Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 1, 119 - 169, 01.06.2015

Alper Uyumaz , Kemal Erdoğan

Öz

Alternatif uyuşmazlık yöntemleri, tarafsız bir üçüncü kişinin taraflara uyuşmazlığı çözme konusunda yardımcı olduğu, taraflar arasındaki uyuşmazlığın ortadan kaldırılması için çözümler üreten, yargı organı yanında varlığını sürdüren seçimlik nitelikteki yollardır. Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, “müzakere”, “tarafsız ön değerlendirme”, “vakıaların saptanması”, “kısa duruşma”, “uzlaştırma” ve “arabuluculuk”tur. Ancak, bu yollar sınırlı sayıda değildir. Ülkemizde de 7.6.2012 tarihinde “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu” kabul edilerek, uyuşmazlıkların mahkeme önünde gitmeden alternatif ve daha etkili bir şekilde çözümü amaçlanmıştır. Kanunun kapsamı, 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtildiği üzere, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarıdır. Bu çalışmada, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden kısaca bahsedildikten sonra, aile hukuku uyuşmazlıkları ve bu uyuşmazlıkların arabuluculuğa elverişliliği incelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, Arabuluculuk, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, Aile Arabuluculuğu, Aile Hukuku Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk

ALTERNATIVE DISPUTE RESOLUTION OF DISPUTES ARISING FROM FAMILY LAW

Öz

Alternative dispute resolution methods are optional ways that carries on in addition to judicial body and impartial third persons help the parties of dispute in order to settle the controversy. Alternative dispute resolution methods are negotiation, impartial preliminary consideration, short hearing, reconciliation and mediation. However, these methods are not numerous clausus. In Turkey, it is aimed that disputes must be settled more instrumentally and alternatively before you go to trial by accepting Mediation Code in Legal Disputes dated on 7.6.2012. As said in first paragraph of article 1, the scope of Code is private legal disputes on which parties can dispose freely. In this study, family law disputes and their convenience to mediation are tried to be studied after alternative dispute resolution methods are mentioned shortly

Anahtar Kelimeler

Alternative Dispute Resolution Ways, Mediation, Mediation Code in Legal Disputes, Family Mediation, Mediation in Family Law Disputes

Kaynakça

• Akcan, Recep: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı ile İlgili Bazı Düşünceler, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara 2008, s. 39-53.
• Akıntürk, Turgut/Ateş Karaman, Derya: Türk Medenî Hukuku, C. II, Aile Hukuku, 16. Baskı, İstanbul 2014.
• Akil, Cenk: Avusturya Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Federal Kanunu (Çeviri), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 70, S. 2, 2012, s. 287-296.
• Aras, Bahattin: Aile Mahkemelerinde Tarafların Sulh Yolu İle Çözüme Teşviki, Yargıtay Dergisi, C. 31, S. 3, 2005, s. 303-310.
• Başözen, Ahmet: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı” Taslağı’na Dair Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1-2, 2007, s. 235-239.
• Bilge, M. Turgay: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Açısından Kamu Düzeni Kavramı, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, İstanbul 2014, s. 93-114.
• Bulur, Alper: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Arabuluculuk Yöntemi, Ankara Barosu Dergisi, Y. 65, S. 4, 2007, s. 30-46 (Bulur, Alternatif).
• Bulur, Alper: Avukatlık Kanunu M. 35/A’nın Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Çerçevesinde İrdelenmesi Ve Bir Düzenleme Önerisi, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 89, 2010, s. 196-241 (Bulur, Avukatlık).
• Coogler, O. J./Weber, Ruth E./McKenry, Patrick C.: Divorce Mediation: A Means of Facilitating Divorce and Adjustment, The Family Coordinator, V. 28, N. 2, 1979, p. 255-259.
• Delgado, Richard/Dunn, Chris/Brown, Pamela/Lee, Helena/Hubbert, David: Fairness and Formality: Minimizing the Risk Of Prejudice In Alternative Dispute Resolution, Wisconsin Law Review, 1985, p. 1359- 1404.
• Demir, Şamil: Arabuluculuk İle Aile İçi Şiddet ve Uzlaşmaya Tabi Suçların İlişkisi, Ankara Barosu Dergisi, Y. 72, S. 2, 2014, s. 213-228 (Demir, Arabuluculuk).
• Demir, Şamil: Avukatlık Kanunu Tasarısı Çalışma Metninin Uzlaşma Sağlamaya İlişkin 35/A Maddesinin Değerlendirilmesi, Ankara Barosu Dergisi, Y. 70, S. 2, 2012, s. 189-215 (Demir, Avukatlık).
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, İstanbul 2015.
• Edwards, Harry T.: Alternative Dispute Resolution: Panacea or Anathema, Harward Law Review, V. 99, N. 3, 1986, p. 668-684.
• Erişir, Evrim: Arabuluculuk Müessesesinin Anayasa’ya Uygunluğuna ve Devlet Yargısına Nazaran Öncelik Verilmeye Değer Olduğuna İlişkin 14.2.2007 Tarihli Alman Federal Anayasa Mahkemesi Kararı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, C. 2, Özel Sayı, 2009, s. 225-236.
• Erlangen, Reinhard Greger: Yargı ve Arabuluculuk-Model Projesinin Tamamlanmasından Sonra Gelişim Çizgileri (Çev. Cenk Akil), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 4 (Prof. Dr. Turgut Akıntürk’ün Anısına), 2008, s. 369-380.
• Ersen Perçin, Gizem: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinden Arabuluculuğun Hukuksal Düzenlemelerdeki Yeri, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 31, S. 2, 2011, s. 177-201.
• Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin: Aile Hukuku Dersleri, İstanbul 1971.
• Hatemi, Hüseyin/Kalkan Oğuztürk, Burcu: Aile Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2014.
• Işık, Olcay: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Çerçevesinde Arabuluculuk Yönteminin Diğer Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ile Karşılaştırılması, Terazi Hukuk Dergisi, S. 64, 2011, s. 14-25.
• Kaplan Güler, Beyhan: Boşanmanın Hukuki Sonuçlarında Arabuluculuk, İstanbul 2014.
• Kaplan, Yavuz: Arabuluculuk ve Türk Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısına Eleştirel Bir Bakış, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 28, S. 1-2, 2008, s. 115- 146.
• Kekeç, Elif Kısmet: Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler, 6325 Sayılı Kanuna Göre Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara 2014 (Kekeç, Tez).
• Kekeç, Elif Kısmet: Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Uygulanan Temel Taktikler, Haluk Konuralp Anısına Armağan, C. 1, Ankara 2009, s. 519-553 (Kekeç, Makale).
• Koç, Evren: Arabuluculuk Kanunun Uygulanmasına İlişkin Tespitler, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, İstanbul 2014, s. 43- 51.
• Köse, Yasin: Hukuk Sistemimizdeki Yeni Patika; “Arabuluculuk”, Terazi Hukuk Dergisi, S. 84, 2013, s. 86-92.
• Laufgraben, Eric: Protecting Mediation Communication In Federal Courts, http://www.acctm.org/docs/Protecting%20Mediation%20Communicatio ns%20in%20Federal%20Courts%20_CONNORLaufgraben_%20Update.pdf Erişim Tarihi: 29.06.2015.
• Lieberman, Jeth K./Henry, James F.: Lessons From The Alternative Dispute Resolution Movement, The University Of Chicago Law Review, V. 53, N. 2, 1986, p. 424-439.
• Liebscher, Christoph: Arabuluculuk Tekniklerinin Tahkimde Uygulanması (Çev. Mustafa Göksu), Türkiye Barolar Birliği Medenî Usûl ve İcra – İflâs Hukukçuları Toplantısı IX: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, Ankara 2010, s. 51-75.
• Özbay, İbrahim: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 3-4, 2006, s. 549-475 (Özbay, Alternatif).
• Özbay, İbrahim: Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Tutanağının İlâm Niteliği, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 3-4, 2004, s. 387-418 (Özbay, Avukatlık).
• Özbek, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 3. Baskı, Ankara 2013 (Özbek, Uyuşmazlık Çözümü).
• Özbek, Mustafa Serdar: Avrupa Konseyi Arabuluculuk Yönergesi Önerisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1 (Prof. Dr. Eral Özgen Anısına), 2007, s. 183-231 (Özbek, Öneri).
• Özbek, Mustafa Serdar: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin “Aile Arabuluculuğu” Konulu Tavsiye Kararı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2, 2005, s. 71-102 (Özbek, Tavsiye Karar).
• Özbek, Mustafa Serdar: Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesine Göre Arabuluculuk, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2001, s. 113-141 (Özbek, Avukatlık).
• Özmumcu, Seda: Uzak Doğu’da Arabuluculuk Anlayışı ile Türk Hukuk Sisteminde Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, 3. Baskı, İstanbul 2013 (Özmumcu, Uzak Doğu).
• Özmumcu, Seda: Arabuluculuğun Doğuşu ve Gelişmelerine Genel Bakış, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, İstanbul 2014, s. 33-42 (Özmumcu, Sempozyum).
• Öztan, Bilge: Aile Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2004.
• Shavell, Steven: Alternative Dispute Resolution: An Economic Analysis, The Journal Of Legal Studies, V. 24, N. 1, 1995, p. 1-28.
• Şıpka, Şükran: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı”nın Değerlendirilmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 12, 2007, s. 163-175 (Şıpka, Değerlendirme).
• Şıpka, Şükran: Tartışmalar, Medeni Usul ve İcra - İflas Hukukçuları Toplantısı IX: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, Ankara 2010, s. 343-344 (Şıpka, Tartışmalar).
• Tanrıver, Süha: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Arabuluculuk Kurumuna Hukuki ve Sosyolojik Bir Bakış, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2006, s. 821-843 (Tanrıver, Sosyolojik Bakış).
• Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 64, 2006, s. 151-179 (Tanrıver, Çözüm Yolları).
• Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı’nın Getirdikleri ve Değerlendirilmesi, Makalelerim II (2006- 2010), Ankara 2011, s. 183-211 (Tanrıver, Değerlendirme).
• Tanrıver, Süha: Hukuk Yargısının Temel Sorunları ve Bu Bağlamda Alınması Gereken Temel Önlemler, Makalelerim II (2006-2010), Ankara 2011, s. 115-142 (Tanrıver, Önlemler).
• Taşpolat Tuğsavul, Melis: Türk Hukukunda Arabuluculuk, Ankara 2012.
• Tekinay, Selâhattin Sulhi: Türk Aile Hukuku, 5. Baskı, İstanbul 1982.
• Uyumaz, Alper/Akdağ, İdris: Türk Özel Hukukunda Şiddet ve Israrlı Takip Kavramı İle Israrlı Takip Mağdurunun Korunması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 2, 2015, s. 45-94.
• Uyumaz, Alper: Tüketici Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 1, 2012, s. 103-132.
• Yazıcı Tıktık, Çiğdem: Arabuluculukta Gizliliğin Korunması, İstanbul 2013.
• Yeşilırmak, Ali: Kurumsal Arabuluculuk Kurallarının Karşılaştırılması ve Değerlendirilmesi, Medeni Usul ve İcra - İflas Hukukçuları Toplantısı IX: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, Ankara 2010, s. 155-181.
• Zevkliler, Aydın/Acabey, M. Beşir/Gökyayla, K. Emre: Medenî Hukuk (Giriş, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku), Son Yasal Değişiklikler Işığında Yeniden Düzenlenmiş 6. Baskı, Ankara 1999