Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ve zarar durumu üzerine çalışmalar

Yıl 2020, Cilt: 37 Sayı: 1, 64 - 75, 01.06.2020

Mehmet Buğday Mehmet Keçeci

https://doi.org/10.16882/derim.2020.692963

Cited By: 1

Öz

Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) birçok meyve türünün ana zararlısı konumundadır. Bu çalışma ile 2017- 2018 yıllarında Elazığ ve Malatya illerinde Akdeniz meyvesineği’nin ergin popülasyon değişimleri, zarar oranı ile kışı geçirme durumu araştırılmıştır. Malatya ili Battalgazi ilçesinde, tuzaklarda ilk ergin bireyler 2017 yılında Ağustos ayı sonunda, 2018 yılında ise haziran sonunda görülmüştür. Tuzaklarda yakalanan en fazla ergin sayısı ise 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla 17 Kasım (365adet tuzak-1) ve 31 Ağustos (804 adet tuzak-1) tarihlerinde belirlenmiştir. Elazığ ili merkez ilçesinde 2018 yılında Akdeniz meyvesineği ilk kez 28 Haziranda görülmüş ve 2 Ağustos tarihinde 250 adet tuzak-1 ile en yüksek yoğunluğa ulaşmıştır. Baskil ilçesinde ise zararlı ilk olarak 5 Temmuz tarihinde görülürken, tuzakta yakalanan en yüksek ergin sayısı 486 adet tuzak-1 (13 Eylül) olmuştur. Akdeniz meyvesineği’nin, 2017 yılında armut ve şeftali meyvelerinde, 2018 yılında ise armut, elma, ayva, nar, şeftali, hünnap ve trabzon hurması meyvelerinde varlığı tespit edilmiştir. Akdeniz meyvesineği’nin örnekleme yapılan meyve türlerinde %0.0 - %53.3 oranında zarar verdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte yürütülen çalışmalarda Elazığ ve Malatya illerinde arazi şartlarında zararlının kışı geçiremediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ceratitis capitata, Elma, Armut, Zarar, Kışlama

Kaynakça

• Anonim, (2008). Zirai Mücadele Teknik Talimatı (Meyve ve Bağ Zararlıları, Cilt:4), T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Gn. Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Bşk. (TAGEM), Ankara, 388 s.
• Anonim, (2017). Akdeniz Meyvesineği. Turunçgil Entegre Mücadele Teknik Talimatı Kitabı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 151 s.
• Başpınar, H., Çakmak, İ., Koçlu, T., & Başpınar, N., (2009). Aydın İli Meyve Bahçelerinde Akdeniz meyvesineği Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Zararı, Yayılışı ve Turunçgil Bahçeleri Üzerindeki Çalışmaları. TOVAG 105O17, Isparta, 56 s.
• Bodenheimer, F.S., 1951. Citrus Entomology in the Middle East. Jerusalem. 664 pp.
• Elekçioğlu, N.Z., (2009). Akdeniz meyvesineği. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 2 (1): 61-65.
• Elekcioğlu, N.Z., & Ölçülü, M., (2016). Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın trabzon hurmasında popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı Türkiye VI. Bitki Koruma Kongresi. Selçuk Üniversitesi, 5-8 Eylül 2016, Konya, s.380.
• Eskafi, F. M., & Fernandez, A., 1990. Larval–Pupal Mortality of Mediterranean Fruit Fly (Diptera: Tephritidae) from interaction of soil, moisture, and temperature. Environmental Entomology, 19 (6): 1666–1670.
• Hantaş, C., Çetin, G., & Akçay, M. E. (2011). Marmara bölgesi ayva bahçelerinde saptanan zararlı böcek ve akar türleri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş, s. 298.
• Israely, N., Ritte, U., & Oman, S.D., (2004). Inability of Ceratitis Capitata (Diptera: Tephritidae) to overwinter in the Judean hills. Journal of Economic Entomology, 97(1): 33-42.
• İleri, M., 1961. Türkiye’de Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata Wied.) Durumu ve Mücadelesi. Tarım Bakanlığı, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Md. Yayını, Ankara, 38s.
• Kasap, A., & Aslan, M.M., (2016). Akdeniz meyvesineği’nin feromon tuzaklarla (Ceratitis capitata Wied.) (Diptera: Tephritidae) nar ve hurmadaki populasyon takibi ve zarar oranının tespiti. KSÜ Doğa Bil. Dergisi, 19(1): 43 50.
• Kaya, T., Ada, E., & İpekdal, K. (2017). Modeling the distribution of the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae) in Turkey and its range expansion in Black Sea Region. Turkish Journal of Entomology, 41 (1): 43-52.
• Kaya, T., & İpekdal, K. (2018). Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae)’nın Kırşehirde’ki ilk kaydı ve barkodlanması. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(2): 101-105.
• Kızılyamaç, S., (2016). Farklı Yükseltilerdeki Akdeniz Meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) Popülasyonlarının Biyo Ekolojisi Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Adana, 63p.
• Kızılyamaç, S., & Satar, S., (2018). Akdeniz Meyvesineği, Ceratitis Capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) Hamzabeli Bölgesinde Popülasyon Dalgalanması. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 36(3): 1-5.
• Mansour, M., & Mohamad, F., (2016). Seasonal occurrence of the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae) in Southern Syria. Polish Journal of Entomology , 85: 311-323.
• Mau, R.F.L., & Kessing, J.L.M., (2007). Ceratitis capitata (Wied.) http://www.extento.hawaii.edu/Kbase/crop/type/cera titi.htm, (Erişim tarihi: 30/04/2019).
• MGM, (2019). Malatya-Battalgazi İlçesine Ait Meteorolojik Veriler. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı 13. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Elazığ.
• Satar, S., Tiring, G., İşpınar, D., & Algan, A,R., (2016). Ceratitis capitata Wied. (Diptera:Tephritidae)’nın altıntop bahçelerinde popülasyon dalgalanması ve sıcaklığın gelişimine etkisi. Bitki Koruma Bülteni. 56(4): 429 – 440.
• Thomas, M.C., Heppner, J.B., Woodruff, R.E., Weems, H.V., Steck, G.J., & Fasulo, T.R., (2001). Mediterranean Fruit Fly, Ceratitis capitata (Wiedemann). https://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/IN/IN37100.pdf, (Erişim tarihi: 11/05/2019).
• Tiring, G., (2015). Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da Farklı Meyve Bahçelerindeki Popülasyon Dalgalanması ve Laboratuvar Koşullarında Sıcaklığın Gelişme Süresine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 62p.
• Tiring, G., & Satar, S., (2017). Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın bazı meyve bahçelerinde popülasyon dalgalanması. Türk Entomololoi Bülteni, 7(3): 239-247.
• Üçpınar, Ş.N.& Ünlü, L., 2019. The determination of population development and ınfestation rate of Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata (Wied)) in peach orchards in Meram (Konya) province. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33 (2): 67-73.
• Zeki, C., Er, H., Özdem, A., & Bozkurt, V., (2008). Distribution and infestation of Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata Wied.) (Diptera: Tephritidae) on pome and stone fruits in Isparta and Burdur provinces (Turkey). Munis Entomology & Zoology. 3 (1): 231- 238