İBN SÎNÂ’NIN “RİSÂLE FÎ ‘İLMİ’L-AHLÂK” RİSALESİNİN TAKDİM, TAHKİK VE ÇEVİRİSİ

Yıl 2016, Sayı: 43, 7 - 52, 15.06.2016

Fatih Toktaş

https://doi.org/10.21054/deuifd.282056

Cited By: 3

Öz

İbn
Sînâ’nın ahlâk felsefesini doğrudan konu edinen çok az sayıda risale kaleme
aldığı bilinmektedir. Son on yılda ülkemizde İbn Sînâ’nın ahlâk felsefesinin
izini süren çalışmalarda bir artış olduğu ve filozofun bu konuyla ilgili
risalelerinin büyük ölçüde dilimize kazandırıldığı görülmektedir. Bu makale,
öncelikle, İbn Sînâ’nın Risâle
fî ‘ilmi’l-ahlâk risalesinin
Türkçeye çevrilmesi sürecindeki birtakım karışıklıkları ortadan kaldırmayı
amaçlamaktadır. Bu amaçla makalede risalenin, doğrudan ve dolaylı nüshalarını
inceleme konusu yapılmakta; yeni bir tahkikle birlikte risale, Türkçeye
çevrilmektedir. Bu makalenin ikinci amacı ise İbn Sînâ’nın iki risalesi yani Risâle fi’l-ahlâk ile Risâle
fi’l-Birr ve’l-ism arasındaki bağlantıyı göstermektir. Böylece makale, İbn
Sînâ’nın ahlâk anlayışını belirlemeye çalışan araştırmalarda bu iki risalenin
birbirinden ayrı düşünülmemesi gerektiğini ileri sürmektedir. 

Anahtar Kelimeler

İbn Sînâ, İslâm Ahlâk Felsefesi, Risâle fî ‘İlmi’l-Ahlâk, Risâle fi’l-Birr ve’l-İsm

PRESENTATION, EDITION AND TRANSLATION OF AVICENNA’S “RISALE FI ‘ILMI’L-AHLAK”

Öz

It is known that Avicenna compiled a very small
number studies directly related to moral. In the last decade, it can be seen
that the number of the studies following the traces of Avicenna’s moral
philosophy increased. Likewise, it is also clear that these studies were
translated into Turkish in Turkey. Principally the aim of the present study is
to clear up the confusions during the translation process of Avicenna’s Risâle
fî ‘ilmi’l-ahlâk into Turkish. In this course, old copies of the risale are
directly and directly examined and the risale is translated into Turkish with a
new edited version in the article. The second purpose of this article is to
show the relationship between risales of Avicenna: "Risâle fi’l-ahlâk” and
"Risâle fi’l-Birr ve’l-ism". In this way, this article asserts that
Avicenna’s these two risales cannot be thought as if they are different from
each other in the studies aiming to determine the Avicenna’s ethics
understanding. 

Anahtar Kelimeler

Avicenna, Philosophy of Islamic ethics, Risala fi ilm al-ahlak, Risala fi al-Birr ve al-ism

Kaynakça

• Alper Ömer Mahir, “İbn Sînâ, Eserleri”, TDVİA., C. XX, İstanbul 1999 (s. 337-345).
• Anawati G. C., Müellefâtü İbn Sînâ, Darü’l-Me‘ârif bi-Mısr, Kahire 1950, s. 305.
• Âsî Hasan, “Dipnotlar” (Tis‘u Resâ’il fi’l-hikme ve’t-tabî‘iyyât ve kıssa Selâmân ve Ebsâl li’ş-Şeyhi’r-Re’îs içinde), Dâr Kâbis, b.y.y. 1986.
• Âsî Hasan, “er-Resâ’ilü’t-Tis‘u fî Âsâr İbn Sînâ” (Tis‘u Resâ’il fi’l-hikme ve’t-tabî‘iyyât ve kıssa Selâmân ve Ebsâl li’ş-Şeyhi’r-Re’îs içinde), Dâr Kâbis, b.y.y. 1986 (s. 7-9).
• Bedevî Abdurahman, “Tasdîr Âmm” (Aristû ‘inde’l-‘arab içinde), Vekâletü’l-Matbû‘ât, 2. Baskı, Kuveyt 1978 (s. 6-72).
• Deniz Gürbüz, “İbn Sînâ’nın Ahlaka Ait Risalesi”, Diyanet İlmî Dergi, C. 50, S. 1, Ankara 2014 (s. 229-243).
• Doğan Mutlu, İbn Sina’nın Ahlak Risaleleri ve Ahlak Felsefesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2009.
• İbn Sînâ, eş-Şifâ Metafizik II, ed. Muhittin Macit, çev. Ekrem Demirli – Ömer Türker, Litera Yayıncılık, İstanbul 2005.
• İbn Sînâ, Risâle fî ‘ilmi’l-ahlâk, Nuru Osmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nuru Osmaniye Koleksiyonu, kayıt no: 34 Nk 4894/12, 68a-70a.
• İbn Sînâ, Risâle fî ‘ilmi’l-ahlâk (Tis‘u Resâ’il fi’l-hikme ve’t-tabî‘iyyât ve kıssa Selâmân ve Ebsâl li’ş-Şeyhi’r-Re’îs içinde), tah. Hasan Âsî, Dâr Kâbis, b.y.y. 1986.
• İbn Sînâ, Risâle fî ‘ilmi’l-ahlâk (Tis‘u Resâ’il fi’l-hikme ve’t-tabî‘iyyât ve fî âhirihâ kıssati Selâmân ve Ebsâl içinde), Dârü’l-‘Arab, 2. Baskı, Kahire 1989.
• İbn Sînâ, Risâle fî ‘ilmi’l-ahlâk (İbn Sînâ min hılâl felsefetihi’l-‘ılmiyye içinde), tah. Abdülemîr Şemseddîn, eş-Şirketü’l-‘Âlemiyye li’l-Kitâb, Beyrut 1988.
• İbn Sînâ, Risâle fi’l-‘ahd, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Fazıl Ahmed Paşa Koleksiyonu, kayıt no: 34 Fa 868/8, 108a-114b.
• İbn Sînâ, Risâle fi’l-‘ahd (Tis‘u Resâ’il fi’l-hikme ve’t-tabî‘iyyât ve fî âhirihâ kıssati Selâmân ve Ebsâl içinde), Dârü’l-‘Arab, 2. Baskı, Kahire 1989.
• İbn Sînâ, Risâle fi’l-‘ahd (Aristû ‘inde’l-‘arab içinde), Vekâletü’l-Matbû‘ât, 2. Baskı, Kuveyt 1978.
• İbn Sînâ, Risâle fi’l-Birr ve’l-ism (=Risâle fî hamli’n-nefs ‘ale’t-tevassut; Mecmû‘âtü’r-Resâ’il fi’l-mantık ve gayrih li-İbn Sînâ içinde), Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya Koleksiyonu, kayıt no: 4829/28, 119b-122a.
• İbn Sînâ, Risâle fi’l-Birr ve’l-ism, Nuru Osmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nuru Osmaniye Koleksiyonu, kayıt no: 34 Nk 4894/100, 479a-481b.
• Karlığa Bekir, “İbn Sînâ’nın Şimdiye Kadar Bilinmeyen Bir Ahlak Risalesi”, y.y.y. t.y (s. 1-84).
• Kaya Mahmut, “İbn Sînâ’nın Filozof Yemini” (Uluslararası İbn Sînâ Sempozyumu Bildiriler içinde), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, C. II, İstanbul 2008 (s. 155-160).
• Şemseddîn Abdülemîr, İbn Sînâ min hılâl felsefetihi’l-‘ılmiyye, eş-Şirketü’l-‘Âlemiyye li’l-Kitâb, Beyrut 1988.