BERAAT KARARININ İSTİNAF KANUN YOLUNDA BOZULMASI SONRASINDA VERİLEN MAHKÛMİYET KARARININ TEMYİZ EDİLEBİLİRLİĞİNE İLİŞKİN TARTIŞMA

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 453 - 476, 29.11.2023

Fatih Birtek

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1375496

Cited By: 1

Öz

2016 yılı itibariyle Türk ceza muhakemesindeki yargılama sistemi üç dereceli hale gelmiştir. Bu sistem içerisinde, istinaf kanun yolu hem maddi hem de hukuki meselenin denetlendiği “ikinci derece” bir kanun yolu olarak işlev görmekte ve adil yargılanma hakkı açısından önemli bir güvence teşkil etmektedir.
İstinaf kanun yolunda, ilk derece mahkemesinin kararındaki hukuka ve usule aykırılıkların “düzeltilmesi” kural iken “bozma” istisnadır. Bu sebeple CMK’de bozma kararı verilebilecek haller sınırlı bir şekilde sayılmıştır. İlk derece mahkemelerinin, bozma kararına karşı direnmeleri mümkün olmadığından (CMK m. 284/1), bozmadan sonraki serbestlik kuralı uyarınca yeni bir karar verilmesi gerekmektedir.
Sanık hakkında verilen beraat kararının istinaf kanun yolunda bozulmasından sonra, ilk derece mahkemesinin “mahkûmiyet” kararı vermesi ve bu kararın da istinaf kanun yolunda kesinleşmesi söz konusu olabilecektir. Direnme yasağı nedeniyle, bozmadan sonra tesis olunan mahkûmiyet kararı bölge adliye mahkemesi ceza dairesinin kararı gibi değerlendirilerek, bozmadan sonra tesis olunan ve istinaf kanun yolunda kesinleşmesi gereken mahkûmiyet kararı bakımından, temyiz kanun yolunun açık olup olmadığı uygulamada tartışmalıdır.

Anahtar Kelimeler

İstinaf, Bozma, Bozma sonrası mahkûmiyet, Temyiz edilebilirlik, Temyiz davası

Teşekkür

Çalışmayı dil ve yazım yönünden denetleyen ve çalışma hakkındaki fikirlerini beyan eden Dr. Öğr. Üyesi Abdulbaki GİYİK’e ve Av. Mustafa Onur YAPAR’a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Antakyalı, Yasemin: “Ceza Yargılaması Hukuku’nda İstinaf Kanun Yolu- Bölge Adliye Mahkemeleri”, Ceza Hukuku Dergisi, Y. 3, S. 6, Nisan 2008, s. 159-212.
• Aydın, Devrim: Ceza Muhakemesinde Deliller, Yetkin Yayınları, İstanbul 2014.
• Balcı, Fidan/Öztürk, Seyithan: Yargıtay Kararları Işığında Ceza Yargılamasında İstinaf ve Temyiz, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Birtek, Fatih: AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
• Birtek, Fatih: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Adalet Yayınevi, Ankara 2019. (İstinaf)
• Birtek, Fatih: “Ceza Muhakemesinde Temyiz Sebeplerinin Gösterilmesine İlişkin Zor(unlu)luk”, İstanbul Hukuk Mecmuası (İHM), C. 80, S. 4, Y. 2022, s. 1331-1372.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Yirminci Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Çınar, Ali Rıza: Türk ve Alman Ceza Yargılama Hukukunda İstinaf, Adalet Yayınevi, Ankara 2010.
• Doğru, Osman/Nalbant, Atilla: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, Legal Kitabevi, 1. Cilt, Ankara 2012.
• Erdem, Mustafa Ruhan: Ceza Muhakemesinde Yeni Bir Denetim Muhakemesi Yolu Olarak İstinaf, Seçkin Yayınları, Ankara 2010.
• Ersoy, Uğur: Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleyhe Değiştirme (Reformatio in peius) Yasağı, Adalet Yayınevi, Ankara 2018.
• Gedik, Doğan/Topaloğlu, Mahir: Ceza Muhakemesinde İspat ve Şüphenin Sanık Lehine Yorumlanması, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• Gökcen, Ahmet/Balcı, Murat/Alşahin, M. Emin/Çakır, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Güngör, Devrim: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
• Harris, D. J./O’Boyle, M./Bates, E. P./Buckley, C. M.: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Projesi (Avrupa Konseyi) Yayını, Ankara 2013.
• Karakehya, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku II, 1. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2015.
• Kaymaz, Seydi: Ceza Muhakemesinde İstinaf, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Onsekizinci Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2010.
• Otacı, Cengiz: “Adli Yargı Hakimlerinin Görevde Yükselme Şatlarının Yargı Bağımsızlığına Etkisi”, HFSA 24, 156-171.
• Özbek, V. Özer/Tepe, İlker: “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleyhe Değiştirme (Reformatio in Peius) Yasağına İlişkin -Öğreti ve Uygulama Boyutlarıyla- Genel Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, (Basım Yılı: 2015) Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, s. 3759-3797.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Özen, Mustafa: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Öztürk, Bahri (Ed.): Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2018.
• Sarıgül, Ali Tanju: Ceza Muhakemesi Hukukunda İstinaf, Türkiye Barolar Birliği Yayını (Yayın No. 332), Ankara 2017.
• Selçuk, Sami: “Temyiz Denetiminin Sınırları ve Bu Sınırlara Uymamanın Kaçınılamaz Sancılı Sonuçları/Açmazları/Tehlikeleri”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, MÜHFHAD, Y. 2013, C. 19, S. 2, s. 319-361.
• Selçuk, Sami/Çınar, Ali Rıza: Yaptırımı (Cezayı) ve Sonuçlarını Ağırlaştırmama Kuralı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• Soyaslan, Doğan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2008.
• Ünsal, Cengiz: Ceza Muhakemesinde İstinaf, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016.
• Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Yenisey, Feridun: Ceza Muhakemesi Hukukunda İstinaf ve Tekrar Kabulü Sorunu, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1979.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 10. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Yurtcan, Erdener: CMK Şerhi, C. II, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.