Ebû Davud, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali el-Müsennâ et-Temîmî el-Mevsilî, el-Müsned (nşr. Hüseyin Esed), Dimeşk: Dâru’l-Me’mûn Li’t-Türâs, 1404/1984.
• Elbânî, Muhammed Nâsiruddîn, Da’îfu Ebî Dâvûd, Kuveyt: Müessesetu Ğarâs li’n-Neşri ve’tTevzi’, 1423/2002.
• Elbânî, Muhammed Nâsiruddîn, Silsiletu’l-Ehâdîsi’d-Daîfe vel-Mevdû’a ve Eseruha’s-Seyyi’ fi’lÜmme, Riyad: Mektebetu’l-Meârif, 1421/2000.
• Elbânî, Muhammed Nâsiruddîn, Silsiletü’l-Ehâdîsi’s-Sahîha ve Şey’ün min Fıkhihâ ve Fevâidihâ, Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 1415/1995.
• Fahruddîn er-Râzî, Ebû Abdullah Ebu’l-Fadl Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-Ğayb/ et-Tefsîru’lKebîr, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420.
• Fâkihî, Ebû Abdullah Muhammed b. İshâk b. el-Abbâs, Ahbâru Mekke fî Kadîmi’d-Dehr ve Hadîsih (nşr. Abdulmelik Abdullah Duheyş), Beyrut: Dâru Hızır, 1414.
• Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed, el-Müstedrek ale’s-Sahihayn (nşr. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
• Halîfe b. Hayyât, Ebû Amr eş-Şeybânî el-Leysî el-Usfurî el-Basrî, Kitâbu’t-Tabakât (nşr. Süheyl Zekkâr), Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1414/1993.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit, el-Câmî li Ahlâki’r-Râvî ve Âdâbi’s-Sâmi (nşr. Mahmût Tahhân), Riyâd: Mektebetü’l-Meârif, ts.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit, Târîhu Bağdad (nşr. Beşşâr Avvâd Ma’rûf), Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1422/2002.
• Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn b. Abdurrahman, Elfiyyetu’s-Sîretu’nNebeviyye/Nazme’d-Dürerü’s-Seniyye fî’s-Siyeri’z-Zekiyye (nşr. Muhammed b. Alevî elMâlikî), Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 1426/2005.
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf, el-İstî’âb fî Ma’rifeti’l-Ashâb (nşr. Ali Muhammed el-Becâvî), Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Âdil, Ebû Hafs Sirâcüddîn Ömer b. Nûriddîn Alî en-Nu’mânî ed-Dımaşkî, el-Lübâb fî ʿUlûmi’l-Kitâb (nşr. Âdil Ahmet Abdülmevcud – Ali Muhammed Muavviz), Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1998.
• İbn Ebî Hatim er-Râzî, Ebû Muhammed Abdurrahman Muhammed, Kitâbu’l-Cerh ve’t-Ta’dil, Beyrut: Dâru İhyau’t-Turasi’l-Arabî, 1372/1952.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed, el-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l-Âsâr (nşr. Kemal Yusuf el-Hût), Riyad: el-Mektebetu’r-Ruşd, 1409.
• İbn Hacer el-Askalânî Şihâbuddin Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali, Takrîbu’t-Tehzîb (nşr. Muhammed Avvâme), Haleb: Dâru’r-Reşîd, 1406/1986.
• İbn Hacer el-Askalânî, Şihâbuddin Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali, Tehzîbu’t-Tehzîb, Hindistan: Dairetu’l-Meârif, 1326, III, 48-49.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed, Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Ahmed et-Temîmî el-Büstî, Kitâbü’s-Sikât (nşr. Şerefuddîn Ahmed), Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1395/1975.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İbn Sa’d, Ebû Abdullah Muhammed, et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. Muhammed Abdulkadir Atâ), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• İbn Sa’d, Ebû Abdullah Muhammed, el-Cüz’ü’l-Mütemmim li Tabakâti İbn Sa‘d et-Tabakatü’rRâbi‘a mine’s-Sahabeti mimmen Esleme ‘inde Fethi Mekke ve mâ ba‘de Zâlik (nşr. Abdülaziz Abdullah es-Sellûmî), Taif: Mektebetü’s-Sıddîk, 1995.
• İbn Zenceveyh, Ebû Ahmed Hamîd b. Mahled b. Kuteybe b. Abdullah, Kitâbu’l-Emvâl (nşr. Şâkir Zîb Feyyâz), Riyad: Merkezi’l-Melik Faysal li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddin Ali b. Muhammed, Üsdü’l-Gâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe (nşr. Ali Muhammed Muavvız – Âdil Ahmed Abdilmevcûd), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh, el-Câmi’ li Ahkâmi’lKur’an/Tefsiru’l-Kurtubî (nşr. Ahmed el-Berdunî – İbrahim Edfîş), Kahire: Dâru’lKutubi’l-Mısriyye, 1384/1964.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî, el-Câmi’u’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Nesaî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Nesaî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünenü’l-Kübrâ (nşr. Hasan Abdulmun’im Şelebî), Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1421/2001.
• Sem’ânî, Ebû Sa’d Abdülkerim b. Muhammed b. Mansûr el-Mervezî, el-Ensâb (ta’lîk. Abdullah Ömer el-Bârûdî), Beyrut: Dâru’l-Cinân, 1408/1988.
• Spendari, Abdulrehman Mohammad, “The Claim of Abdullah İbn Saad İbn Abi al-Sarh’s Distortion on the Qur’an from the Perspective of the Books of Hadith”, alBayân/Journal of Qur’an and Hadith Studies, 13 (2015), 75-106.
• Sübkî, Mahmud Muhammed Hattâb, el-Menhelü’l-Azbi’l-Mevrûd Şerhu Sünen-i Ebî Davud (nşr. Emîn Mahmud Hattâb), Kahire: Matbaatu’l-İstikâme, 1351-1353.
• Şâşî, Ebû Saîd el-Heysem b. Küleyb b. Süreyc b. Ma’kıl el-Binkesî, el-Müsned (nşr. Mahfûzurrahman Zeynullah), Medine: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1410/1990.
• Şirbînî, Muhammed b. Ahmed el-Hatîb, es-Sirâcü’l-Münîr fi’l-İâneti alâ Ma’rifeti Ba’dı Meânî Kelâmi Rabbine’l-Hakîmi’l-Habîr, Kahire: Matbaatü Bulak, 1285.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Camiu’l-Beyân Fî Tefsiri’l-Kur’an (nşr. Ahmed Muhammed Şâkir), Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1420/2000.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Tarîhu’r-Rusûl ve’l- Mulûk (Târihu’t-Taberî), Beyrut: Dâru’t-Türâs, 1387.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd el-Eslemî el-Medenî, el-Megâzî (nşr. Marsden Johns), Beyrut: Dâru’l-A’lemi, 1409/1989.
• Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Osman, Mîzânu’l-İ’tidâl fî Nakdi’rRicâl (nşr. Ali Muhammed el-Becâvî), Beyrut: Daru'l-Ma’rife, 1382/1963.
• Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Osman, Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ (nşr. Şuayb el-Arnavut v. dğr.), Beyrut: Müessesetur’r-Risâle, 1405/1985.
• Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Osman, Tezkiretü’l-Huffâz, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1998.