Patlatma Kaynaklı Titreşimlerin Çevreye Etkilerinin En Aza İndirilmesi Üzerine Bir Saha Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 66, 759 - 768, 22.09.2020

Vehbi Özacar

https://doi.org/10.21205/deufmd.2020226611

Öz

Genellikle taş ocaklarında kazı yöntemi olarak delme-patlatma yöntemi tercih edilir. Patlatma yöntemi ile yapılan kaya kazılarında, çevreye yayılan sismik dalgaların etkileri oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, Manisa ilinde yer alan bir kalker ocağındaki patlatma kaynaklı titreşimleri en aza indirebilmek için ulusal patentli ‘’Patlatma kaynaklı titreşimleri en aza indirilmesini sağlayan yöntem’’ (TPE 2007/03459) kullanılmıştır. Bu yöntemde sismik dalgaların birbirlerini yok edecek en uygun gecikmelerin saptanması hedeflenir. Buna göre ilk olarak bir pilot patlatma gerçekleştirilir, daha sonra bu pilot sinyalden yola çıkarak grup patlatma modeli oluşturulur. Böylece ocakta gerçekleşen madencilik faaliyetlerini engellemeden ve çevreye zararı en aza indirecek olan patlatma titreşimleri, uygun gecikmeler verilerek en aza indirilir.

Anahtar Kelimeler

Patlatma, Hasar, Titreşim

Kaynakça

• [1] Aldas, G.G.U., Ecevitoğlu, B., Can A., Unucok B. and Sagol O. 2006. “Technical report: Minimisation of blast-induced ground vibration at TKİ GELİ Lignite Mine, Muğla Turkey, (in Turkish).
• [2] Siskind, D.E.,Stagg, M.S., Kopp, J.W., Dowding, C.H. 1980.StructureResponseandDamageProducedbyGroundVibrationfromSurface Mine Blasting, RI 8507, Bureau of Mines, 74 pages.
• [3] Siskind, D.E., Crum, S.V., Otterness, R.E., Kopp, J.W. 1989. Comparative Study of Blasting Vibrationsfrom Indiana Surface Coal Mine, USBM RI 9226: 41, Boston.
• [4] Chen, G., Huang, S. 2001. Analysis of Ground Vibrations Caused by Open Pit Production Blasts: a Case Study. Fragblast – International Journal of Blasting and Fragmentation 5 (1), 91-107.
• [5] Singh, P.K., Sirveiya, K.N., Babu, K.N., Roy, M.P. and Singh, C.V. 2006. Evolution of Effective Charge Weight per Delay for Prediction of Ground Vibrations Generated from Blasting in a Limestone Mine. Int. J. Mining, Reclam. Environ, 20,4 – 19.
• [6] Blair DP. 2004. Charge Weight Scaling Laws and The Superposition of Blast Vibration Waves. Fragblast, 8(4):221-239.
• [7] Cihangir F., Kesimal A., Erçıkdı B. 2005. Durmuş O. Karadeniz Bir Kalker Ocağında Patlatmak Kazılardan Kaynaklanan Çevresel Etkilerin Analizi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, 61080, Trabzon Madencilik ve çevre sempozyumu.
• [8] Aldas, G.G.U. 2010. Investigation of Blast Design Parameters from the Point of Seismic Signals. International Journal of Surface Mining, Reclamation and Environment, Vol. 24. Issue 1, pp.80-90.
• [9] Aldaş, G. G. U., Ecevitoğlu, B. 2007. Patlatma Kaynaklı Titreşimlerin En Aza İndirilmesini Sağlayan Yöntem (TPE. 2007/03459).
• [10] Uyar, G.G. 2017. Patlatma Kaynaklı Titreşimlerin Çevreye Olan Etkilerinin En Aza İndirilmesi Çalışmalarında Kullanılan Hasar Kriter Tabloları Üzerine Bir Yorum, Uluslararası Madencilik ve Çevre Sempozyumu, Muğla/Türkiye.
• [11] Dowding C.H. 1985. Blast Vibration Monitoring and Control. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• [12] Uyar GG., Aksoy CO, Kaypak B. 2015. Şev Duraylılığı Açısından Kontrollü Patlatma Teknikleri. IMCET 2015.
• [13] DIN 4150-3. 1999. Structural vibration-Effects of Vibration on Structures. http://webstore.ansi.org/.
• [14] Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 01.07.2005 Tarihli ve 25862 Sayılı Resmi Gazete.