BİREYSEL İŞ HUKUKUNDA ARABULUCULUKTAN KAYNAKLANAN BAZI SORUNLAR

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 1093 - 1119, 26.11.2022

Orhan Gazi Sarıdağ

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1182544

Öz

Bireysel iş hukukunda arabuluculuk kapsamında en önemli düzenleme, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun arabuluculuğu dava şartı olarak öngörmesidir. Bu düzenlemelere göre işçilik tazminat ve/veya alacağı ile işe iade talepli davalarda dava açılmadan önce arabulucuya başvuru yapılması gerekmektedir. Zorunlu arabuluculuk yargının iş yükünü azaltmaktadır. Ancak aynı zamanda yargı denetiminden uzaklaşma tehlikesi barındırmaktadır ve arabuluculuğun alternatif olma özelliğini zedelemektedir. Ayrıca arabuluculuk görüşmeleri sırasında arabulucu tarafından işçiyi koruyucu hükümlerin uygulanma ihtimali bulunmamaktadır. Dava şartının yerine getirilmesi için arabuluculuk son görüşme tutanak aslının veya arabulucu tarafından onaylı suretinin sunulması gerekmektedir. Taraf vekili tarafından onaylı suretinin sunulması halinde dava şartı yerine getirilmiş olmayacaktır. Arabuluculuk görüşmelerine konu edilmeyen tazminat ve/veya alacak kalemleri yönünden dava şartı yokluğundan dava usulden reddedilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri, Bireysel İş Hukuku, Arabuluculuk, Son Görüşme Tutanağı, Dava Şartı

Kaynakça

• Adli İstatistikler 2020, Ankara, Adalet Bakanlığı Yayını, 2020.
• Akkan, Mine: “Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılan Hususlarda Dava Açma Yasağı ve Sonuçları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 2, s. 1-31.
• Akyıldız, Emre: İş Yargılamasında Arabuluculuk Sistemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2019.
• Arslan Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel: Medeni Usul Hukuku, 6. bs., Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Bayraktar, Muratcan: “Alman ve Türk Hukuk Sistemlerinde Arabuluculuk Düzenlemelerine Genel Bakış”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 89, S. 4, Y. 2019, s. 151-172.
• Canbolat, Talat: İş Hukukunda Arabuluculuk Uzmanlık Eğitimi Kaynak Kitabı, Ankara, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayını, 2018.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment : İş Hukuku Dersleri, 34. bs., Beta Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Çiçek, Mustafa: İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk, 2.bs., Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
• Dinç, İlhan: Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk Uygulamaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Doğan Yenisey, Kübra: “İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk”, İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı, İstanbul, TİSK, 2016, s. 167-194.
• Ekmekçi, Ömer: “Hocayla İş Yargısı Üzerine Sohbet”, İÜHFM, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, Özel Sayı, C.1, 2016, s. 371-380.
• Ekmekçi, Ömer: “Maddi İş Hukuku Yönünden 7036 İş Mahkemeleri Kanunu”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Toplantısı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. bs., On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Erdoğan, Ersin/Erzurumlu, Nurbanu: “İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı Taslağı Hakkında Bazı Düşünceler”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. XIII, S. 52, Y. 2016.
• Gilles, Peter, (çev. Abdülkadir Haşhaş): Almanya’da Kararlara Karşı Kanun Yolları: “Çeşitlilik, Karmaşıklık, Klişeler ve Sorgulanabilir Meşruiyet”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, s. 123-132.
• Güzel, Ali: “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkında Bazı Aykırı Düşünceler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 50, Y. 2016/3, s. 1131-1146.
• Kar, Bektaş: “İş Mahkemeleri Kanunu ile Getirilen Yeni Düzenlemeler”, İş Mahkemeleri Kanunu ile Getirilen Yeni Düzenlemeler ve Arabuluculuk, İntes Yayınları, Ankara 2017, s. 28-34.
• Kırkıcı, Hıdır: “İş Uyuşmazlıklarında Dava Şartı Arabuluculuk ve Arabuluculuk Tutanakları”, İzmir Barosu Dergisi, Mayıs 2020, s. 279-331.
• Kıyak, Emre: “Tarafları Bağlayıcı Arabuluculuk Anlaşmalarının Hukuki Niteliği ve Dava Açma Yasağı Etkisi Üzerine Düşünceler”, (Çev-rimiçi), https://blog.lexpera.com.tr/taraflari-baglayici-arabuluculuk-anlasmalarinin-hukuki-niteligi-ve-dava-acma-yasagi-etkisi-uzerine-dusunceler/ , (E.T. 29.10.2021).
• Köme Akpulat, Ayşe: İş Mahkemelerinde Yargılamanın Özellikleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Laçiner, Vedat: “Alman Feshe Karşı Koruma Hukukunun Genel Esasları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, C. 3, S. 2, 2005, s. 141-161.
• Mutlay, Faruk Barış: “İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk”, İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar -III, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Odaman, Serkan/Karaçöp, Eda: “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağında Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk Müessesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 35, Y. 2016, s. 51-65.
• Okur, Zeki: “İş Uyuşmazlıklarında İşçi Lehine İspat Kolaylığı”, İÜHFM, C. 74, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Sayısı, s. 587-600.
• Özekes, Muhammet/Atalı, Murat : “7036 Sayılı Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Eleştiri, Değerlendirme ve Öneriler”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Toplantısı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Özmumcu, Seda: Arabuluculuk Modelleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021, (Özmumcu, Arabuluculuk Modelleri).
• Özmumcu, Seda: “Arabulucunun Rolü Kolaylaştırıcı ve Değerlendirici Arabuluculuk”, İÜHFM, C.71, S.1, 2013, s. 1369-1389.
• Özmumcu, Seda: “Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk Sistemine Genel Bir Bakış”, İÜHFM, C. 74, S. 2, 2016, s. 807-842. (Özmumcu, Karşılaştırmalı Hukuk).
• Özveri, Murat: “İş Mahkemeleri Kanunu ve Zorunlu Arabuluculuk Uygulamaları”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 65, Y. 2020/2, s. 917-938.
• Pekcanıtez, Hakan: Pekcanıtez Usul- Medeni Usul Hukuku, 15. bs., On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• Peksan, Selcan/Delen, Meltem/Yorgun, Sayım: “İş Hukukunda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Uygulaması ve Arabulucuların Görüşlerine İlişkin Bir Araştırma”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 64, Y. 2020/1, s. 321-346.
• Shulman, Harry: “Reason, Contract, and Law in Labor Relations”, Harvard Law Review, 1955 Volume 68, s. 1024 (Çevrimiçi) http://digitalcommons.law.yale.edu/fss_papers/4617 (E.T. 28.10.2021) s. 999-1024.
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, 21. bs., Beta Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Tanrıver, Süha: “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, TBB Dergisi, S. 64, 2006, s. 151-177.
• Yıldız, Gaye Burcu: “İş Hukukunun Etkinliği ve Amacı Üzerine Yeniden Düşünmek”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 2018/2, s. 733-748.