Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Boyutu: Ekonometrik Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 1, 293 - 318, 20.04.2018

M. Metin Dam , Şaban Ertekin , Nurullah Kızılca

https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018331725

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’nin 2002-2016 dönemi ekonomik büyüme, işsizlik ve enflasyonun kayıt dışı istihdam üzerindeki etkileri Genişletilmiş Dickey-Fuller birim kök testi (ADF) ve en küçük kareler yöntemi (EKK) ile analiz edilmiştir. Analizden elde edilen ampirik bulgulara göre; işsizlik değişkeninin katsayısı pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Enflasyon değişkeni katsayısı da pozitif iken istatiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Diğer taraftan ekonomik büyüme değişkeninin katsayısı negatif elde edilmesine rağmen istatistiksel olarak anlamlı değildir. Analiz sonucunda; işsizlikteki %10’luk artışın kayıt dışı istihdamı %4 oranında arttırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayıt Dışı Ekonomi, Kayıt Dışı İstihdam, Ekonomik Büyüme, İşsizlik, Enflasyon, Zaman Serisi Analizi

The Extent of Informal Employment: An Econometric Analysis

Öz

In this study, the effects of economic growth, unemployment and inflation on the informal employment is analyzed by using Augmented Dickey-Fuller unit root test (ADF) and least square method for the years between 2002 and 2016 in Turkey. Empirical results of the analysis show that, the coefficient of employment variable is positive and statistically significant. The coefficient of inflation variable is also positive, but it is not statistically significant. On the other hand, the coefficient of economic growth variable is negative and statistically insignificant. The results of the study reveal that a 10% increase in unemployment leads to a 4% increase in the informal unemployment.

Anahtar Kelimeler

Informal Economics, Informal Employment, Economic Growth, Unemployment, Inflation, Time Series Analysis

Kaynakça

• AKALIN, G. ve KESİKOĞLU, F. (2007). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Büyüme İlişkisi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 5.
• AKBULAK, Y. ve TAHTAKILIÇ, A.K. (2003). Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Düşünceler, Banka Mali ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 40.
• AKGEYİK, T., YAVUZ, A., ERSÖZ H. Y., Özdemir S., Şenocak H. (2004). İstanbul’da Enformel Sektör, İşportacılar: Eminönü İlçesinde Bir Alan Araştırması”, Erguvan Yayınevi, İstanbul.
• ALTUĞ, O., (1999), Kayıt Dışı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• AYDEMİR, S.,(1995), Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonomi, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul.
• BAĞIRZADE, E. (2012). Kayıt Dışı Ekonomi Kavramına Ortak Yaklaşım Sorunu: Makro-İktisat Kapsamlı Analiz, Hacettepe Üniversitesi PEGEM, Sosyo-Ekonomi Dergisi, 18 (18).
• BAKKAL, U. (2007). Kayıt Dışı Ekonomi, Derin Yayınevi, İstanbul
• CANDAN M., (2007), Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo- Ekonomik Etkileri TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş-Kur Genel Müdürlüğü, İstihdam ve Meslek Uzman Yardımcısı Uzmanlık Tezi, Ankara
• CHEN, M. A. (2012). The Informal Economy: Definitions, Theories and Policies, Women in Informal Employment Globalizing and Organizing (WIEGO) Working Paper, No: 1, August.
• ÇETİNTAŞ, H. ve Vergil, H. (2003). Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonominin Tahmini, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (1).
• DİNÇER, B. (2007). Kayıt Dışı Ekonomi ve Rekabetçi Piyasalar Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• FİDAN H., GENÇ S.(2013), Kayıt Dışı İstihdam Ve Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi: Türkiye Özel Sektör Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üni. SBE Dergisi, C: 5 Sayı: 9
• GRANGER, C. W. J. ve Newbold, P. (1974). "Spurious regressions in econometrics". Journal of Econometrics 2, 111-120.
• GUJARATI, D. N., (2006), Temel Ekonometri, Çev. Ümit Şenesen ve Gülay Göktürk Şenesen, Literatür Yayınclık, İstanbul.
• GÜLOĞLU T., (2005) The Realty of İnformal Emoployment in Turkey, İnternational Program Visiting Fellow Working Papers, Cornell University.
• KAMALIOĞLU N. Ç. (2014), Kayıt Dışı İstihdam Ve Türkiye’de Uygulanan Mücadele Politikalarının Değerlendirmesi, Hacettepe Üniversitesi SBE, Maliye ABD, Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi
• KIZILOT Ş, ÇOMAKLI Ş. E. (2004), Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya
• MAHİROĞULLARI A, (2017), Türkiye'de Kayıt Dışı İstihdam Ve Önlemeye Yönelik Stratejiler, SDÜ İİBF Dergisi, C.22, S.2
• Önder I. (2001), Kayıt Dışı Ekonomi Ve Vergileme, I.Ü.SBF Dergisi, No:23-24, İstanbul
• PEKER, O. Ve Bölükbaş, M. (2013), Türkiye’de Dış Borçlanmanın Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 289-302.
• SARILI M. A. (2002), Türkiye’de Kayıt dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Tedbirler, Bankacılar Dergisi, S.41
• SCHNIDER, F. (2002). Size and Measurement of the Informal Economy in 110 Countries around the World, Workshop of Australian National Tax Centre, ANU, Canberra, Australia.
• SCHNEIDER, F. (2013). Size and development of the shadow economy of 31 European and 5 other OECD countries from 2003 to 2013: A further decline. (Erişim:20.01.2014) http://www.econ.jku.at/members/Schneider/files/publications/2013/ShadEcEurope31_Jan2013.pdf
• SCHNIDER, F. and ENSTE D.H. (2000). “Shadow Economies: Size Causes and Consequences”, Journal Of Economic Literature.
• SCHNIDER, F. and KLINGLMAIR, R. (2004). Shadow Economies Around The World: What Do We Know? Center for Research in Economics, Management and the Arts, Working Paper. 2004-03.
• TUNÇ, E. (2015). Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele ve Türkiye Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• US, V (2004), Kayıt Dışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi: Türkiye Örneği Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni 2004/17
• UZUNOĞLU, S. (2006). “Kayıt Dışı Sorun mu Yoksa Çıkış Yolu mu?”, Mercek, Yıl:11, sayı:41.
• YILMAZ, G. A. (2006). Kayıt Dışı Ekonomi ve Çözüm Yolları, Toplumsal Raporlar 7, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, İstanbul.
• (http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/ E:03.12.2017).