Bölgesel Gelişmişlikte Ar-Ge ve İnovasyonun Rolü: Dematel Tabanlı Analitik Ağ Süreci (DANP) ve TOPSIS Yöntemleri ile Bölgelerarası Bir Analiz

Yıl 2015, Cilt: 30 Sayı: 1, 115 - 144, 30.06.2015

Enver Çakın , Aslı Özdemir

Öz

Son yıllarda, bölgesel kalkınma ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesinde, Ar-Ge, inovasyon ve bilgiye dayalı faaliyetler önem kazanmıştır. Ülkeler de ekonomik büyümenin en önemli unsurunun inovasyon olduğunu anlamışlar ve Ar-Ge yatırımlarına daha fazla kaynak ayırmaya başlamışlardır. Bu çalışmada, temel Ar-Ge ve inovasyon göstergeleri dikkate alınarak, Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 1’de yer alan 12 adet bölgenin 2010, 2011 ve 2012 yıllarındaki inovasyon performansları değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, regresyon analizi, DEMATEL tabanlı Analitik Ağ Süreci (DANP) ve TOPSIS yöntemlerinden faydalanılmıştır. Regresyon analizi yardımıyla elde edilen regresyon katsayıları DEMATEL yönteminde kullanılarak kriterler ağırlıklandırılmış ve daha sonra TOPSIS yöntemi ile de bölgelerin performans sıralaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnovasyon, Ar-Ge, Regresyon Analizi, DEMATEL Tabanlı Analitik Ağ Süreci (DANP), TOPSIS

The Role of R&D and Innovation in Regional Development: An Interregional Analysis with DEMATEL-Based Analytic Network Process (DANP) and TOPSIS Methods

Öz

R&D, innovation and information-based activities has become more important in recent years for regional development and elimination of regional development differences. Countries have also recognized that innovation is the most important factor of economic growth and begun to allocate more resource to R&D investments. In this study, for years of 2010, 2011 and 2012 the innovation performance of 12 regions sited at first level of Nomenclature of Units for Territorial Statistics (NUTS) in Turkey, have been evaluated by taking basic R&D and innovation indicators into consideration. In this context regression analysis, DEMATEL-Based Analytic Network Process (DANP) and TOPSIS methods have been applied. The criteria have been weighted by using the regression coefficients obtained through regression analysis in DEMATEL method and subsequently performance ranking of regions has been performed by TOPSIS method.

Anahtar Kelimeler

Innovation, R&D, Regression Analysis, DEMATEL-Based Analytic Network Process (DANP), TOPSIS

Kaynakça

• AKPINAR, R., ÖZDEMİR, A., ÇAKIN, E. (2013), “Türk İmalat Sanayi Verimlilik Göstergelerinin ELECTRE Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, V. Ulusal Verimlilik Kongresi, 10-12 Aralık 2013, Ankara.
• CHANG, S.H., CHANG, H.Y. (2013), “Study on National Innovation Capacity and International Connection”, Innovation: Management, Policy & Practice, 15(4), 452-462.
• CHEN, K., GUAN, J. (2012), “Measuring The Efficiency of China’s Regional Innovation Systems: Application of Network Data Envelopment Analysis (DEA)”, Regional Studies, 46(3), 355–377.
• CHEN, C.P., HU, J.L., YANG, C.H. (2011), “An International Comparison of R&D Efficiency of Multiple Innovative Outputs: The Role of The National Innovation System”, Innovation: Management, Policy & Practice, 13(3), 341-360.
• CHEN, C.H., TZENG, G.H. (2011), “Assessment Model for Improving Educational Curriculum Materials Based on The DANP Technique with Grey Relational Analysis”, International Journal of Information Systems for Logistics and Management, 6(2), 23-36.
• CHENG, Y.L., LIN, Y.H. (2012), “Performance Evaluation of Technological Innovation Capabilities In Uncertainty”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 40, 287-314.
• CHIU, W.Y., TZENG, G.H., LI, H.L. (2013), “A New Hybrid MCDM Model Combining DANP with VIKOR to Improve E-store Business”, Knowledge-Based Systems, 37, 48-61.
• CZYZEWSKA, D. (2013), “Innovation Policy Instruments in Rhône-Alpes – Key Challenges and Future Orientations”, Poznań University of Economics Review, 13(2), 65-83.
• ÇAKIR, S., PERÇİN, S. (2013), “AB Ülkeleri’nde Bütünleşik Entropi Ağırlık-TOPSIS Yöntemiyle Ar-Ge Performansının Ölçülmesi”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1),77-95.
• ÇELİK, N. (2011), “Türkiye’nin Endüstriyel Performans Göstergeleri ve İnovasyon Faaliyeti”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1-16.
• DÖKMEN, G. (2012), “Bölgesel Yenilik Sistemlerinde Devletin Rolü: Düzey 2 Bölgelerine İlişkin Ampirik Bir Analiz”, Yönetim ve Ekonomi, 19(2), 143-163.
• FODDI, M., USAI, S. (2013), “Regional Knowledge Performance in Europe”, Growth and Change, 44(2), 258-286.
• GADAKH, V. S. (2012), “Parametric Optimization of Wire Electrical Discharge Machining Using TOPSIS Method”, Advances in Production Engineering & Management, 7(3), 157-164.
• HERAT, A.T., NOOROSSANA, R., PARSA, S., SERKANİ, E.S. (2012), “Using DEMATEL-Analytic Network Process (ANP) Hybrid Algorithm Approach for Selecting Improvement Projects of Iranian Excellence Model in Healthcare Sector”, African Journal of Business Management, 6(2), 627-645.
• HONGXIA, C., HONGTAO, Y., CAIHONG, X. (2014), “Knowledge Innovation Performance Evaluation in Marine Pharmaceutical Enterprise in Zhejiang Province China”, Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 6(5), 284-289.
• HSU, C.C. LIOU, J.J.H., CHUANG, Y.C. (2013), “Integrating DANP and Modified Grey Relation Theory for The Selection of An Outsourcing Provider”, Expert Systems with Applications, 40, 2297-2304.
• HSU, C.H., WANG, F.K., TZENG, G.H. (2012), “The Best Vendor Selection for Conducting The Recycled Material Based on A Hybrid MCDM Model Combining DANP with VIKOR”, Resources, Conservation and Recycling, 66, 95-111.
• IŞIK, N., KILINÇ, E.C. (2012), “İnovasyon Sistemi Yaklaşımı ve İnovasyon’un Coğrafyası: Türkiye Örneği”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, VII (1), 169-198.
• IŞIK, N., KILINÇ, E.C. (2011), “Bölgesel Kalkınma’da Ar‐Ge ve İnovasyonun Önemi: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 9-54.
• JAFARI, H., SAEIDI, N., AMERKAABI, NOSHADI, E., HALLAFI, H.R. (2013), “A Hybrid Approach Using ANP and TOPSIS Methods for Comparative Analysis of Performance in Container Terminals”, International SAMANM Journal of Marketing and Management, 1(3), 53-63.
• JYOTI, BANWET, D.K., DESHMUKH, S.G. (2008), “Evaluating Performance of National R&D Organizations Using Integrated DEA-AHP Technique”, International Journal of Productivity and Performance Management, 57(5), 370-388.
• KAVAK, Ç. (2009), “Bilgi Ekonomisinde İnovasyon Kavramı ve Temel Göstergeleri”, Akademik Bilişim 09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 11-13 Şubat 2009, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• LIM, J.D. (2006), “Regional Innovation System and Regional Development: Survey and a Korean Case”, Working Paper Series, Vol. 2006-05.
• MERCAN, B., GÖKTAŞ, D., GÖMLEKSİZ, M. (2011), “AR-GE Faaliyetleri ve Girişimcilerin İnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerinde Bir Uygulama”, PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7(2), 27-44.
• MONJEZI, M., DEHGHANI, H., SINGH, T. N., SAYADI, A. R., GHOLINEJAD, A. (2012), “Application of TOPSIS Method For Selecting The Most Appropriate Blast Design”, Arabian Journal of Geosciences, 5, 95-101.
• NAN, Y., TIAN, Y. (2011), “Performance Evaluation on Regional Innovation System Based on AHP-TOPSIS Methodology”, International Conference on Computer Science and Network Technology, 24-26 Aralık 2011.
• OPRITESCU, E.M. (2012), “Regional Development vs. Innovation – The Main Engine of Economic Growth”, Annals of the University of Petroşani, Economics, 12(2), 171-178.
• ÖNCEL, A., ŞİMŞEK, S. (2011), “Türkiye’de Bölgelerarası Kaynak Kullanım Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37, 87-119.
• PAN, T.W., HUNG, S.W., LU, W.M. (2010), “DEA Performance Measurement of The National Innovatıon System In Asia and Europe”, Asia-Pacific Journal of Operational Research, 27(3), 369-392.
• PRIEDE, J., PEREIRA, E.T. (2013), “Innovation As A Key Factor In The International Competitiveness of The European Union”, European Integration Studies, No. 7.
• SAATY, T.L. (1999), “Fundamentals of The Analytic Network Process”, ISAHP, Kobe, Japan, 12-14 August, 14.
• SINGH, K.N., KUSHWAHA, S., HAMID, F. (2012), “Analytic Network Process – A Review of Application Areas”, The 1st IEEE International Conference on Logistics Operations Management, Le Havre, France, 17-19 October 2012, 14.
• SUMRIT, D., ANUNTAVORANICH, P. (2013), “Using DEMATEL Method to Analyze The Causal Relations on Technological Innovation Capability Evaluation Factors in Thai Technology-Based Firms”, International Transaction Journal of Engineering, Management, & Applied Sciences & Technologies, 4(2), 81-103.
• TÜİK (2014), www.tüik.gov.tr, 20.07.2014.
• TÜİK (2014), Basın Odası Haberleri, www.tüik.gov.tr, 05 Haziran 2014.
• Türk Patent Enstitüsü (2014), www.tpe.gov.tr, 20.07.2014.
• TZENG, G.H., HUANG, J.J. (2011), Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, CRC Publishers, USA.
• UYGURTÜRK, H., KORKMAZ, T. (2012), “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115.
• ÜNAL, T., SEÇİLMİŞ, N. (2013), “Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12-25.
• WANG, C.C., LIN, G.C.S. (2013), “Emerging Geography of Technological Innovation in China’s ICT Industry: Region, Inter-firm Linkages and Innovative Performance in a Transitional Economy”, Asia Pacific Viewpoint, 54(1), 33-48.
• WANG, Y.L., TZENG, G.H. (2012), “Brand Marketing for Creating Brand Value Based on A MCDM Model Combining DEMATEL with ANP and VIKOR Methods”, Expert Systems with Applications, 39, 5600-5615.
• YAVUZ, A., ALBENİ, M., GÖZE KAYA, D. (2009), “Ulusal İnovasyon Politikaları ve Kamu Harcamaları: Çeşitli Ülkeler Üzerine Bir Karşılaştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 65-90.
• YOKURA, Y., MATSUBARA, H., STERNBERG, R. (2013), “R&D Networks and Regional Innovation: A Social Network Analysis of Joint Research Projects in Japan”, Area, 45(4), 493–503.
• YU, S., SHI, Y. (2008), “Evaluation of Technical Innovation Ability Based on Fuzzy TOPSIS Method”, International Symposium on Knowledge Acquisition and Modeling, 21-22 Aralık 2008.
• YURDAKUL M., İÇ, Y.T. (2003) “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma” Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-17.
• ZABALA, J.M.,VOIGT, P., GUTIERREZ-GRACIA, A., JIMENEZ-SAEZ, F. (2007), “Regional Innovation Systems: How to Assess Performance”, Regional Studies, 41(5), 661–672.