LİSÂNÜDDİN İBNÜ’L-HATÎB’İN ŞİİRİNDE ZITLIK (TEZÂDD) SANATI

Yıl 2018, Sayı: 48, 239 - 267, 07.12.2018

Ousama Ekhtıar , Eyass Alrashed

https://doi.org/10.21054/deuifd.493135

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, yaşamı boyunca itibar sahibi olan ve Endülüs’te edebiyatın gelişmesi ve olgunlaşması noktasında belagat âlimleri ve eleştirmenlerce önemli bir gösterge olarak değer verilen Lisânüddin İbnü’l-Hatîb’in şiirinde zıtlık (tezâdd) sanatını ele almaktadır.

Çalışmamız şiirlerindeki zıtlık sanatını, şairin döneminde kullanılan fikrî düzeyin bir ifadesi olarak almanın yanı sıra metindeki ritmik dizim yapısının oluşumunda önemli bir etkisi olan bir sanat üslûbu olarak da ele almaktadır. Çalışmamız, kasdî olmayan, ikili zıtlık düşüncesi üzerine kurulu hayatın doğallığından türemiş olan bu tür zıt kullanımların yapısını açıklamaya çalışacaktır. Çünkü zıtlık genel olarak şiirlerde edebî akımların ve dil sistemlerinin özellikleri ile metindeki belâgî estetik göstergeleri ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Endülüs Edebiyatı, Lisânüddin İbnü’l-Hatîb, Eleştiri, Zıtlık

THE CONTRAST STYLE IN THE POETRY OF LESAN AL DEEN BEN AL KHATEEB

Öz

This research is about the contrast style in the poetry of Lesan Al deen Ben Al Khateeb; the poet who was lucky in his life as critics and rhetorical persons interested in his experience as a mark of maturity of Andalusian literature. This study tries to follow the contrast in his poetry as an artistic method which has great impact on the rhyming words in the context; in addition to the fact of being a different intellectual level, according to that age. This research tries to reveal the usage of contrast style undeliberatly but stems from the nature of life based mainly on the idea of binary opposition. In general, the contrast style shows the literary language system, and features of rhetorical beauty in the text.

Anahtar Kelimeler

Andalusian Literature, Lesan al Deen, Literary Criticism Contrasts

التَّضاد في شعر لسان الدين بن الخطيب

Öz

واهتم به النُّقادُ والبلاغيون بوصفه علامةً مهمة على تطور ونضجِ الأدبِ في الأندلس، وتُاولُ الدراسة رصدَ

التَّضاد في شعره بوصفه أسلوبًا فنيياً كان له أثرٌ بالغٌ في صناعة البنيةِ الإيقاعية في النص؛ إضافةً إلَ كونِه تعبيراً عن

المستوى الفكر يِ ي المتداولِ في عصر الرجل، وتُاولُ تبيانَ طبيعة هذا الاستخدام الذي لَ يكن قصديًَّ، وإنَّما نابعٌ من

طبيعة الحياة التي تقوم أساساً على فكرة الثينائيات ال ي ضديية؛ لأنَّ التيضاد يكشفُ، في ال ي شعر عامةً، خصائصَ النزعة

الأدبية والمنظومةِ اللغوية، وسَات الجمال البلاغية في النص.

Anahtar Kelimeler

الأدب الأندلسي, لسان الدين بن الخطيب, التضاد

Kaynakça

• Abdul-Muttalib, Muhammed. el-Belagatü’l-Arabiyye, eş-Şirketü’l-Mısrıyyeti’l-Alemiyye Neşir, Lonjman, Kahire (1997)
• Ahmed, Sami, Şihab. En-Nakdü’l-Edebi’l-Hadis; Kazaya ve İtticâhât, Neşir Daru Gayda, Amman, d.t. (2012)
• Cahız, Amr b. Bahr. El-Hayvan, Tahkik: Abdu’s-Selam Harun, Matbaatu Mustafa El-Babi’l-Halebi, Kahire (d.t).
• Cohen, Jean. el-Lugatü’l-Ulya, Tercüme Ahmed Derviş, Medeniyetin Yüksek Meclisi, El-Meşru El-Kavmi Tercüme, Beyrut (1995)
• Cürcani, Abdu’l-Kahir. Esraru’l-Belağa, Tahkik: Muhammed Reşit Rıza, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, (1988)
• Cürcani, Abdu’l-Kahir. Eş-Şerif Ali b. Muhammed (d.t), et-Tarifat, Tahkik: Muhammed Sıddık El-Minşavi, Daru’l-Fazilet, Kahire
• Davud, Muhammed. el-Arabiyyetü ve İlmü’l-Lugati’l-Hadis, Darı Garib, Kahire, Mısır (2001)
• Ebu Dib, Kemal. Cedliyyetü’l-Hafa Ve’t-Tecelli Dirasetü Benyeviyye Fi’ş-Şiir, Daru’l-İlm Malayin, Beyrut (1981)
• el-Mallah, Haşim Yahya. el-Mufassal Fi Tarihi’l-Felsefe; Dirasetü Tahyiliyye Fi Felsefeti’t-Tarihi’t-Te’miliyye ve’n-Nakdiyye, Daru Kütübi’l-İlmiye, Beyrut (2007)
• el-Varaklı, Hasan. Lisanü’d-Din b. El-Hatib Fi Asarı’d-Darisin ,(Bibliyografya İncelemesi) Külliyetü’l-Adab Dergisi, Beyrut A.2, (1987)
• es-Suyuti, Abdu’r-Rahman Celaleddin. Elmüzhir Fi Ulumi’l-Lugat, Tahkik: Muhammed Ahmed Cadullah Mevla, Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim ve Ali Muhammed El-Becavi (1958)
• ez-Zebah, Mustafa. “Beniyyetü’s-Sarâü’l-Hazari’l-Endülüsi Min Hılali Resâil b. El-Hatib”, Kıraat Fi’l-Mükevvenat ve’d-Delalat, Adabı Külli Dergisi, Tetuan, Muhammed b. Abdullah Efendi Üniversitesi, Özel baskı, İbn Hatib Paneli, İkinci Yıl, adet 2, Necahi Cedit Matbaası, Kazablanka (1987)