Sınıf Öğretmenlerinin Program Okuryazarlık Düzeyleri ve Programa Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 57, 1426 - 1445, 30.09.2023

Naciye Aynas

https://doi.org/10.53444/deubefd.1270292

Öz

Bu çalışmada sınıf öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlık düzeyleri ve öğretim programına bağlılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi ve eğitim programı okuryazarlık düzeyleri ve öğretim programına bağlılıkların aralarındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın katılımcılarını Van ili merkez ilçeleri İpekyolu ve Tuşba’da mevcut devlet okullarının ile özel eğitim kurumlarının ilkokul kademelerinde görev yapmakta olan 305 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Çalışmanın veri toplama araçları olarak Bolat (2017) tarafından geliştirilen “Eğitim Programı Okuryazarlık Ölçeği” ve Burul (2018) tarafından geliştirilen “Öğretim Programına Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), pearson korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda sınıf öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin ve öğretim programına bağlılıklarının genel olarak yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlığı ve programa bağlılıkları alt boyutlar bağlamında incelendiğinde ise cinsiyet, yaş, okul türü, mesleki kıdem ve eğitim düzeyi bakımından bazı alt boyutlarda anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlığı ve programa bağlılıkları arasındaki ilişki ise anlamlı, pozitif yönde ve orta düzeyde çıkmıştır..

Anahtar Kelimeler

eğitim programı, program okuryazarlığı, öğretim programı, programa bağlılık

Kaynakça

• Aslan, M., & Erden, R. Z. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim programına bağlılıklarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 175-199. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691525
• Aslan, O. (2019). İlk ve ortaokul yöneticilerinin program okur-yazarlığına ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
• Aslan, S., & Gürlen, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlik düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 171-186. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.006
• Aslan, S. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Atanur-Baskan, G., Aydın, A. & Madden, T. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
• Atlı, K. Kara, Ö. & Mirzeoğlu, A. D., (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 281-299.
• Aygün, H. E. (2019). The prediction of the teaching readiness level of prospective teachers in terms of curriculum literacy. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 9(2), 203-220. https://doi.org/10.31704/ijocis.2019.009
• Barton, E. A., Whittaker, J. V., Kinzie, M. B., DeCoster, J., & Furnari, E. (2017). Understanding the relationship between teachers' use of online demonstration videos and fidelity of implementation. Teaching and Teacher Education, 67, 189-201. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.06.011
• Bay, E., Kahramanoğlu, R., Döş, B. & Özpolat, E. (2017). Programa bağlılığı etkileyen faktörlerin analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(43), 110-137.
• Berndt, R. M. (2015). Finding themselves in the "finding place": exploring preservice teachers' professional identities and visions of teaching literacy across the curriculum [Yayımlanmamış doktora tezi]. Kent State University,
• Bolat, Y. (2014). Öğrenci gözüyle sınıfın örtük programı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(18), 510-536.
• Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Turkish Studies, 12(18), 121-138. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12103
• Boncuk, A. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ile öğretim programına bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 3(1), 88- 108.
• Burul, C. (2018) Öğretmenlerin eğitim programı tasarım yaklaşımı tercihlerinin öğretim programına bağlılıklarıyla olan ilişkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Bümen, N. T., Çakar, E. & Yıldız, D. G. (2014). Türkiye’de öğretim programına bağlılık ve bağlılığı etkileyen etkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 203-228.
• Clements, D. H., Sarama, J., Wolfe, C. B., & Spitler, M. E. (2015). Sustainability of a scale- up intervention in early mathematics: A longitudinal evaluation of implementation fidelity. Early Education and Development, 26, 427- 449. https://doi.org/10.1080/10409289.2015.968242
• Çetinkaya, S., & Tabak, S. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 296-309. https://doi.org/10.7822/omuefd.535482
• Dağ, Ş. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ve öğretme motivasyonlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Dane, A. V. ve Schneider, B. H. (1998) Program integrity in primary and early secondary prevention: Are implementation effects out of control? Clinical Psychology Review, 18(1), 23–45. https://doi.org/10.1016/S0272-7358(97)00043-3
• Demir, E., & Toraman, Ç. (2021). Öğretmenlerin Eğitim Programı Okuryazarlığı Düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1516-1528. https://doi.org/10.24315/tred.858813
• Demirel, Ö. (2004). Eğitimde program geliştirme. Pegem A. Yayıncılık.
• Dikbayır, A. ve Bümen, N. (2016). An investigation of ninth grade mathematics curriculum fidelity. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(11), 17-38.
• Erdem, C., & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138. https://doi.org/10.32709/akusosbil.428727.
• Elliott, D. S., & Mihalic, S. (2004). Issues in disseminating and repli- cating effective prevention programs. Prevention Science, 5(1), 47-53.
• Erdamar, F. S. ve Akpunar, B. (2020). Analysis of classroom teachers' perceptions of curriculum literacy. Journal of Education and Training Studies, 8(3), 21-31. https://doi.org/10.11114/jets.v8i3.4619
• Erdem, C. ve Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138. https://doi.org/10.32709/akusosbil.428727
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Anı Yayıncılık.
• Ertürk, S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
• Gelmez Burakgazi, S., (2019). Programa bağlılık: Kara kutuyu aralamak. Başkent University Journal of Education, 6(2), 236-249. https://buje.baskent.edu.tr/index.php/buje/article/view/189
• Gerstner, J. J. & Finney, S. J. (2013). Measuring the implementation fidelity of student affairs programs: A critical component of the outcomes assessment cycle. Research & Practice in Assessment, 8, 15-28.
• Gresham, F. M., Gansle, K. A., & Noell, G. H. (1993). Treatment integrity in applied behavior analysis with children. Journal of Applied Behavior Analysis, 26(2), 257-263. https://doi.org/10.1901/jaba.1993.26-257
• Gömleksiz, M. N., & Erdem, Ş. (2018). Eğitim fakültesi ve PFE programına kayıtlı öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığına ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 9(73), 509–529.
• Gülpek, U. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının program okuryazarlık ve beden eğitimi öğretim yeterliliği düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Johnston-Rodriguez, S. ve Henning, M. B. (2019). Pre-service teachers’ perception of financial literacy curriculum: National standards, universal design, and cultural responsiveness. Journal of Education Science, 9(34), 2-18. https://doi.org/10.3390/educsci9010034
• Kahramanoğlu, R. (2019). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığına yönelik yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 827-840. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3495
• Karakuyu, A., & Oğuz, A. (2021). Primary and Secondary School Teachers' Curriculum Fidelity. Inonu University Journal of the Graduate School of Education. 8(16), 85-103.
• Kasapoğlu, K. (2020). Öğretmenlere yönelik algılanan eğitim programı okuryazarlığı ölçeği: Bir ölçek geliştirme ve geçerleme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 963-977.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Keskin, A. & Korkmaz, H. (2017). Öğretmenlerin “program okuryazarlığı” kavramına yükledikleri anlam. 5. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. 26-28 Ekim 2017, Muğla, Türkiye.
• Kutcher, S., Wei, Y., Gilberds, H., Ubuguyu, O., Njau, T., Brown, A. ve Perkins, K. (2016). A school mental health literacy curriculum resource training approach: effects on Tanzanian teachers’ mental health knowledge, stigma and help-seeking efficacy. International Journal of Mental Health Systems, 10, 1-9.
• Kuyubaşıoğlu, R. M. (2019). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlığı yeterliklerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Layzer, C., Rosapep, L., & Barr, S. (2014). A peer education program: delivering highly reliable sexual health promotion messages in schools. Journal of Adolescent Health, 54(3), 70-77. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2013.12.023
• Marsh, C. J. & Willis, G. (2007). Curriculum: Alternative approaches, ongoing issues. Upper Saddle River, N. J.: Merrill / Prentice Hall.
• Mellard, D. F. (2009). Fidelity of Implementation within an RTI Framework. National Center on Response to Intervention Webinar, http://www.rti4success.org/pdf/FidelityImplementation_10-20-09_FINAL.pdf.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355
• Nsibande, R. N., & Modiba, M. M. (2012). ‘I just do as expected’. Teachers’ implementation of Continuous Assessment and challenges to curriculum literacy. Research Papers in Education, 27(5), 629-645. https://doi.org/10.1080/02671522.2011.560961
• O’Donnell, C. L. (2008). Defining, conceptualizing, and measuring fidelity of implementation and its relationship to outcomes in K–12 curriculum intervention research. Review of Educational Research, 78(1), 33-84. https://doi.org/10.3102/0034654307313793
• Oliva, P. F.(2009). Developing the curriculum. Ally and Bacon
• Opoh, O. E. ve Awhen, F. (2015). Teachers perceived problems of curriculum implementation in tertiary institutions in cross river state of Nigeria. Journal of Education and Practice, 6(19), 145- 151.
• Ornstein, A. C. ve Hunkins, F. P. (2017). Curriculum--foundations, principles, and issues global edition. Pearson Education Limited.
• Pence, K. L., Justice, L. M. ve Wiggins, A. K. (2008). Preschool teachers' fidelity in implementing a comprehensive language-rich curriculum. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 39, 329-341. https://doi.org/10.1044/0161-1461(2008/031)
• Saral, N. Ç. (2019). Türkiye’deki ingilizce öğretmenlerinin öğretim programı okuryazarlıklarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniveristesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sarıgöz O. ve Özkartal Z. (2016). An examination of preservice teachers’ views onimplicit learning in terms of some variables. The Journal of International Social Research, 9(44), 952-959.
• Sarıca, R. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıkları üzerine bir çalışma. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 132-170.
• Sarıgöz, O. & Bolat, Y. (2018). Examination of the competencies of the pre-service teachers studying at the education faculties about the educational program literacy. International Journal of Educational Administration and Policy Studies, 10(9), 103-110.
• Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Anı Yayıncılık
• Şınego, S. G., & Çakmak, M. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 7(27), 233-256.
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme teori ve teknikler: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yar Yıldırım, V. (2020). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 208-224. https://doi.org/10.17679/inuefd.590695
• Wilson, S. M., & Berne, J. (1999). Chapter 6: teacher learning and the acquisition of professional knowledge: an examination of research on contemporary professlonal development. Review of research in education, 24(1), 173-209. https://doi.org/10.3102/0091732X024001173