HASTANE İŞLETMELERİ KARDİYOLOJİ POLİKLİNİĞİNDE SİPARİŞ MALİYET YÖNTEMİYLE AYAKTAN HASTA TANI MALİYETİNİN HESAPLAMASI

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 3, 409 - 443, 23.02.2016

Emine Yasemin Yegınboy , İbrahim Yüksel

https://doi.org/10.16953/deusbed.91942

Cited By: 2

Öz

Günümüzde sağlık hizmeti üreten en önemli işletmeler hastanelerdir. Hastanelerde diğer işletmelerde olduğu gibi maliyet analizleri önem taşır. Maliyet analizleriyle, hastanelerin kazanç veya zarar durumları en iyi şekilde hesaplanabilir. Böylelikle hastane yönetimleri, hasta sayılarının belirlenmesi ve belirli uzmanlık alanlarına yapılacak yatırımların artırılması gibi çeşitli stratejik kararlar alabilirler. Hastanelerde sunulan sağlık hizmeti çok çeşitli ve heterojendir. Her hastaya farklı tedaviler uygulanır. Bu durum hastalık bazlı maliyet hesaplamalarını güçleştirir. Ancak, maliyet hesaplama yöntemlerinden, sipariş maliyet yöntemi ile her hasta için hasta maliyet kartı oluşturulur ve hasta bazlı maliyetler hesaplanabilir. Bu çalışmada; sipariş maliyet yöntemi detaylı olarak açıklanarak uygulama örneği verilmiştir. Kardiyoloji polikliniğinde muayene olup, ilgili birimlerde tetkikleri yapılan bir hastanın tanı maliyeti, sipariş maliyet yöntemi ile hesaplanarak hastanın maliyet kartı oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Maliyet Analizi, Maliyet Kartı, Sipariş Maliyet Yöntemi, Hastanın Tanı Maliyeti, Kardiyoloji Poliklinik Muayene Süreci.

HOSPITAL ADMINISTRATION IN THE CARDIOLOGY CLINIC JOB ORDER COSTING METHOD OUTPATIENT DIAGNOSIS OF CALCULATION OF COST

Öz

Nowadays, the places that offer health care service are hospitals. Like in the other business fields, cost analysis is very important in hospitals. By means of cost analysis, profit and loss statement of the hospitals can be calculated best. Thus, the strategic decisions such as determining the number of the patients with the hospital administration and increasing the investment on certain areas of expertise can be taken. The health care services provided in the hospitals are diverse and not homogeneous. Each patient is provided with different treatment. This situation makes it difficult to calculate patient-based cost accounts. However, by means of job order costing system which is a way of calculating the cost accounts, patient cost card is made for each patient, and patient-based cost accounts can be calculated. In this study, job order costing system is explained in a detailed way, and a model implementation is shown. Cost card of patient are made by calculating the diagnosis cost of a patient examined in cardiology polyclinic and a patient’s examinations made in related department by using job order costing system.

Keywords: Cost Analysis, Cost Card, Job Order Costing System, Diagnosis Cost of a Patient, Cardiology Examination Process.

Kaynakça

• Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK), (1984). T.C. Resmi Gazete, 18563, 25 Ekim 1984.
• Ağırbaş, İ. (1993). Hastanelerde maliyet–performans analizi ve TCDD Ankara hastanesinde bir uygulama. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altıntaş, A. T. (2003). Hastane işletmelerinde maliyet muhasebesi uygulaması: İ.Ü. Kardiyoloji Enstitüsü’nde bir örnek uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, A. (2012). Döner sermayeli işletmelerde bütçe ve muhasebe. Ankara: TÜRMOB Yayınları- 439. Sirküler Rapor Serisi, Seri No: 2012 - 9.
• Bragg, S. M. (2001). Cost accounting a comprehensive guide. North America: Wiley Publish, Hoboken.
• Cao, P., Toyabe, S. ve Akazawa, K. (2006). Development of a practical costing method for hospitals. Tohoku J. Exp. Med., 208 (3): 213-224.
• Ceran, Y. ve Özdemir, Ş. (2013). Sağlık işletmelerinde paket işlem fiyat uygulamasının hedef maliyetleme yöntemi ve stratejik pazarlama muhasebesi açısından değerlendirilmesi ve özel X diyaliz merkezinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (26): 450-478.
• Çil Koçyiğit, S. (2006). Faaliyete dayalı maliyet yöntemi ve hastane uygulaması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (DÖSİBMY) (2007). T.C. Resmi Gazete, 26509, 01 Mayıs 2007.
• Esmeray, A. (2006). Hastanelerde maliyetleme ve faaliyete dayalı maliyetlemeye ilişkin bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Finkler, S. A. ve Ward, D. M. (1999). Essentials of cost accounting for health care organizations. Maryland: Aspen Publishers.
• Karakaya, M. (2007). Maliyet muhasebesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kartal, A., Sevim, A. ve Gündüz, H. E. (2004). Maliyet muhasebesi. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları.
• Khan, F. (2012). Job order costing and process costing. https://accountarticle.wordpress.com/2012/05/29/job-order-costing-and-process-costing/, (05.11.2011).
• Menderes, M. (1994). Hastanelerde maliyet hesaplaması. I. Ulusal Sağlık Kuruluşları ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, 4-7 Mayıs 1994, Aydın, Türkiye.
• Özgülbaş N. ve Tarcan M.(2013). Sağlık kurumlarında maliyet yönetimi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2865, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1822.
• Özkan, A. (1998). Hastane maliyetleri ve muhasebeleştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Sayın, K. Ş. ve Yeginboy, E. Y. (1994). Hastane işletmelerinde maliyet giderlerinin yönetim açısından önemi. Başkent Üniversitesi Sağlık Yönetimi Hizmetlerinde Değişen Anlayış ve Politikalar Sempozyumu Bildiri Kitabı, 11-12 Kasım 1994, Ankara, Türkiye.
• Sayın, K. Ş. ve Yeginboy, E. Y. (2005). Muhasebe. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.
• Shepard, D. S., Hodgkin, D. ve Anthony, Y. (1998). Analysis of hospital costs: A manuel for managers. Institute for health policy, Heller School Brandeis University. http://people.brandeis.edu/~shepard/w-manual.PDF, (12.11.2013).
• Tanaka, K., Sato, J., Guo, J., Takada, A. ve Yoshihara, H. (2004). Cost accounting by diagnosis in a Japanese University Hospital: Jounal of Medical Systems, 28 (5): 437-445.
• T.C. Başbakanlık, İdareyi Geliştirme Başkanlığı (2004). Poliklinik hizmetlerinde etkinlik. Kamu yönetiminde bürokrasinin ve kırtasiyeciliğin azaltılması-1 (Rapor). Ankara: T.C. Başbakanlık, İdareyi Geliştirme Başkanlığı.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finansal Analiz Daire Başkanlığı (TKHK) (2013a). Sosyal güvenlik uygulamaları ve maliyet analizi çalışmaları durum tespit raporu. Ankara: T.C.Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finansal Analiz Daire Başkanlığı (TKHK) (2013b). Kamu sağlık tesislerinde maliyet muhasebesi. www.tkhk.gov.tr/Dosyalar/f649a29e9f394fd686ea1d3525af16c5.pdf, (12.11.2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Finansal Analiz Daire Başkanlığı (TKHK) (2014). Maliyet analizi çalışmalarında gider belirleme tabloları. www.tkhk.gov.tr/Dosyalar/3d18f5dd5d1e40b4ac0425a6ca1a27d7.pdf, (03.04.2014).
• Uğurtay, H., Öker, F, Sur, H., Bakır, İ. ve Döğücü, M. Ş.(2012). Bir kamu hastanesinde anjiyografi birimi maliyetlerinin faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemi ile analizi: Nobel Medicus, 9 (1): 10-16.
• Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği (YTKİY) (1982). T.C. Resmi Gazete, 17927 Mükerrer, 13 Ocak 1983.
• Yeginboy, E. Y. (1992). Sağlık işletmelerinde finansal performansın değerlendirilmesi ve hastane işletmeleri için bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yükçü, S. (2011). Yönetim açısından maliyet muhasebesi. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.
• Yüksel, İ. (2013). Hastanelerde maliyet muhasebesi ve karlılık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• World Health Organization. “Hospitals”, http://www.who.int/topics/ hospitals/en/, (12.01.2014).