Kur’ân-ı Kerîm’de Kullanılan Elif Lâm Takılarının Doğru Anlaşılmamasından Kaynaklanan Tercüme Problemleri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 102 - 120, 31.05.2020

Avnullah Enes Ateş

https://doi.org/10.33931/abuifd.706029

Cited By: 2

Öz

Arap dilinde belirli kılmak maksadıyla isimlerin başına elif ve lâm harfi getirilir. Bunlara genelde “Lâm-ı Ta‛rîf” denilir. Ana gayesi belirsiz bir ismi belirli kılmak olan bu harfler, bazı durumlarda dahil oldukları isimlere farklı anlamlar da katarlar. Bu anlamların bilinmesi Kur’ân tercümeleri için önem arz eder. Muhatapların nezdinde bilinen bir yerden bahsedilirken bunun genelleştirilmesi, muayyen şahısların konu edildiği bir hükmün genele teşmil edilmesi veya bunların tam aksi yorumlara gidilmesi mevcut Kur’ân tercümelerinde problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu problemin çözümü için bu çalışmada öncelikle elif lâm harflerinin kavramsal çerçevesi çizilecek, ardından Kur’ân’daki farklı kullanımları arz edilecektir. Seçili bazı Türkçe meâller üzerinde bu farklı kullanımların nasıl bir tercüme problemi ortaya çıkardığı tespit edilecektir. Problemin tespitinden sonra da bu problemin nasıl aşılabileceğine dair çeviri önerileri sunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'an'ın Tercümesi, Tercüme Problemleri, Belirsiz İsimler, Elif Lâm

Translation Problems Arising from the Incorrect Understanding of Alef Lam Used in the Qur’an

Öz

In order to make it certain in the Arabic language, the letter alef and lam are put in front of the names. These are often called “Lam-i ta‛rîf”. These letters, whose main purpose is to identify an unspecified name, in some cases also add different meanings to the names they belong to. Knowing these meanings is important for the Qur’an translations. When talking about a place known to the interlocutors, generalizing it, spreading a general sentence to certain individuals, or making comments to the contrary, are encountered as a problem in the translations of the Qur’an. In order to solve this problem, in this study, firstly, the framework of the concept of “Alef Lam” will be drawn and then different uses in the Qur’an will be presented. It will be determined how these different uses cause translation problems on some selected the Turkish Qur’an translations. After determining the problem, translation suggestions will be tried to be presented on how to overcome this problem.

Anahtar Kelimeler

Tafser, Qur’an Translation, Translation Problems, Uncertain Names, Alef Lam

Kaynakça

• Aswad, Husain. “Arap Dilinde Marifelik Takısı (ال) Belagat Ölçütleriyle İnceleme”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 13/3 (2013), 191-206.
• Âlûsî, Şihâbuddîn Mahmûd b. Abdillâh el-Hüseynî. Rûhu’l-me‛ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‛azîmi ve’s-Seb‛i’l-Mesânî. thk. Ali Abdülbârî ‛Atıyye. 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye. 1. Basım, 1415/1995.
• Beğavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‛ûd b. Muhammed el-Ferrâ’. Me‛âlimu’t-Tenzîl fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. Abdurrezzâk el-Mehdî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, 1. Basım, 1420/2000.
• Beydâvî, Ebû Sa‛îd Abdullah b. Ömer b. Muhammed Nâsiruddîn. Envâru’t-Tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Mer‛aşlî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî. 1. Basım, 1418/1998.
• Eşmûnî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. İsa Nûruddîn eş-Şâfi‛î. Şerhu’l-Eşmûnî ‛alâ Elfiyeti İbn Mâlik. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, 1. Basım, 1419/1998.
• Fîrûzâbâdî, Ebû Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‛kûb. Besâiru zevi’t-temyîz fî letâifi’l-Kitâbi’l-‛azîz. thk. Muhammed Ali en-Neccâr. 6 Cilt. Kahire: el-Meclisu’l-A‛lâ li’ş-Şuûni’l-İslâmî-Lecnetü İhyâi’t-Türâsi’l-İslâmî, 1. Basım, 1416/1996.
• İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriya el-Kazvînî. Mu‛cemu mekāyîsi’l-luğa. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1. Basım, 1399/1979.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdullah b. Yûsuf b. Ahmed Cemâluddîn. Muğni’l-lebîb ‛an kütübi’l-e‛ârîb. thk. Mâzin el-Mübârek ve Muhammed Ali Hamdullâh. Dimeşk: Dâru’l-Fikr, 6. Basım, 1985.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer b. Kesîr el-Kuraşî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‛azîm. thk. Sami b. Muhammed Sellâme. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Taybe, 2. Basım, 1420/1999.
• Kazvînî, Ebü’l-Me‛âlî Celâlüddîn el-Hatîb Muhammed b. Abdirrahmân b. Ömer b. Ahmed eş-Şâfi‛î. Telhîsu’l-Miftâh fî’l-me‛ânî ve’l-beyâni ve’l-bedî‛. Beyrut: el-Mektebetü’l-‛Asriyye, 1. Basım, 1423/2002.
• Koç, Sadık – Deliçay, Tahsin. “Arap Dilinde Harf-i Ta‛rif”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/2 (2002), 191-210.
• Kur’an-ı Kerim Meali: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. çev. Mustafa Öztürk. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1. Basım, 2014.
• Kur’an-ı Kerîm ve Özlü Tefsir. çev. Ahmet Parlıyan. Konya: Konya Kitapçılık, 1. Basım, 2014.
• Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Anlamı. çev. Murat Sülün. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1. Basım, 2012.
• Kur’an-ı Kerîm ve Türkçe Meali. çev. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır. İstanbul: Gönül Yayınları, 1. Basım, 2014.
• Kur’an Yolu. Erişim 12 Mart 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Mu‛tez billâh, Ebu’l-Abbâs Abdullah b. Muhammed. el-Bedî‛ fi’l-bedî‛. Beyrut: Dâru’l-Cîl. 1. Basım, 1410/1990.
• Müslim, Ebu’l-Hasen Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmi‛u’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, 1. Basım, ts.
• Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahruddîn. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, 3. Basım, 1420/1999.
• Semîn el-Halebî, Ebu’l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. Yûsuf b. Abdiddâim. ed-Dürru’l-mesûn fî ‛ulûmi’l-Kitâbi’l-meknûn. thk. Ahmed Muhammed el-Harrât. 11 Cilt. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, ts.
• Taberî, Ebû Ca‛fer Muhammed b. Cerîr. Câmi‛u’l-beyân ‛an te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1420/2000.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer Cârullâh. el-Keşşâf ‛an hâkāikı gavâmidı’t-Tenzîl ve ‛uyûni’l-ekāvîli fî vucûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‛Arabî, 3. Basım, 1407/1987.