Parent-Child Interactions and Use of Technology During Dinnertime in Families with Children Aged 4-6

Yıl 2022, Sayı: 54, 1137 - 1157, 28.12.2022

Dilara Harmandar-ergül , Nesrin Işıkoğlu

https://doi.org/10.53444/deubefd.1125840

Öz

4-6 Yaş Çocuğu Olan Ailelerde Akşam Yemeği Sırasında Ebeveyn-Çocuk Etkileşimi ve Teknoloji Kullanımı

Öz

Bu araştırmada, 4-6 yaşlarındaki çocuklar ve ebeveynlerinin yemek sırasındaki etkileşimlerinin derinlemesine incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda ebeveynlerin çocuklarıyla yemek sırasındaki etkileşimleri, ifadelerin türü ve içeriği, ebeveynlerin etkileşimlere dair görüşleri ve çocukların yemek sırasında teknolojik aletlerle etkileşim kurma durumu incelenmiştir. Nitel durum çalışması desenindeki araştırmanın çalışma grubunu kolay ulaşılabilir durum örneklemesiyle ulaşılan 17 çocuk ve ebeveynleri oluşturmuştur. Gözlem ve yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanan verilerin analizinde içerik analizi tekniğine başvurulmuştur. Bulgular Akşam yemeklerine genel bakış ve Yemek sohbetleri olarak adlandırılan iki temada sunulmuştur. Sonuç olarak; ailelerin genellikle birlikte yemek yedikleri ancak yemekteki etkileşimlerinin sınırlı olduğu saptanmıştır. Ebeveynlerin genellikle çocuklarına emir bildiren ifadeler yönelterek yemeğini bitirmeye yönlendirdiği; çocukların ise yemek dışındaki konulara da yoğunlaşarak sohbet etme eğiliminde oldukları görülmüştür. Genel etkileşimler sınırlı olmasına rağmen yemek sırasında öğrenme fırsatlarının yakalandığı da dikkat çekmiştir. Son olarak teknolojik aletlerle kurulan etkileşimin hem doğrudan hem de arka planda gerçekleşebildiği ve az sayıda çocuğun ekrana maruz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yemek zamanı etkileşimleri, Akşam yemeği sohbetleri, Ebeveyn-çocuk etkileşimi, Dil gelişimi, Teknoloji kullanımı

Kaynakça

• Akca, A. ve Ayaz Alkaya, S. (2019). Erken çocukluk döneminde ekran maruziyetinin etkileri. I. Uluslararası 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Kongresi (s. 1-9). Ankara: İKSAD.
• Akgün, E. ve Yeşilyaprak, B. (2011). Anne çocuk oyun etkileşiminde niteliksel boyut: Annelerin sözel ifadelerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 11-20.
• Anderson, S. E. ve Whitaker, R. C. (2010). Household routines and obesity in US preschool-aged children. PEDIATRICS, 125(3), 420-428. DOİ:10.1542/peds.2009-0417
• Aram, D., Fine, Y. ve Ziv, M. (2013). Enhancing parent–child shared book reading interactions: Promoting references to the book’s plot and socio-cognitive themes. Early Childhood Research Quarterly, 28, 111–122.
• Aukrust, V. G. ve Snow, C. E. (1998). Narratives and explanations during mealtime conversations in Norway and the US. Language Society, 27, 221-246.
• Aydın, G., Akay, D. ve İbiş, E. (2017). 3-7 yaş çocuğa sahip annelerin beslenmeyle ilgili davranışlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 683-700. DOİ:10.24315/trkefd.307013
• Beals, D. E. (1993). Explanatory talk in low-income families' mealtime conversations. Applied Psycholinguistics, 14, 489-513.
• Beals, D. E. (1997). Sources of support for learning words in conversation: Evidence from mealtimes. Journal of Child Language, 24, 673-694.
• Beals, D. E. ve De Temple, J. M. (1992). Home contributions to early language and literacy development. From Three to Six: Home and Preschool Supportsfor Literacy Development Among Low-Income Children (s. 1-18). San Antonio, Texas: National Reading Conference.
• Blum-Kulka, S. (1994). The dynamics of family dinner talk: Cultural context for children's passages to adult discourse. Research on Language and Social Interaction, 27(1), 1-50. DOİ:10.1207/s15327973rlsi2701_1
• Blum-Kulka, S. (1997). Dinner talk: Cultural patterns of sociability and socialization in family discourse. New York: Routledge.
• Bova, A. (2019). Parental strategies in argumentative dialogues with their children at mealtimes. Language and Dialogue, 9(3), 379-401. DOİ:10.1075/ld.00048.bov
• Bova, A. (2020). A qualitative investigation of the issues leading parents and children aged 3-7 years to argumentative discussions during mealtimes. A. M. Columbus (Ed.) içinde, Advances in Psychology Research vol. 139 (s. 67-96). Hauppauge, NY: Nova Science Publishers.
• Bova, A. (2021). Dialogical construction of parental feeding strategies during family mealtimes. Journal of Health Psychology, 26(10), 1684-1699. DOİ:10.1177/1359105319884600
• Busch, G. (2016). "What does it say about it?": Doing reading and DOİng writing as part of family time. Literacy during a family mealtime, 16, 297-311. DOİ:10.1007/978-981-10-1703-2_16
• Chen, Y.-Y., Li, Z., Rosner, D. ve Hiniker, A. (2019). Understanding parents' perspectives on mealtime technology. Proceedings of the ACM on Interactive, Mobile, Wearable and Ubiquitous Technologies, 3(1), 5:1-19.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, H. (2016). Open ended questions: A comparison of mothers’ and fathers’ language use during play time. Creative Education, 7, 574-585.
• Çakır, N. (2000). Normal işiten bir Türk anne ve ilköğretim çağındaki işitme engelli çocuğunun yemek hazırlama ve yemek yeme etkinliği esnasındaki etkileşimlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Davidson, R. G. ve Snow, C. E. (1996). Five-year-olds' interactions with fathers versus mothers. First Language, 16, 223-242.
• De Temple, J. M., ve Beals, D. E. (1991). Family talk: Sources of support for the development of decontextualied language Skills.”. Journal of Research in Childhood Education, 6(1), 11-19. DOİ:10.1080/02568549109594818
• Dereli, F. (2006). 2-5 yaş arası sağlıklı çocukların beslenme özellikleri ve aile etkileşimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Domoff, S. E., Lumeng, J. C., Kaciroti, N., ve Miller, A. L. (2017). Early childhood risk factors for mealtime TV exposure and engagement in low-income families. Academic Pediatrics, 17(4), 411-415.
• Dougherty, S. M. (2009). Explanation in mother-child discourse across contexts: Shared book reading, co-viewıng of educational television, collaborative block play, and mealtime. Unpublished doctoral dissertation: Boston University School of Education, Boston.
• Fiese, B. H. ve Schwartz, M. (2008). Reclaiming the family table: Mealtimes and child health and wellbeing. Giving Child and Youth Development Knowledge Away, 12(4), 1-20.
• Fiese, B. H., Foley, K. P. ve Spagnola, M. (2006). Routine and ritual elements in family mealtimes: Contexts for child well-being and family identity. New Directions for Child and Adolescent Development, 111, 67-89. DOİ:10.1002/cd.156
• Fiese, B. H., Hammons, A. ve Grigsby-Toussaint, D. (2012). Family mealtimes: A contextual approach to understanding childhood obesity. Economics and Human Biology, 10, 365-374.
• Galloway, A. T., Fiorito, L. M., Francis, L. A. ve Birch, L. L. (2006). Finish your soup’: Counterproductive effects of pressuring children to eat on intake and effect. Appetite, 46, 318-323. DOİ:10.1016/j.appet.2006.01.019
• Gökçe, A., Arslan, İ., Ülgen Öz, S., Mete, U., Taşçı, D. ve Yengil Taci, D. (2021). Yedi yaş altı çocuklarda mobil ekran maruziyeti. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi, 54(2), 188-193.
• Gündoğdu, Z., Seytepe, Ö., Pelit, B. M., Doğru, H., Güner, B., Arıkız, E., . . . Kaya, E. (2016). Okul öncesi çocuklarda medya kullanımı. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 6-10.
• Harris, H. A., Jansen, E. ve Rossi, T. (2020). "It's not worth the fight": Fathers' perceptions of family mealtime interactions, feeding practices and child eating behaviours. Appetite, 150, 1-9.
• Hindman, A. H., Skibbe, L. E. ve Foster, T. D. (2014). Exploring the variety of parental talk during shared book reading and its contributions to preschool language and literacy: evidence from the early childhood longitudinal study-birth cohort. Read Writ, 27, 287–313. DOİ:10.1007/s11145-013-9445-4
• Hoff, E. (2010). Contexts effects on young children's language use: The influence of conversational setting and partner. First Language, 30(3-4), 461-472. DOİ:10.1177/0142723710370525
• Hoff-Ginsberg, E. (1991). Mother-child conversation in different social classes and communicative settings. Child Development, 62, 782-796.
• Hu, J., Torr, J., Wei, Y. ve Jiang, C. (2019). Mealtime talk as a language learning context: Australian Chinese parents’ language use in interactions with their preschool-aged children at the dinner table. Early Child Development and Care. DOİ:10.1080/03004430.2019.1621862
• Hu, J., Torr, J., Wei, Y. ve Jiang, C. (2021). Mealtime talk as a language learning context: Australian Chinese parents’ language use in interactions with their preschool-aged children at the dinner table. Early Childhood Development and Care, 191(3), 415-430. DOİ:10.1080/03004430.2019.1621862
• Jusiene, R., Urbanos, V., Laurinaityte, I., Rakickiene, L., Breidokiene, R., Kuzminskaite, M., ve Oraninskiene, R. (2019). Screen use during meals among young children: Exploration of associated variables. medicina, 55(688), 1-11. DOİ:10.3390/medicina55100688
• Kirkorian, H. L., Pempek, T. A., Murphy, L. A., Schmidt, M. E. ve Anderson, D. R. (2009). The impact of background television on parent-child interaction. Child Development, 80(5), 1350-1359.
• Kultti, A. (2014). Mealtimes in Swedish preschools: Pedagogical opportunities for toddlers learning a new language. Early Years, 34(1), 18-31. DOİ:10.1080/09575146.2013.831399
• Longobardi, E., Spataro, P. ve Calabro, M. (2021). Maternal mind-mindedness and communicative functions in free-play and mealtime contexts: Stability, continuity and relations with child language at 16 months. Journal of Child Language, 1-26. DOİ:10.1017/S0305000920000835
• Masek, L. R., Ramirez, A. G., McMillan, B. T., Hirsh-Pasek, K. ve Golinkoff, R. M. (2021). Beyond counting words: A paradigm shift for the study of language. Child Development Perspectives, 15, 274-280. DOİ:10.1111/cdep.12425
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ochs, E. ve Shohet, M. (2006). The cultural structuring of mealtime socialization. New Directions for Child and Adolescent Development, 35-49.
• Özcan Eroğlu, A. (1998). Down sendromlu çocuk anneleri ile normal gelişim gösteren çocuk annelerinin doğal ortamda günlük rutinlerde "sözel iletişim amaçlarının" betimlenmesi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Pan, B. A., Perlmann, R. Y. ve Snow, C. E. (2000). Food for thought: Dinner table as a context for observing parent-child discourse. L. Menn, ve N. B. Ratner içinde, Methods for studying language production (s. 205-224). Mahwah, NJ: Lawrance Erlbaum Associates, Publishers.
• Parkes, A., Green, M. ve Pearce, A. (2020). Do bedroom screens and the mealtime environment shape different trajectories of child overweight and obesity? Research using the Growing Up in Scotland study. International Journal of Obesity, 44, 790-802.
• Quick, B. L., Fiese, B. H., Anderson, B., Koester, B. D. ve Marlin, D. W. (2011). A formative evaluation of shared family mealtime for parents of toddlers and young children. Health Communication, 26(7), 656-666. DOİ:10.1080/10410236.2011.561920
• Reese, E., Haden, C. A. ve Fivush, R. (1993). Mother-child conversations about the past: Relationships of style and memory over time. Cognitive Development, 8, 403-430.
• Rowe, M. L. (2008). Child-directed speech: Relation to socioeconomic status, knowledge of child development and child vocabulary skill. Journal of Child Language, 35(1), 185–205. DOİ:10.1017/S030500090700834
• Rowe, M. L., Alexander Pan, B. ve Ayoub, C. (2005). Predictors of variation in maternal talk to children: A longitudinal study of low-income families. Parenting, 5(3), 259-283. DOİ:10.1207/s15327922par0503_3
• Sheng, L., Dong, W., Han, F., Tong, S. ve Hu, J. (2021). Language expansion in Chinese parent–child mealtime conversations: across different conversational types and initiators. International Journal of Early Years Education. DOİ:10.1080/09669760.2021.1971949
• Snow, C. E. (1993). Families as social contexts for literacy. New Directions for Child Development, 61, 11-24.
• Snow, C. E. ve Beals, D. E. (2006). Mealtime talk that supports literacy development. New Directions for Child and Adolescent Development, 51-66.
• Tamis-LeMonda, C. S., Custode, S., Kuchirko, Y., Escobar, K. ve Lo, T. (2018). Routine language: Speech directed to infants during home activities. Child Development, 00(0), 1-18.
• Trofholz, A. C., Tate, A. D., Miner, M. H. ve Berge, J. M. (2017). Associations between TV viewing at family meals and the emotional atmosphere of the meal, meal healthfulness, child dietary intake, and child weight status. Appetite, 108, 361-366. DOİ:10.1016/j.appet.2016.10.018
• Trofholz, A. C., Tate, A., Loth, K., Neumark-Sztainer, D. ve Berge, J. M. (2019). Watching television while eating: Associations with dietary intake and weight status among a diverse sample of young children. Journal of the American Academy of Nutrition and Dietetics, 119(9), 1462-1469. DOİ:10.1016/j.jand.2019.02.013
• Wenhold, H. ve Harrison, K. (2018). Television use and family mealtimes among a. Journal of Children and Media, 12(1), 98-115. DOİ:10.1080/17482798.2017.1395751
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.