Kriz Durumlarında Okul Rehberlik Hizmetleri: Covid-19 Pandemisinin Yansımaları

Yıl 2023, Sayı: 57, 1581 - 1606, 30.09.2023

Ertuğ Can , Urania Nikolayidis

https://doi.org/10.53444/deubefd.3498037

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, bir kriz durumu olan Covid 19 pandemi sürecinde yürütülen okul rehberlik hizmetlerinin mevcut durumunu ortaya koymaktır. Araştırma 2020-2021 öğretim yılında İstanbul’da görevli 15 rehber öğretmen ve 3 okul müdür yardımcısı ile 30 velinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma nitel araştırma deseninde ve durum çalışması modelinde tasarlanmıştır. Araştırma verileri içerik analizi ve betimsel analiz yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre pandemi sürecinde okul rehberlik hizmetlerinin planlanması, etkinliklerin uygulanması, öğrenci ve velilere ulaşma konusunda ve iletişimde güçlükler yaşanmıştır. Ayrıca uzaktan eğitimde ev ortamının etkinlik yürütmede uygun olmaması, veli ve öğrencilerin ilgisizliği, teknolojik araçların kullanımındaki sorunlar, velilerin bilgi eksikliği ve velilere yönlendirme yapılmaması genel güçlükler olarak belirtilmiştir. Okul yöneticileri, rehber öğretmenler ve veliler dijital ortamları etkili kullanma, uzaktan rehberlik etkinlikleri geliştirme, veli ve öğrencilere rehberlik yapılması, psikolojik, sosyal ve duygusal destek, öğrencileri motive etme, uzaktan iletişim ve işbirliği ile ev ortamında eğitim konularında yardıma ihtiyacı bulunmaktadır. Veliler, güçlüklere karşı aile içi destek ile çocukları motive etme, öğretmenler ise eğitsel, teknolojik ve bireysel yöntemleri kullanmışlardır. Etkili teknoloji kullanımı, kriz yönetimi, e-rehberlik içeriği geliştirme, okul-veli işbirliği ve psikososyal destek ekibi oluşturma konularında yapılacak çalışmalar böylesi kriz durumlarında faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, kriz durumu, rehberlik, okul rehberlik hizmetleri

Kaynakça

• Akyay, M. & Yıldızhan B. S. (2022). Uzaktan eğitim döneminde rehberlik hizmetlerinin öğrenci deneyimleri açısından değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 40-52.
• Aslan, R. (2020). Kovid-19 fizyoloji ve psikolojiyi nasıl etkiliyor? Ayrıntı Dergisi, 8(88), 47-53.
• Aydın Güngör, T. & Çeri, M. (2022). İlkokullarda görev yapan okul yöneticilerinin Covid 19 pandemi sürecinde eğitimin sürdürülmesinde yaşadıkları çatışmalara ilişkin görüşler. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 8(24), 185-218.
• Bakırcıoğlu, R. (2000). İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde rehberlik ve psikolojik danışma.(Beşinci baskı), Anı Yayıncılık.
• Bilge, Y. & Bilge, Y. (2020). Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 38-51. doi: 10.5505/kpd.2020.66934
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (1998). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. (3rd ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Bozdağ, F. (2020). Pandemi sürecinde psikolojik sağlamlık. Turkish Studies, 15(6), 247-257. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44890
• Büyükcura, F. & Filiz, S. (2022). Covid-19 sürecinde yaşananlara ilişkin psikolojik danışman görüşleri. TEBD, 20(1), 166-198. https://doi.org/10.37217/tebd.1031571
• Can, E. & Ozan, C. (2021). Eğitim Bilişim Ağı (EBA): Covid-19 küresel salgınının yansımaları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,41(3), 1553-1595.
• Can, E. & Ozan, C. (2022). Covid-19 pandemisinin okul yönetimine yansımaları. TEBD, 20(2), 368-393. https://doi.org/10.37217/tebd.1007527
• Can, E. & Nikolayidis, U. (2022). Veli ve öğretmen görüşlerine göre Covid-19 Pandemi sürecinde uzaktan eğitimin görünümü. Başkent University Journal of Education, 9(2), 136-153.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basic of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory. Los Angeles, USA: Sage.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Eds. M. Bütün & S. B. Demir). Siyasal Kitabevi.
• Çelebi, G.Y. (2020). Covid 19 salgınına ilişkin tepkilerin psikolojik sağlamlık açısından incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 471-483. DOI: 10.21733/ibad.737406
• Çetin, C. & Anuk, E. (2020). Covid-19 pandemic process and psychological resilience: Sample of students from a public unıversity. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 170-189.
• Çetin Dalgıç, İ., Bulut, E. & Şengül, R. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde psikolojik danışmanlık ve rehberlik: Nitel bir araştırma. https://siirtram.meb.k12.tr/icerikler/uzaktan-egitim-surecinde-psikolojik-danismanlik-ve-rehberlik-nitel-bir-arastirma_10887310.html, web adresinden 26 Şubat 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çetiner, M. & İlhan, T. (2022). Psikolojik danışmanlar ve rehber öğretmenlerin krize müdahale deneyimlerinin incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi (TÜBAD), 7(2), 268-282.
• Çölgeçen, Y. & Çölgeçen, H. (2020). Covid-19 pandemisine bağlı yaşanan kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği, Turkish Studies, 15(4), 261-275. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44399
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). The sage handbook of qualitative research. California: Sage Publications.
• Erdoğdu, Y., Koçoğlu, F. & Sevim, C. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde anksiyete ile umutsuzluk düzeylerinin psikososyal ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 24-37. DOI: 10.5505/kpd.2020.35403
• Erzen, E. (2021). Covid 19 salgını sürecinde psikolojik danışmanlık. Millî Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 1(2), 332-374.
• Kaplan, E. & Şentürk, Ş. (2022). Uzaktan eğitim sürecindeki okul rehberlik ve psikolojik danışma programlarının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(13), 436-460, DOI: 10.57135/jier.1169210
• Kaya, M. & Yıldırım, T. (2017). Liselerde çalışan psikolojik danışmanların okullarda yaşanan kriz durumlarına ilişkin algıları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 835-857.
• Kepçeoğlu, M. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik. Özerler Matbaası.
• Koç, S. & Kaçdi, R. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri: Okul yöneticilerinin ve psikolojik danışmanların deneyimleri. Uluslararası Eğitimde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6(1), 63-82. https://doi.org/10.29329/ijiape.2022.437.6
• Koçyiğit Özyiğit, M. & Erkan Atik, Z. (2021). Covid-19 sürecinde psikolojik danışma ve süpervizyon: #evdekal deneyimi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 253-274. Retrieved from https://buje.baskent.edu.tr/index.php/buje/article/view/385
• Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve psikolojik danışma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly, CA: Sage Publications.
• MEB. (2020). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete (31213, 14 Ağustos 2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200814-2.htm
• Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, UK: Sage.
• Özoğlu, S. Ç. (1977). Eğitimde güncel bir konu: Okullarda rehberlik hizmetleri. Eğitim ve Bilim, 1(6), 18-27.
• Öztan Ulusoy, Y. & Cihangül, N. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde psikolojik danışmanların krize müdahale deneyimlerinin incelenmesi. Millî Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 195-231.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods. Integrating theory and practice, (Fourth Edition). CA: Sage Publications.
• Poyrazlı, Ş. & Can, A. (2020). Çevrim içi psikolojik danışma: Etik kuralları, COVID-19 süreci, öneriler. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(1), 59-83.
• Tan, H. (1992). Psikolojik yardım ilişkileri. “Danışma ve psikoterapi”. Millî Eğitim Basımevi.
• Topal, N., Odacı, H., & Özer, Ş. (2022). Covid-19 pandemi sürecinde okul psikolojik danışmanlarının uzaktan eğitim hizmetlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(2), 1751-1789. Tuzgöl Dost, M., Aslan, H. & Aslan, A. M. (2022). Okul psikolojik danışmanlarına göre covid-19 pandemi sürecinin öğrenci, öğretmen ve velilere etkileri. Eğitim ve Bilim, 47(211), 1-25.
• UNESCO. (2023). UNESCO’s education response to COVID-19. https://www.unesco.org/en/covid-19/education-response/initiatives
• UNICEF. (2020). COVID-19: More than 95 per cent of children are out of school in Latin America and the Caribbean. https://www.unicef.org/press-releases/covid-19-more-95-cent-children-are-out-school-latin-america-and-caribbean
• Vergiliel Tüz, M. (2014). Kriz yönetimi uygulama için temel adımlar. Nobel Yayınları
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık
• Yıldırım, O. & Kumcağız, H. (2021). Salgın hastalıkla mücadele psiko-eğitim programının ergenlerin Covid-19 korkusu ve psikolojik sağlamlık düzeylerine etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(4), 1471-1489. http://dx.doi.org/10.30703/cije.858679
• Yüksel Şahin, F. (2021). Psikolojik danışmanların Covid-19’a, yüz yüze ve çevrimiçi psikolojik danışma yapmaya, yüz yüze ve çevrimiçi eğitim almaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 496-522.
• Zeren, Ş. G. & Bulut, E. (2018). Çevrimiçi psikolojik danışmada etik ve standartlar: Bir model önerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 63-80.
• Zhou, S. J., Zhang, L. G., Wang, L. L., Guo, Z. C., Wang, J.Q., Chen, J. C., & Chen, J. X. (2020). Prevalence and socio-demographic correlates of psychological health problems in Chinese adolescents during the outbreak of COVID-19. European Child Adolescent Psychiatry, 29, 749–758. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01541-4