IBRAHIM b. MUHAMMED el-YALVACI AND HIS WORK “RISALE fi IHBAR bi-ELLEZI”

Yıl 2016, Sayı: 44, 155 - 180, 28.12.2016

İsmail Erken

https://doi.org/10.21054/deuifd.284958

Cited By: 1

Öz

İbrahim b.
Muhammed el-Yalvacî (d. 1876) was born in Yalvac and handled with science over
many years. Because of the Pamphlet (Risale fî ihbâr bi-ellezî) that was
written in his 29 age he was called “Ihbar bi-Ellezî”. One of madrasahs which
in he worked is Suleymaniye Madrasah. He became judge/governor (mevleviyet) of
Sofia and scholar for Sultans.

Risale
fî ihbâr bi-ellezî
includes the topic of recreation of the sentence for stressing any part of
first sentence (no recreated) with ellezî which is the main preposition of
relative pronouns and relative adjective, and elif lâm which is definite
article (Harf-i tarif). With its examples, systematic explanation style and
comprehensive this pamphlet stands in the forefront. 

Anahtar Kelimeler

el-Yalvaci, Mevsul, Ihbar, Ellezi

İBRAHİM b. MUHAMMED el-YALVACÎ ve “RİSALE fî İHBÂR bi-ELLEZΔ

Öz

İbrahim b. Muhammed el-Yalvacî (ö. 1876) Yalvaç’ta doğmuş
ve uzun yıllar ilimle uğraşmıştır. 29 yaşındayken yazdığı risale (Risale fî
ihbâr bi-ellezî) sebebi ile “İhbar bi-llezi” olarak tanınmıştır. Görev
aldığı medreselerden biri Süleymaniye Medresesi’dir. Sofya mevleviyeti ve huzur
dersi hocalığı da yapmıştır.

Risale fî ihbâr bi-ellezî ilk
cümledeki bir öğeyi vurgulamak için o cümlenin (ism-i mevsûlun ana edatı olan)
“ellezî” ya da (harf-i tarif olan) “elif lâm” kullanılarak yeniden
oluşturulması konusunu ele almaktadır. Örnekleri, sistematik anlatım tarzı ve
detaycı yaklaşımı bu risaleyi ön plana çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

el-Yalvacî, Mevsûl, İhbar, Ellezî

Kaynakça

• Albayrak, Sadık. Son Dönem Osmanlı Uleması, İ.B.B. K.İ.D.B. Yayınları, İstanbul, 2000.
• Altuntaş, Muhammed Eser. İbrahim b. Muhammed el-Yalvacî’ Garaibu’l-iʻlal ve'l-İştikak ale’l-bina Adlı Eseri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), D.E.Ü. S.B.E. T.İ.B. Anabilimdalı, İzmir, 2015.
• el-Bağdadî, Abdülkadir b. Ömer b. Bâyezîd. Hediyyetü'l-ârifīn, MEB, İstanbul, 1951.
• Baltacı, Cahit. “Arpalık”, TDVİA, İstanbul, 1991, III, ss. 392-393.
• el-Bezâri Ebu Tahir Abdülvahid b. Ömer b. Muhammed b. Ebi Hişam. Ahbaru’l-nahviyyin, Darü’s-sahabe li’t-turâs, Tanta, 1410.
• Bozkurt, Nurgül. "Maârif Salnâmelerine Göre Kütahya Sancağı'nda Eğitim-Öğretim (H.1316-1321/M.1898-1904)", History Studies, II-III, 2010 ss. 61-88.
• Bursalı, Mehmet Tahir. Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Amire, İstanbul, 1333.
• Cücen, Hikmet. “İbraḥīm Efendī (Yalvācī)”, http://www.aydemdil.com/content/view/57/107/lang,tr. (02.09.2016)
• Dönmez, Mustafa İsmail. Kuşadalı Mustafa b. Hamza ve Netaicü’l-Efkar fi Şerhi’l-İzhar Adlı Eseri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitütüsü Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı, İstanbul, 2013.
• Durmuş, İsmail. "Nahiv", TDVİA, İstanbul, 2006, XXXII, ss. 300-306.
• ez-Zübeydî Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen b. Abdillâh b. Mezhic. Tabakatü’l-nahviyyin ve’l-lugaviyyin (Takik: Muhammed Ebu’l-Fadıl İbrahim), Darü’l-maarif, Beyrut, 1984.
• Erken, İsmail. İbrahim b. Muhammed el-Yalvacî ve Risale fi-İhbâr bi-Ellezi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) D.E.Ü. S.B.E. Temel İslâm Bilimleri Anabilimdalı, İzmir, 2015.
• Furat, Ahmet Suphi. Arap Edebiyatı Tarihi (XVI-XVII. Asırlar), İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayınevi Müdürlüğü, İstanbul, 2007.
• Haskan, Mehmet Mermi. Eyüp Sultan Tarihi, Eyüp Sultan Vakfı, 1996.
• Hulusi Kılıç, “İbn Ebû İshak”, TDVİA, İstanbul, 1999, XIX, s. 435.
• İbn Malik, Elfiyye, Haşemi Yayınevi, İstanbul, 2012.
• İpşirli, Mehmet. "Huzur Dersleri", TDVİA, İstanbul, 1998, XVIII, ss. 441-444.
• Karahan, İsmail. İbnü’l-Hacib ve el-Kafiye Adlı Eseri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslâm Bilimleri Bölümü, Isparta, 2011.
• Karaman, Durmuş. Dünden Bugüne Yalvaç Tarihi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü, Kayseri, 1991.
• Kehhale, Ömer Rıza. Mu’cemü’l-müellifîn: Terâcimü musannifi’l-kütübi’l-Arabiyye, İhya-üt-turas, Şam, 1957.
• Kıyıcı, Mahmut. Ispartalı ve Isparta'ya Hizmet Etmiş Büyük Adamlar, Göltaş Kültür Yayınları, Isparta, 1998.
• Koca, Ferhat. "Hadimi Abdullah", TDVİA, İstanbul, 1997, XV, s. 24.
• Koçak,İnci. “Ahfeş el-Evsat”, TDVİA, İstanbul, 1998, I, s. 526.
• Mardin, Ebu'l-Ulâ. Huzur Dersleri, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1931.
• el-Muradî Ebu Muhammed Bedreddin Hasan b. Kasım b. Abdullah b. Ali el-Mısrî el-Malikî, Tevzihu’l-makasıd ve’l-mesalik bi Şerh-i Elfiyet-i ibn Malik, Tahkik: Abdurrahman Ali Süleyman, Daru’l fikri’l-Arabî, Kahire, 2008.
• Okumuş, Sait. Ahmed Rüşdi Karaağaci ve Hall-i Rumuz Adlı Şerhi, Divan Kitap, Ankara, 2011.
• Orman, İsmail. "Şehzade Külliyesi", TDVİA, İstanbul, 2010, XVIII, ss. 483-485.
• Özdemir, Abdurrahman. “Arapça’da İki veya Daha Fazla Yüklemin Bir Öğeyi Sahiplenme Mücadelesi: Tenâzu‘”, Dinî Araştırmalar, VIII, Ankara, 2005.
• Radî el-Esterabadî, Şerhur-Radî li Kafiyeti’l-Hâcib, el-İdaretü’l-Amme li’s-sekafe, y.y., 1996.
• Unan, Fahri. "Mevleviyet", TDVİA, İstanbul, 2004, XIX, ss. 467-468.
• Uz, Mehmet Ali. Konya Alimleri ve Velileri, "Şehit Ahmet Efendi", http://konyaninalimvehocalari.konyacami.com/sehit-ahmet-efendi. (02.09.2016)
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devletinin İlmiyye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1984.
• el-Yalvacî, İbrahim b. Muhammed. el-Mecmua’tü’l-Kübrâ mine'l-kasâidi'l-fuhra, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul, 1317.
• el-Yalvacî, İbrahim b. Muhammed. Garaibu’l-iʻlal ve'l-iştikak, Matbaa-i Amire, İstanbul, 1267.
• el-Yalvacî, İbrahim b. Muhammed. Risâle fî ihbâr bi-ellezî, Uşak, H. 1280, (Marmara Üniversitesi Nadir Eserler Kolesksiyonu, 12855/YZ1007) vr. 190b-203a.