Sustainable Education Leadership: A Scale Development Study

Yıl 2022, Sayı: 54, 1480 - 1497, 28.12.2022

Ferdane Denkci Akkaş , Ali Aksu

https://doi.org/10.53444/deubefd.1195693

Öz

Sürdürülebilir Eğitim Liderliği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Sürdürülebilir eğitim ve sürdürülebilir eğitim liderliği son dönemde dikkat çeken kavramlardır. Hargreaves, Fink, Davies ve Lambert kavramın kuramsal çerçevesini çizen başlıca araştırmacılardır. Bu çalışmalar başta ABD ve İngiltere olmak üzere batı toplumunun eğitim sistemlerine, sorunlarına ve ihtiyaçlarına odaklanmaktadır. Türkiye’de ise sürdürülebilir liderlik olgusuna yönelik ilgi özellikle 2020 yılı itibari ile hızla artmıştır. Ancak, konuya ilişkin yalnızca son birkaç yılda yapılmış sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu nedenle betimsel tarama modelinde desenlenen bu nicel araştırma, Türk eğitim sistemi bağlamında ilkokul seviyesinde sürdürülebilir eğitim liderliği düzeyini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın verileri, İstanbul ili Anadolu yakasında sekiz farklı ilçede görev yapan 438 öğretmenden toplanmıştır. Elde edilen verilerle yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi sonuçlarına göre, 25 madde ve öz değeri 1’den büyük altı faktörden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Altı faktörlü yapının toplam varyansın %64.16’sını açıkladığı görülmüştür. Elde edilen faktörler kuramsal çerçeve bağlamında şu şekilde isimlendirilmiştir: kültür aktarımı, derin öğrenme hedefleri, insan kaynağını kullanma, sosyal adalet, eğitim-öğretimde esneklik ve yönetimsel devamlılık. Güvenirlik kat sayıları ise alt boyutlar için .90 ile .64 arasında değişmekte olup ölçek geneli için de .85’tir. Buna göre, Sürdürülebilir Eğitim Liderliği Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir eğitim liderliği, ölçek geliştirme, ilkokul

Kaynakça

• Aravena, F. (2020). Principal succession in schools: A literature review (2003–2019). Educational Management Administration & Leadership, 1741143220940331.
• Barker, B. (2006). Rethinking leadership and change: A case study in leadership succession and its impact on school transformation. Cambridge Journal of Education, 36(2), 277-293.
• Bıçakçı, A. B. (2012). Sürdürülebilirlik yönetiminde halkla ilişkilerin rolü. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 47-56.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 32(32). 470-483.
• Crews, D. E. (2010). Strategies for implementing sustainability: Five leadership challenges. SAM Advanced Management Journal, 75(2), 15-21.
• Çayak, S., & Çetin, M. (2018). Sürdürülebilir Liderlik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(11), 1561-1582.
• Çetin, M., & Şeyda, B. A. Ş. Kurum kültürünün devam ettirilmesinde sürdürülebilir liderlik. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 8232-8260.
• Dağdeviren-Ertaş, B. (2020). Sürdürülebilir liderlik ile öğrenen örgüt arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dağdeviren-Ertaş, B., & Özdemir, M. (2021). Okullarda Sürdürülebilir Liderlik Ölçeği’nin (OSLÖ) geliştirilmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 851-862.
• Dalati, S., Raudeliūnienė, J., & Davidavičienė, V. (2017). Sustainable leadership, organizational trust on job satisfaction: empirical evidence from higher education institutions in Syria. Business, Management and Economics Engineering, 15(1), 14-27.
• Davies, B. (2007a). Developing sustainable leadership. Management in Education, 21(3), 4-9.
• Davies, B. (2007b). Sustainable leadership. B. Davies (Ed.) Developing sustainable leadership (s. 11-25) içinde. London: Sage.
• Delice, A., & Ergene, Ö. (2015). Investigation of scale development and adaptation studies: An example of mathematics education articles. Karaelmas Journal of Educational Sciences. 3. 60-75.
• Denkci-Akkaş, F., & Aksu, A. (2019). İlkokul bağlamında sürdürülebilir eğitim ve sürdürülebilir liderlik: Öğretmen ve yöneticilerin algıları. M. Başaran. S. Aydın. T. Özbek & M. Erol (Ed.). 6. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı içinde (ss. 2297-2316). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Matbaası.
• Doghonadze, N. (2016, April). Slow education movement as a student-centered approach. In 6th International Research Conference on Education, Language & Literature (pp. 65-73).
• Gerard, L., McMillan, J., & D’Annunzio-Green, N. (2017). Conceptualising sustainable leadership. Industrial and Commercial Training, 49(3), 116-126.
• Grooms, L. D., & Reid-Martinez, K. (2011). Sustainable leadership development: a conceptual model of a cross-cultural blended learning program. International Journal of Leadership Studies, 6(3), 412-429.
• Güngör, D. (2016). Psikolojide ölçme araçlarının geliştirilmesi ve uyarlanması kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları. 19(38). 104-112.
• Hargreaves, A. (2007). Sustainable leadership and development in education: Creating the future, conserving the past. European Journal of Education, 42(2), 223-233.
• Hargreaves, A., & Fink, D. (2004). The seven principles of sustainable leadership. Educational Leadership, 61(7), 8-13.
• Hargreaves, A., & Fink, D. (2006). Sustainable leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
• Hargreaves, A., & Fink, D. (2007). Energizing leadership for sustainability. Developing Sustainable Leadership, 1, 46-64.
• Harris, A. (2006). Leading change in schools in difficulty. Journal of Educational Change, 7(1), 9-18.
• Harun, H. & Mom, S. K. M. (2014). Leadership Development and Sustainable Leadership among Tvet Student. Journal of Management Policies and Practices, 2(2), 27-38.
• Hürmeriç, P., & Bıçakçı, B. (2015). Reflections of sustainability on corporate communications: semiotic analysis of global automotive brands’corporate advertisements. Global Media Journal: Turkish Edition, 6(11), 283-304.
• Karakoç, F. Y., & Dönmez. L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası. 13(40). 39-49.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences. 6(1). 47-48.
• Kotter, J. P. (1995). Leading change: Why transformation efforts fail. Harvard Business Review, 73(2), 59–67.
• Koyuncu, İ., & Kılıç, A. F. (2019). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanımı: Bir doküman incelemesi. Eğitim ve Bilim. 44(198). 361-388.
• Lambert, S. (2012). The perception and implementation of sustainable Leadership strategies in further education colleges. Journal of Leadership Education, 11(2), 102-119.
• McCann, J. T., & Holt, R. A. (2011). Sustainable leadership: a manufacturing employee perspective. SAM Advanced Management Journal, 76(4), 4-14.
• Mısırdalı-Yangil, F. & Dil-Şahin, M. (2019). Sürdürülebilir Liderlik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizi. BMIJ, 7(5), 2124-2147.
• Mısırdalı-Yangil, F. (2016). Bilgi toplumunda liderlik: sürdürülebilir liderlik. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 128-143.
• Milne, M. J., Kearins, K., & Walton, S. (2006). Creating adventures in wonderland: The journey metaphor and environmental sustainability. Organization, 13(6), 801-839.
• Mindrila, D. (2017). Exploratory factor analysis: an overview. In D. Mindrila (Ed.). Exploratory factor analysis: applications in school improvement research. (pp. 1-26). New York: Nova Science Publishers.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LIREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Šimanskienė, L., & Župerkienė, E. (2014). Sustainable leadership: the new challenge for organizations. Forum Scientiae Oeconomia, 2(1), 81-93.
• Srisaen, K., Somprach, K., & Junpeng, P. (2017). Development of sustainable leadership indicators for basic educational school principals in Thailand. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 897-904.
• Şahin, M. G., & Öztürk, N. B. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi. 26(1). 191-199.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yurdabakan, İ. & Çüm, S. (2017). Davranış bilimlerinde ölçek geliştirme (açıklayıcı faktör analizine dayalı). Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 11(2). 108-126.
• Zorlu, K., & Korkmaz, F. (2020). Sürdürülebilir Liderlik Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Akademik Bakış, 13(26), 199-213.