Abdullah Salâhî’nin Mir’ât-ı Esmâ Risâlesi

Yıl 2024, Sayı: 59, 283 - 315, 28.06.2024

Fatma Nur Yoldaş

https://doi.org/10.21054/deuifd.1356165

Öz

Abdullah Salâhî 18. asırda yaşamış bir Osmanlı mutasavvıfı ve şairi olup Cemâleddin Uşşâkî’nin halifelerinden birisidir. Abdullah Salâhî’nin “Mir’ât-ı Esmâ” adlı risâlesi sâliklere telkin edilen esmâların anlamlarının, onların kalplerinde tasavvur olması ve usûl-i esmânın sâliklere yardımcı olması itibariyle kaleme alınmıştır. Çalışmamızın konusunu oluşturan Abdullah Salâhî’nin “Mir’ât-ı Esmâ” risâlesinde nefis mertebelerinde zikredilen “La ilâhe illallah, Allah, Hû, Hak, Hay, Kayyûm ve Kahhâr” isimlerinin anlamları üzerinde durulmuş, nefis mertebelerinden bahsedilmiş ve sâliklerin sülûkların zorluklarına katlanmasının zor olması sebebiyle bu yedi isme “Fettah, Vâhid, Ahad, Samed ve Allah” isimleri ilave edilerek bu esmânın manaları risâlede açıklanmıştır. Abdullah Salâhî’nin “Mir’ât-ı Esmâ” risâlesini çalışmamızın sebebi genellikle atvâr-ı seb’a hususunda çalışmalar ele alınırken, Allah’ın isimlerinin şerhi hususunda akademik çalışmaların pek kaleme alınmamış olmasıdır. Bu çalışmada Abdullah Salâhî’nin kısaca hayatı tanıtıldıktan sonra risâlenin tahlili yapılacak, Salâhî’nin “Mir’ât-ı Esmâ” isimli risâlesi günümüz alfabesine aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Abdullah Salâhî, Mir’ât-ı Esmâ, Atvâr-ı Seb’a, Zikir.

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Kaynakça

• Akkaya, Veysel. “İbn Arabî’nin Kozmolojisinde Felekler”. Journal of Turkish Studies 13/17 (2018).
• Akkuş, Mehmet. Abdullâh Salahaddîn-i Uşşâkî Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Hikemiyet, 2020.
• Ay, Mahmut. “İşarî Tefsirlerde Hakîkat-i Muhammediyye Anlayışı”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24 (2011).
• Aydoğan, Hatice Aycan. “Yunus Emre’nin Şiirlerinde Vahdet-i Vücûd İnancı Bağlamında Evren, Yeryüzü ve İnsan İlişkisi”. Aydın Türklük Bilgisi Dergisi 8/1 (2022).
• Ayiş, Mehmet Şirin. “Sünbül Sinan ve Atvâr-ı Seb’a Bağlamında Nefis Mertebeleri”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/13 (2017).
• Bâlî Efendi, Sofyalı. Atvâr-ı Seb‘a. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, 2927.
• Bostancı, Ali Haydar. Tasavvufta Etvâr-ı Seb‘a ve Sofyalı Bâlî Efendi’nin Etvâr-ı Seb‘ası. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1996.
• Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Ankara: OTTO, 7. Basım, 2020.
• Çavuşoğlu, Raşit - Ulupınar, Hamide. Bekir Sıdkı Visâlî’nin Sohbetleri. Ankara: İlahiyat, 2020.
• Çelik, İsa. “Tasavvufi Düşüncede Nefis Kavramı”. Kastamonu Üniversitesi II. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu.
• Gültaş, Serhat. Sarı Abdullah Efendi Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Görüşleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Gündüz, İrfan. Tarikatler ve Silsileleri (Tomar-ı Turuk-ı Aliyye). İstanbul: Enderun Kitabevi, 1995.
• Karamânî, Cemaleddin İshak. Risâle fî Atvâri’s-Seb‘a. Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, 01194-002.