Ultrases Prosesi ile Modifiye Edilen Uçucu Kül Kullanılarak Metil Kırmızısı Boyasının Adsorpsiyon Prosesi ile Giderimi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 61, 25 - 40, 15.01.2019

Burcu İleri

Öz

Bu çalışma kapsamında, tekstil endüstrisinde yaygın olarak
kullanılan metil kırmızısı boyasının doğal ve ultrases prosesiyle modifiye
edilen uçucu kül adsorbenti ile arıtılabilirliği araştırılmıştır. Adsorpsiyon
deneylerinde adsorbent dozu (1–12 g), adsorpsiyon süresi (10–240 dk), pH
(2–10), sıcaklık (10–50 °C) ve başlangıç metil kırmızısı konsantrasyonu (25–125
mg/L) gibi farklı işletme parametre değerlerinin metil kırmızısı giderimindeki
etkisi ayrıntılı olarak incelenmiştir. Optimum şartlar altında asidik
pH’da  doğal ve modifiye uçucu kül için
adsorpsiyon kapasiteleri sırasıyla 13,78 mg/g ve 14,52 mg/g olarak belirlenmiştir.
Uçucu külün doğal ve ultrases prosesi ile modifiye sonrası yüzeyinde meydana
gelen değişimler BET, SEM-EDS, XRF, XRD ve partikül boyut analizleri ile
değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ultrases mekanik etkisi ile
modifiye edilen uçucu kül yüzey alanı artarken partikül boyutu azalmıştır.
Modifiye uçucu kül kullanıldığında daha kısa sürede ve düşük uçucu kül dozunda
metil kırmızısı giderimi sağlanmıştır. Modifiye uçucu kül kullanıldığında metil
kırmızısı giderimi daha kısa sürede ve düşük uçucu kül dozunda başarılı olmuştur.
Adsorpsiyon hızının ikinci dereceden hız ifadesine uyduğu ve uçucu kül
adsorpsiyonunun Freundlich izoterm modeliyle uyum sağladığı görülmüştür.
Termodinamik verilerden (∆G°, ∆H° ve ∆S°) 10–50 °C aralığında metil kırmızısı
adsorpsiyonun ekzotermik bir işlem olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adsorpsiyon, Metil Kırmızısı, Modifikasyon, Uçucu Kül, Ultrases

Removal of Methyl Red Dye by Adsorption Process using Modified Fly Ash with Ultrasound Process

Öz

In objective of this study, the removal of azo dye
(methyl red) commonly used the textile industry was investigated using raw fly
ash and modified fly ash with ultrasound process. The effect of removal methyl
red under various parameters such as adsorbent dose (1–12 g), adsorption time (10–240
min), pH (2–10), temperature (10–50 °C) and initial methyl red
concentration (25–125 mg/L) were examined during adsorption experiments
in detail. The adsorption capacities of unmodified and modified fly ash were
found to be 13.78 mg/g and 14.52 mg/g under optimum conditions at acidic pH,
respectively. The change of surface characteristics for unmodified and modified
fly ash using ultrasound were determined using BET, SEM-EDS, XRF, XRD, and
particle size analysis. According to obtained result, modification of fly ash by
mechanical effect of ultrasound increased surface area and decreased particle
size. Using modified fly ash provided successful results for methyl red removal
in a shorter reaction time and with smaller fly ash dosage. The kinetics of
adsorption followed by second- order kinetic model and adsorption of methyl red
onto fly ash was well fitted with the Freundlich isotherm model both
adsorbents. Thermodynamic parameters such as ∆G°, ∆H° and ∆S°
indicated that the adsorption of methly red onto fly ash was exothermal in the
temperature range of 10–50 °C.

Anahtar Kelimeler

Adsorption, Methyl Red, Modification, Fly Ash, Ultrasound

Kaynakça

• [1] Ho, Y.S., Chiang, C.C. 2001. Sorption Studies of Acid Dye by Mixed Sorbents. Adsorption, Cilt. 7, s. 139–147.
• [2] Sülkü, A.S. 2012. Atıksulardan Boyar Maddelerin Adsorpsiyon Yöntemi ile Giderimi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 151 s, İstanbul.
• [3] Yagub, M.T., Sen, T.K., Afroze, S., Ang H.M. 2014. Dye and Its Removal from Aqueous Solution by Adsorption: A Review. Adv. Colloid Interface Sci., 209, s. 172–184. DOI: 10.1016/j.cis.2014.04.002
• [4] Çiftçi, D.İ. 2018. Alizarin Kırmızı Boyasının Hidroksiapatit Kullanılarak Adsorpsiyon Prosesi ile Giderimi. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(1), s. 58-66. DOI:10.28948/ngumuh.384840
• [5] Kocaer F.O., Alkan, U. 2002. Boyar Madde Içeren Tekstil Atıksularının Arıtım Alternatifleri. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 7(1), s. 47–55. DOI: 10.17482/uujfe.83452
• [6] Atacag Erkurt, H. 2010. ss The Handbook of Environmental Chemistry. Biodegradation of Azo Dyes. Springer‐Verlag Berlin Heidelberg, Vol. 9, 222s.
• [7] Choudhury, A.K.R. 2018.Textile Effluents: Types and Prominent Hazards. ss 1-39. Mohd, Y., ed. 2018. Handbook of Textile Effluent Remediation. Pan Stanford Publishing, Singapore, 164s.
• [8] Ghaly, A.E., Ananthashankar, R. Alhattab, M., Ramakrishnan VV. 2014. Production, Characterization and Treatment of Textile Effluents: A Critical Review. J. Chem. Eng. Process. Technol. Cilt. 5(1), s. 1-18. DOI: 10.4172/2157-7048.1000182
• [9] Kandisa, R.V., Saibaba KV, N., Shaik, K.B., Gopinath, R. 2016. Dye Removal by Adsorption: A review. Journal of Bioremediation Biodegradation, Cilt. 7(6), s. 371–374. DOI:10.4172/2155-6199.1000371
• [10] Das, M.P., Bhowmick, M., Reynolds, M. 2016. Biological Decolorization of Carcinogenic Azo Dye: An Ecofriendly Approach. Int J Pharm Bio Sci., Cilt. 7(3), s. 1164–1170.
• [11] Ramakrishna, K.R., Viraraghavan, T. 1997. Dye Removal using Low Cost Adsorbents. Water Science and Technology, Cilt. 36(2-3), s. 189–196.
• [12] Ulubaş, T. 2000. Uçucu Küllerinin Ağır Metal (Cu+2, Pb+2) Gideriminde Kullanımı. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 93 s, İstanbul.
• [13] Eren, Z., Acar, F.N. 2004. Uçucu Kül Adsorpsiyonu ile Reaktif Boya Giderimi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt. 10(2), s. 253–258.
• [14] Kumar, V.K., Ramamurthi, V., Sivanesan, S. 2005. Modeling the Mechanism Involved during the Sorption of Methylene Blue onto Fly Ash. Journal of Colloid and Interface Science, Cilt. 284, s. 14–21. DOI:10.1016/j.jcis.2004.09.063
• [15] Aybüke, Aksu, A., Murathan, A., Koçyiğit, H. 2011. Reaktif Mavi 221’in Pomza ile Adsorpsiyonu ve Kinetiği. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak., Cilt. 26(4), s. 807-812.
• [16] Goswami, A.K., Kulkarni, S.J., Dharmadhikari, S.K., Patil, P.E. 2014. Fly Ash as Low Cost Adsorbent to Remove Dyes. International Journal of Scientific Research and Management (IJSRM), Cilt. 2(5), s. 842–845. DOI: 10.1021/ie010667
• [17] Tanzim, K., Abedin, M.Z. 2015. A Novel Bioadsorbent for the Removal of Methyl Red from Aqueous Solutions. IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and Food Technology, Cilt. 9(12), s. 87–91.
• [18] Seow, T.W., Lim, C.K. 2016. Removal of Dye by Adsorption: A Review. International Journal of Applied Engineering Research, Cilt. 11(4), s. 2675-2679.
• [19] Gengeç, E. 2017. The Adsorption of Basic Dye (Astrazon Blue FGRL) from Aqueous Solutions onto Two Different Clays: Talc and Chrysotile. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, Cilt. 7(2), s. 438-448. DOI: 10.7212%2Fzkufbd.v7i2.512
• [20] Enenebeaku, C.K., Okorocha, N.J., Uchechi, E.E., Ukaga, I.C. 2017. Adsorption and Equilibrium Studies on the Removal of Methyl Red from Aqueous Solution using White Potato Peel Powder. International Letters of Chemistry, Physics and Astronomy, Cilt. 72, s. 52-64. DOI:10.18052/www.scipress.com/ILCPA.72.52
• [21] Karapınar Kapdan, I., Kargı, F. 2000. Atıksulardan Tekstil Boyar Maddelerinin Adsorpsiyonlu Biyolojik Arıtım ile Giderimi. Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, Cilt. 24, s. 161–169.
• [22] Sun, D., Zhang, X., Wu, Y., Liu, X. 2010. Adsorption of Anionic Dyes from Aqueous Solution on Fly Ash. Journal of Hazardous Materials, Cilt. 181, s. 335–342. DOI:10.1016/j.jhazmat.2010.05.015
• [23] Mehta, M.J., Chorawala, K.K. 2014. Adsorptive Removal of Dye from Industrial Dye Effluents using Low-cost Adsorbents: A Review. Mehali J. Mehta Int. Journal of Engineering Research and Applications, Cilt. 4(12), s. 40–44. DOI: 10.1016/S0273-1223(97)00387-9
• [24] Gupta, V.K., Mohan, D., Sharma, S., Monica, S. 2000. Removal of Basic Dyes (Rhodamine B and Methylene Blue) from Aqueous Solutions using Bagasse Fly Ash. Separation Science and Technology, Cilt. 35(13), s. 2097–2113. DOI: 10.1081/SS-100102091
• [25] Wang, S., Boyjoo, Y., Choueib, A. 2005. A Comparative Study of Dye Removal using Fly Ash Treated by Different Methods. Chemosphere, Cilt. 60, s. 1401–1407. DOI: 10.1016/j.chemosphere.2005.01.091
• [26] Wang, S., Zhu, Z.H. 2006. Characterization and Environmental Application of an Australian Natural Zeolite for Basic Dye Removal from Aqueous Solution. Journal of Hazardous Materials, Cilt. 136(3), s. 946–52. DOI: 10.1016/j.jhazmat.2006.01.038
• [27] Mohammed, M.A., Shitu, A., Ibrahim, A. 2014. Removal of Methylene Blue using Low Cost Adsorbent: A Review. Research Journal of Chemical Sciences, Cilt. 4(1), s. 91–102. DOI: 10.1016/j.jhazmat.2009.12.047
• [28] Mohan, D., Singh, K.P., Singh, G., Kumar, K. 2002. Removal of Dyes from Wastewater using Fly Ash a Low-cost Adsorbent. Ind. Eng. Chem. Res., Cilt. 41(15), s. 3688–3695. DOI: 10.1021/ie010667
• [29] Ali, K. 2016. Zeytin Prinasi ile Sentetik Boyaların Sulu Çözeltilerden Giderimi. Selçuk Universitesi, Yüksek Lisans Tezi, 73 s, Konya.
• [30] Çiftçi, D.İ., Meriç, S. 2016. Optimization of Methylene Blue Adsorption by Pumice Powder. Advances in Environmental Research, Cilt. 5, s. 37-50. DOI: 10.1016/j.colsurfa.2017.03.004
• [31] Sağ Açıkel, Y., Göze, B. 2017. Removal of Methyl Red, a Cationic Dye, Acid Blue 113, an Anionic Dye, from Wastewaters using Chitin and Chitosan: Influence of Copper Ions. Desalination and Water Treatment, Cilt. 73, s. 289–300. DOI: 10.5004/dwt.2017.20408
• [32] Savcı, S., Uysal M.M., 2017. Adsorption of Methylene Blue and Methyl Orange by using Waste Ash. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt. 21(3), s. 831-835. DOI: 10.19113/sdufbed.46521
• [33] Öden, MK., Şahinkaya, S., Küçükçongar, S. 2017. Pirina Kullanılarak Adsorpsiyon Prosesinde Renk Giderimi. Cumhuriyet Sci. J., Cilt. 38(4), s. 215–219. DOI: 10.17776/csj.363686
• [34] Alyüz, B., Veli, S. 2005. Low-cost Adsorbents Used in Heavy Metal Contaminated Wastewater Treatment. Journal of Engineering and Natural Sciences, Sigma 2005, Cilt. 3, s. 94–105.
• [35] Ashoka, H.S., Inamdar, S.S. 2010. Adsorption Removal of Methyl Red from Aqueous Solutions with Treated Sugarcane Bagasse and Activated Carbon–A Comparative Study. Global J. Environ. Res., Cilt. 4, s. 175-182.
• [36] Tasmakıran, A.F. 2010. Zirai Yan Ürünlerin Modifiye Edilerek Yeni Adsorbanların Hazırlanması ve Boyaların Adsorpsiyonu. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 86 s, Konya.
• [37] Kalıpcı, E., Şahinkaya, S., Aras, S., Öztürk, M. 2013. Ultrasonik Aktifleştirilmiş Aktif Karbon ile Krom(VI) Adsorpsiyonu. Nevşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt. 2(1):20–25.
• [38] Hassan, A.A., Abdulhussein, H.A. 2015. Methyl Red Dye Removal from Aqueous Solution by Adsorption on Rice Hulls. Journal of Babylon University/Engineering Sciences, No.(2)/Vol.23).
• [39] Türkmenoğlu, M. 2010. Uçucu küllerin liç karakteristiklerinin ve çevreye etkilerinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 161 s, Adana.
• [40] Güler, G., Güler, E., İpekoğlu, Ü., Mordoğan, H. 2005. Uçucu Küllerin Özellikleri ve Kullanım Alanları. Türkiye 19. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Fuarı, IMCET2Q05, 09-12 Haziran, İzmir.
• [41] Wang, S., Soudi, M., Li, L., Zhu, Z.H. 2006. Coal Ash Conversion Into Effective Adsorbents for Removal of Heavy Metals And Dyes from Wastewater. Journal of Hazardous Materials, Cilt. 133(1-3), s. 243–251. DOI: 10.1016/j.jhazmat.2005.10.034
• [42] Şengül, Ü. 2007. Uçucu Kül ve Çevresel Etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt. 7(1), s. 89–104.
• [43] Görhan, G., Kahraman, E., Başpınar, M.S., Demir, İ. 2009. Uçucu Kül Bölüm II: Kimyasal, Mineralojik ve Morfolojik Özellikleri. Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt. 5(2), s. 33-42.
• [44] Khan, T.A., Alı, I., Vatı Sıngh, V., Sharma, S. 2009. Utilization of Fly Ash as Low-cost Adsorbent for the Removal of Methylene Blue, Malachite Green and Rhodamine B Dyes from Textile Wastewater. Journal of Environmental Protection Science, Cilt. 3, s. 11–22.
• [45] Yener, J. 2015. Çatalağzı Termik Santral Uçucu Külleri Üzerine Basic Blue41, Acid Violetl7, Reactive Red23 Boyarmaddelerinin Adsorpsiyonunun İncelenmesi. Karaelmas Science & Engineering Journal, Cilt. 5(1), 33-44.
• [46] Sarı, B., Bayat, B. 2002. Evsel Atıksuların Fizikokimyasal Arıtımında Uçucu Külün Koagülant Olarak Kullanım Olanakları. Turkish J. Eng. Env. Sci., Cilt. 26, s. 65–74.
• [47] Ahmaruzzaman, M. 2010. A Review on the Utilization of Fly Ash. Progress in Energy and Combustion Science, Cilt. 36 (3), s. 327–363. DOI: https://doi.org/10.1016/j.pecs.2009.11.003
• [48] Shah, A.K., Zeenat, M.A., Laghari, A.J., Shah, S.F.A. 2013. Exploitation of Low Cost Coal Fly Ash Adsorbent with Coagulants for the Treatment of Industrial Complex Nature Dyes Wastewater. International Journal of Scientific&Engineering Research, Cilt. 4(9), s. 109–119.
• [49] Türker, P., Erdoğan, B., Katnaş, F., Yeğinobalı, A. 2009. Türkiye’deki Uçucu Küllerin Sınıflandırılması ve Özellikleri. (4. Basım). Ankara: Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği.
• [50] Dinçyürek, Ö., Bayat, B. 2009. Termik Santral Uçucu Kül Tiplerinin Atıksulardaki Fenolün Adsorpsiyon Yöntemi ile Giderim Etkinliklerinin Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Cilt. 20(2), s. 71–81.
• [51] Jain, N., Dwivedi, M.K., Waskle, A. 2016. Adsorption of Methylene Blue Dye from Industrial Effluents using Coal Fly Ash. International Journal of Advanced Engineering Research and Science (IJAERS), Cilt. 3(4), s. 9–16.
• [52] Bayat, B. 2002. Comparative Study of Adsorption Properties of Turkish Fly Ashes I. The Case of Nickel(II), Copper(II) and Zinc(II). Journal of Hazardous Materials, B95:251-273.
• [53] Gupta, G., Torres, N. 1998. Use of Fly Ash in Reducing Toxicity of and Heavy Metals in Wastewater Effluent. Journal of Hazardous Materials, Cilt. 57(1), s. 243–248. DOI: 10.1016/S03043894(97)00093-9
• [54] Uğurlu, M. 2002. Uçucu Kül Kullanılarak Kağıt Fabrikası Atık Sularından Fenol ve Lignin Giderimi. SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt. 6 (3), 84–88.
• [55] Wang, S., Zhu, Z.H. 2005. Sonochemical Treatment of Fly Ash for Dye Removal from Wastewater. Journal of Hazardous Materials, Cilt. 126(1-3), s. 91–95. DOI: 10.1016/j.jhazmat.2005.06.009
• [56] Gupta, V.K., Ali, I. 2004. Removal of Lead and Chromium from Wastewater Using Bagasse Fly Ash-A Sugar Industry Waste. Journal of Colloid and Interface Science, Cilt. 271(2), s. 321–328. DOI: 10.1016/j.jcis.2003.11.007
• [57] Yamada, K., Haraguchi, K., Gacho C.C., Wongsiri, B.P., Pena, M.L. 2003. Removal of Dyes from Aqueous Solution by Sorption on Fly Ash. In: Proceedings of the International Ash Utilization Symposium. Lexington, Kentucky, USA. 22.
• [58] Ahmaruzzaman, M. 2009. Role of Fly Ash in the Removal of Organic Pollutants from Wastewater. Energy & Fuels, Cilt. 23(3), s. 1494–1511. DOI: 10.1021/ef8002697
• [59] Kulkarni, S.J., Dhokpande, S.R., Dr Kaware, J.P. 2013. Studies on Fly Ash as an Adsorbent for Removal of Various Pollutants from Wastewater. International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT), Cilt. 2(5), s. 1190–1195.
• [60] Chen, X., Bi, Y., Zhang, H., Wang, J. 2016. Chlorides Removal and Control Through Water-Washing Process on MSWI Fly Ash. Procedia Environmental Sciences, Cilt. 31, s. 560–566. DOI:10.1016/j.proenv.2016.02.086
• [61] Uysal, Y., Kereci, F.N. 2006. Tekstil Atık Külü İle Tekstil Atıksuyundan Renk Giderimi. KSU Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19(3), s. 82-86.
• [62] Breitbach, M., Bathen, D. 2001. Influence of Ultrasound on Adsorption Processes. Ultrasonic Sonochemistry, Cilt. 8(3), s. 277-283. DOI: 10.1016/S13504177(01)00089-X
• [63] Bada, S.O., Potgieter-Vermaak, S. 2008. Evaluation and Treatment of Coal Fly Ash for Adsorption Application. Leonardo Electronic Journal of Practices and Technologies, Cilt. 7(12), s. 37–48.
• [64] Astuti, W., Wahyuni, E.T. Prasetya, A., Bendiyasa, I.M. 2012. The Effect of Coal Fly Ash Treatment with NaOH on the Characters and Adsorption Mechanism Toward Methyl Violet in the Solution. 3rd International Conference on Chemistry and Chemical Engineering, s. 155-159, Singapore.
• [65] Özdemir, N., Bağrıaçık, M., Yılgın, M., Biçer, A., Kar, F. 2012. Aktifleştirilmiş Doğal Zeolit ile Sulu Çözeltilerden Metilen Mavisinin Adsorplanması. Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, Koç Üniversitesi, 3-6 Eylül, İstanbul.
• [66] Isik, O., Demir, İ., Yuceer, A., Cinar, O. 2017. Isotherm and Kinetic Modelling of Azo Dyes Adsorption. European Journal of Engineering and Natural Sciences, Cilt. 2(1), s. 210-216.
• [67] Oğuz Erdoğan, F. 2017. Düşük Maliyetli Adsorbentler Üzerine Dispers Sarı 211 Tekstil Boyasının Adsorpsiyonu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt. 17, s. 889–898. DOI: 10.5578/fmbd.66279
• [68] Şanlıyüksel Yücel, D., İleri, B. 2018. Evaluation of Ultrasound-assisted Modified Fly Ash for Treatment of Acid Mine Drainage"", in: Coal Fly Ash Beneficiation - Treatment of Acid Mine Drainage with Coal Fly Ash, "Akinyemi S.A.", "Gitari W.M.", Eds., InTech, Rijeka, 53–77 s.
• [69] Şayan, E., Ata, O.N. 2014. Ultrases Kullanarak Aktif Karbon Üzerine Reactive Blue 19’un Adsorpsiyon Termodinamiğinin Incelenmesi. 11. Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, Eskişehir.
• [70] Edecan, M.E. 2006. Kombine Ultrases/Aktif Karbon Kullanarak Tekstil Boyar Maddesinin Renk Gideriminin Modellenmesi ve Optimizasyonu. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 56 s, Erzurum.
• [71] İleri, B., Songür, S., Kardeşler, E. S., Doğu, İ., Dönmez, G., Ayyıldız, Ö. 2018. Ultrases ile Modifiye Edilen Uçucu Kül Kullanılarak Azo Boya Gideriminin Araştırılması. Uluslararası Su ve Çevre Kongresi SUÇEV (22-24 Mart 2018), Bursa, 1228–1237.
• [72] Bello, O.S., Olusegun, O.A., Njoku, V.O. 2013. Fly Ash: An Alternative to Powdered Activated Carbon for the Removal of Eosin Dye from Aqueous Solutions. Bulletin of the Chemical Society of Ethiopia, 27(2), s. 191-204. DOI:10.4314/bcse.v27i2.4
• [73] ASTM, 2008. ASTM C618 Standard Specification for Coal Fly Ash and Raw or Calcined Natural Pozzolan for Use in Concrete. In: Annual Book of ASTM Standards, Volume 4.02. West Conshohocken: ASTM International.
• [74] Ioannou, Z., Karasavvidis, C., Dimirkou, A., Antoniadis, V. 2013. Adsorption Of Methylene Blue and Methyl Red Dyes from Aqueous Solutions onto Modified Zeolites. Water Science Technology, Cilt. 67(5), s. 129–1136. DOI: 10.2166/wst.2013.672
• [75] Deshannavar, U.B., Katagerib, B.G., El-Harbawic, M., Paraba, A., Acharyaa, K. 2017. Fly Ash as an Adsorbent for the Removal of Reactive Blue 25 Dye From Aqueous Solutions: Optimization, Kinetic and Isotherm Investig Cations. Proceedings of the Estonian Academy of Sciences, Cilt. 66(3), s. 300–308. DOI: 10.3176/proc.2017.3.10
• [76] Weber, W., Morris, J. 1962. Advances in Water Pollution Research: Removal of Biologically Resistant Pollutant from Waste Water by Adsorption. In Proceedings of the International Conference on Water Pollution Symposium, Cilt. 2, s. 231–266.
• [77] Baran, E. 2012. Tekli ve Ikili Sistemde Zeolit Yüzeyine Malachite Green ve Rhodamine B’nin Adsorpsiyonunun Araştırılması. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 123 s, Kilis