Çok Boyutlu Yoksulluğun Sınıfsal Analizi: Mersin-Erzurum Örneği

Yıl 2014, Cilt: 29 Sayı: 2, 33 - 65, 23.12.2014

Mehmet Zanbak , Zafer Barış Gül

Öz

Bu çalışmada öncelikle çok boyutlu yoksulluk temelinde Mersin ve Erzurum illerindeki sosyoekonomik sınıfların yoksulluk hesaplamaları yapılmakta, ardından elde edilen bulgular ışığında adı geçen illerdeki sınıfların, birbirleriyle karşılaştırılmak suretiyle, yoksullukları analiz edilmektedir. Yoksulluğu ölçmede çok boyutlu hesaplama yöntemi (Alkire ve Foster 2007; 2011a) kullanılmaktayken, sosyoekonomik sınıfların ayrımında Köse, Pınar ve Bahçe (2009) ve Günaydın’ın (2011) teorik varsayımlara dayanarak oluşturdukları çalışmalarından yararlanılmaktadır. Analiz sonuçlarına bakıldığında, tüm yoksulluk sınırları altında yoksulluk oranı en yüksek sınıfın küçük burjuvazi olduğu görülmektedir. Oranı en yüksek ikinci sınıf ise emekçi sınıfıdır. Bu sınıfa nitelikli emekçilerin yoksulluğu da eklendiğinde, aslında en yoksul sınıfın emekçi sınıf olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çok Boyutlu Yoksulluk, Sosyoekonomik Sınıflar, Yetenekler Yaklaşımı

Class-Based Analysis of Multidimensional Poverty: The Case of Mersin-Erzurum

Öz

In this study, poverty is calculated for various socioeconomic classes in Mersin and Erzurum provinces by using multidimensional poverty approach and then the findings are analyzed comparatively. While the multidimensional poverty measurement methodology is drawn on as a calculation of poverty (Alkire and Foster, 2007; 2011a), the definition of socioeconomic classes are based on theoretical assumptions used in Köse, Pınar, and Bahçe (2009) and Günaydın (2011). The results of this analysis show that the class with the highest poverty rate under all poverty lines is the petty bourgeois. The second class with the higher rates is working classes. When the poverty of the qualified working class is added, working class actually represents the poorest class.

Anahtar Kelimeler

Multidimensional Poverty, Socioeconomic Classes, Capability Approach

Kaynakça

• Aktaş, A. S., (2006), Sınıf Analizleri ve Sınıf Şemaları: Türkiye Örneğine Ampirik Yaklaşım, (Ed. TÜSAM Kollektifi), 2. Sınıf Çalışmaları Sempozyumu: Türkiye’yi Sınıf Gerçekliği ile Anlamak, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Alkire, S., (2007), "The Missing Dimensions of Poverty Data: Introduction to the Special Issue", Oxford Development Studies, 35:4, 347-359.
• Alkire S., Foster, J., (2007), "Counting and Multidimensional Poverty Measurement", Oxford Poverty and Human Development Initiative Working Paper Series, No: 7, 1-33
• Alkire S., Foster, J., (2011a), "Counting and Multidimensional Poverty Measurement", Journal of Public Economics, Volume 95, Issues 7–8, 476–487.
• Alkire S., Foster, J., (2011b), "Understanding and Misunderstanding of Multidimensional Poverty Measurement", The Journal of Economic Inequality, Volume 9, Issues 2, 289-314.
• Alkire, S., Santos, M. E., (2010), "Acute Multidimensional Poverty: A New Index for Developing Countries", Oxford Poverty and Human Development Initiative Working Paper Series, No: 38, Oxford.
• Bahçe Kaya, S.A, Bahçe, S., (2012) "Türkiye’de Eğitim ve Sınıf Üzerine Gözlemler", Mülkiye, Cilt XXXVI, Sayı 274, 159-182.
• Bahçe, S., Köse, A. H. (2010), "Krizin Teğet Geçtiği Ülkeden Krize Bakış: Teorinin Naifliği, Gerçeğin Kabalığı", Praksis, 22, s. 9-40.
• Batana Y. M., (2013), "Multidimensional Measurement of Poverty Among Women in Sub-Saharan Africa", Social Indicators Research, Volume 112, Issue 2, 337-362.
• Boratav, K., (2013), "Son 15 Yılın Bölüşüm Göstergeleri", Sol Gazetesi, Sayı: 218, 7 Mayıs 2013.
• Çıngı H., (1994), Örnekleme Kuramı, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Matbaası, Ankara.
• DPT, (1996), İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Devlet Planlama Teşkilatı, (Haz. Dinçer B., Özaslan M. ve Satılmış E.), DPT Yayın No: 2466, Ankara.
• Gordon, D., Nandy, S., Pantazis, C., Pemberton, S., Townsend, P., (2003), Child Poverty in the Developing World, The Policy Press, Bristol, United Kingdom.
• Gül, Z. B., (2012), Neoliberal Yönetimsellik Çağında Türkiye Ekonomisinin Bölüşüm Dinamikleri: 2002 ve 2006 Sosyal Hesaplar Matrisleri Çerçevesinde Bir Analiz, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Günaydın, F. Y, (2011), Türkiye’de Hanehalkı İşgücü Anketinden İşgücü Üzerine Gözlemler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kalkınma Bakanlığı, (2013), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Köse, A. H., Bahçe, S., (2009), "'Yoksulluk' Yazınının Yoksulluğu: Toplumsal Sınıflarla Düşünmek", Praksis, 19, 385-419.
• Köse, A. H., Pınar, A., Bahçe, S., (2009), Türkiye’de Hanehalklarının Sosyoekonomik Oluşumu: Gelir Dağılımı ve Maliye Politikalarının Belirlenmesi, TÜBİTAK Araştırma Projesi, 107K480.
• Mack, J., Lansley, S., (1985), Poor Britain, Allen and Unwin, London.
• Sen, A., (1976), "Poverty: An Ordinal Approach to Measurement", Econometrica,44(2): 219-231.
• Sen A., (1982), "Rights and Agency", Philosophy and Public Affairs, Vol.11, No.1, 3-39.
• Sen A., (1999), Development As Freedom, NY: Knopf Publishers, New York
• Sen A., (2004), "Capabilities, Lists, and Public Reason: Continuning the Conversation", Feminst Economics, Vol.10, No.3, 77-80.
• Toprak, M., (2011), "Yoksullukla Mücadelede Yerleşim Yeri Yaklaşımı: İki Aşamalı Yoksulluk Formülü", İktisat İşletme ve Finans, 26 (300), 9-44.
• TÜİK, (2006-2007), Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, 2006-2007.
• TÜİK, (2008), Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ankara, 2008.
• TÜİK, (2009), Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, 2009.
• Wright, E. O., (1979), Class Structure and Income Determination, Academic Press Inc. United Kingdom.
• Yamane T., (2010), Temel Örnekleme Yöntemleri, (Çev. Esin A. vd.), Literatür Yayıncılık, Yayın No:53, İstanbul.
• Zanbak, M., Çağatay, S., (2013), "'Yetenek' Yaklaşımı Temelinde Yoksulluğun Ölçülmesi: Mersin ve Erzurum İllerinde Yoksulluğun Kayıp Boyutları", İktisat İşletme ve Finans, 28, (327), 2013: 67-104.