ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ÖRGÜTSEL SESSİZLİK DAVRANIŞINA ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 1, 115 - 146, 18.05.2016

Selin Çavuşoğlu , Sevinç Köse

https://doi.org/10.16953/deusbed.46003

Cited By: 2

Öz

Araştırmada örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışı üzerindeki etkisinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini; Manisa ve İzmir’ deki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapmakta olan 719 akademisyen oluşturmaktadır. Araştırmaya kaynak olan veriler, araştırma soruları çerçevesinde yapılandırılmış soru formu yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 21 yazılımı ile yapılmıştır.  Örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışı üzerindeki etkisini tespit etmek amacıyla Regresyon Analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda; örgüt kültürü tiplerinin (Klan Kültürü, Adhokrasi Kültürü, Hiyerarşi Kültürü ve Pazar Kültürü), örgütsel sessizlik türleri (Kabullenici Sessizlik, Pasif Sessizlik, Fırsatçı Sessizlik ve Örgüt Yararına Sessizlik) üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yine örgüt kültürü tiplerinin, örgütsel sessizlik davranışı toplam skoru üzerinde de etkileri olduğu tespit edilmiştir. Mevcut literatürdeki varsayımların geliştirilip sorgulanarak konunun bu şekilde ele alınması ile literatürde yeni bir alan açılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Sessizlik, Örgütsel Sessizlik, Örgütsel Kültür, Cameron – Quinn Modeli.

THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL CULTURE TO ORGANIZATIONAL SILENCE BEHAVIOUR

Öz

In the study, the effect of organizational culture on the organizational silence behaviour is intended to be identified. The research sample formed by 719 academics who work at state and private universities in Manisa and İzmir. Data for the research is provided by a questionaire which is structured according to the research questions. Data analysis was performed with SPSS 21 software. Regression Analysis was carried out to determine the impact of organizational culture on organizational silence behaviour. As a result of analysis; it was found that organizational culture types (Clan Culture, Adhocracy Culture, Hierarchy Culture and Market Culture), have effect on organizational silence types (Acquiescent Silence, Quiescent Silence, Opportunistic Silence and Prosocial Silence). Moreover, types of organizational culture has been found to be in effect on the total score of organizational silence behavior.  It questioned the assumptions developed in the existing literature on the subject to be addressed in this way is attempting to open a new field in the literature.

Keywords: Silence, Organizational Silence, Organizational Culture, Cameron- Quinn Model.

Kaynakça

• Aktaş, H. ve Şimşek, E. (2014). Örgütsel Sessizlik ile Algılanan Bireysel Performans, Örgüt Kültürü ve Demografik Değişkenler Arasındaki Etkileşim. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 28 (14) : 24-52.
• Al-Alawi, A. İ., Al-Marzooqi, N. Y. ve Mohammed, Y. F. (2007). Organizational Culture and Knowledge Sharing: Critical Success Factors. Journal Of Knowledge Management, 11 (2): 22-42.
• Algın, İ. (2014). Üniversitelerde Örgütsel Sessizlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel Sessizlik İklimi ve İşgören Sessizlik Davranışları Arasındaki Etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Öğretim Elemanları Üzerinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Alparslan, A. M. ve Kayalar, M. (2012). Örgütsel Sessizlik: Sessizlik Davranışları ve Örgütsel ve Bireysel Etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, S.B.E. Dergisi, 4 (6): 136 - 147.
• Altın Gülova, A. ve Demirsoy, Ö. (2012). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerinde Ampirik Bir Araştırma. Business and Economics Research Journal, 3 (3): 49-76.
• Aşkun, B., Bakoğlu, R. ve Berber, A. (2010). Remaining Silent or Not: Is Power Distance A Barrier For Academicians?. International Conference on Human, Work and Organization, 16-18 Haziran 2010, Technical University of Czestochowa, Polonya.
• Ataman, G. (2002). İşletme Yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ay, C. ve Ünal, A. (1999). Pazarlama ve Örgüt Kültürü. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, (5): 75-87.
• Aydıntan, B. ve Göksel, A. (2012). Cameron - Freeman Quinn Örgüt Kültürü Tipolojileri Ekseninde Örgüt Kültürü Farklılaşma Dinamikleri. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2): 53-62.
• Barçın, N. (2012). İşletmelerde Örgütsel Sessizliğin Örgütsel Bağlılık ve İş Tatminine Etkisi Üzerine bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bayram, T. Y. (2010). Üniversitelerde Örgütsel Sessizlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Bowen, F. ve Blackmon, K. (2003). Spirals of Silence: The Dynamic Effects of Diversity on Organizational Voice. Journal of Management Studies, 40 (6): 1393- 1417.
• Cameron, K. S. ve Quinn, R. E., (2006). Diagnosing and Changing Organizational Culture Based on the Competing Values Framework. Revised Edition. San Francisco: Jossey Bass.
• Çağlar Kuşçu, P. (2011). Örgüt Kültürü ve İş Yeri Zorbalığı; İŞKUR ve ORS Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde İşgören Sessizliği Neden Sessiz Kalmayı Tercih Ediyoruz?. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çakıcı, A. ve Çakıcı, C. (2007). Otel İşletmelerinde Sessizliğin Algılanan Sonuçlarına İlişkin Bir Araştırma. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı: İçinde 481-489. 21-23 Kasım 2007, Ege Üniversitesi Çeşme Turizm ve Otelcilik Y.O., İzmir.
• Çaloğlu, D. Ö. (2014). Örgütsel Sessizlik ve Kültürel Değişkenler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, F. (2011). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Açıklanmasında Bağlılık, İş Tatmini, Kişilik ve Örgüt Kültürünün Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Danışman, A. ve Özgen, H. (2008). Örgütsel Alt Kültürler ve Kaynakları: Bir Sanayi Firmasında Görgül Bir Araştırma. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35 (2): 277-304.
• Demir, M. ve Demir, Ş. Ş. (2012). Yükseköğretim Kurumlarında Örgütsel Sessizlik: Turizm Lisans Eğitimi Kurumları Örneği. Milli Eğitim, (193): 184-199.
• Durak, İ. (2014). Örgütsel Sessizliğin Demografik ve Kurumsal Faktörlerle İlişkisi: Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28 (2): 89-108.
• Dyne, L. V., Ang, S. ve Botero, I.C. (2003). Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Constructs. Journal of Management Studies, 40 (6): 1359-1392.
• Erdem, R. (2007). Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim, 2 (2): 63-79.
• Erdem, R., Adıgüzel, O. ve Kaya, A. (2010). Akademik Personelin Kurumlarına İlişkin Algıladıkları ve Tercih Ettikleri Örgüt Kültürü Tipleri. Erciyes Üniversitesi, İİBF Dergisi, (36): 73-88.
• Erenler, E. (2010). Çalışanlarda Sessizlik Davranışının Bazı Kişisel ve Örgütsel Özelliklerle İlişkisi: Turizm Sektöründe Bir Alan Araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erigüç, G., Özer, Ö., Sonğur, C. ve Turaç, İ.S. (2014). Bir Devlet Hastanesinde Hemşirelerde Örgütsel Sessizlik Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (2): 61-84.
• Erkmen, T. (2010). Örgüt Kültürü. 1. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Erol, G. (2015). Örgütsel Sessizliğin Nedenleri Üzerine Nitel Bir Yaklaşım: Otel İşletmeleri Örneği. I. Eurasia International Tourism Congress: Current Issues, Trends, and Indicators (EITOC-2015), 28 -30 Mayıs 2015, Konya, Türkiye.
• Gholamzadeh, D. ve Yazdanfar, K. (2012). Analysis Organizational Culture Level in Selected Iranian Corporations Using Denison Model (Case Study: Snova, Hayer, Lorch and Mana Co.). Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, March, 11 (3): 791-798.
• Gül, H. ve Özcan, N. (2011). Mobbing ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkiler: Karaman İl Özel İdaresinde Görgül Bir Çalışma. KSU İİBF Dergisi, 1 (2): 107-134.
• Hall, M. (2005). Shaping Organizational Culture: A Practitioner’s Perspective. Peak Development Consulting LLC, 2 (1). http://peakdevelopment.com/wpcontent/uploads/2013/09/PDC_shaping_culture.pdf(09.07.2015)
• Hatch, M. J. (1993). The Dynamics of Organizational Culture. The Academy of Management Review, 4 (18): 657-693.
• Henrıksen, K. ve Dayton, E. (2006). Organizational Silence and Hidden Threats to Patient Safety. HSR: Health Services Research, 41 (4): 1539-1555.
• Kahya, C. (2015). Mesleki Özyeterlilik ve Örgütsel Sessizlik İlişkisini Belirlemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1): 293-314.
• Karacaoğlu, K. ve Cingöz, A. (2008). Örgütsel Sessizlik. M. Devecioğlu ve H. Karadal (Ed.) Örgütsel Davranışta Seçme Konular Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar: İçinde 155-166. Ankara: İlke Yayınevi.
• Karakiraz, A. (2012). Kültürel Boyutlardan Kontrol Odağı, Bireycilik ve Toplulukçuluğun İşgören Sessizliğine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karcıoğlu, F., Kahya, C. ve Buzkan, K. (2012). Çatışma Yönetim Stratejisinin Tahmin Edicileri Olarak Örgütsel Kültür Tipleri. Atatürk Üniversitesi, İİBF Dergisi, 26 (1): 77-91.
• Kılıçlar, A. ve Harbalıoğlu, M. (2014). Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6/1 (2014): 328-346.
• Knoll, M. ve Dick, R. V. (2012). Do I Hear the Whistle? A First Attempt to Measure Four Forms of Employee Silence and Their Correlates. J Bus Ethics. DOI 10.1007/s10551-012-1308-4 (Published Online). http://philpapers.org/rec /KNODIH-2, (09.07.2015).
• Köse, S., Tetik, S. ve Ercan, C. (2001). Örgüt Kültürünü Oluşturan Faktörler. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (1): 219-242.
• Kutlay, Y. (2012). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Adanmışlık ve Öz-Yeterliliklerinin Örgütsel Sessizlikleri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Milliken, F. J. ve Morrison E. W. (2003). Shades of Silence: Emerging Themes and Future Directions for Research on Silence in Organizations. Journal of Management Studies, 40 (6): 1563-1568.
• Morrison, E. W. ve Milliken, F. J. (2000). Organizational Silence: A Barrier To Change and Development in A Pluralistic World. The Academy of Menagement Rewiew, 25 (4): 706-725.
• Oudenhoven, J.P. (2001). Do Organizations Reflect National Cultures?. A 10-Nation Study, International Journal of Intercultural Relations, 25 (1): 89-107.
• Öcal, H. ve Ağca, V. (2010). Teknolojik Değişim Hızına Bağlı Olarak Farklılaşan Endüstri Yapılarının Örgüt Kültürü ve İşletme Performansı Üzerindeki Etkileri. Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 10 (1): 157-182.
• Özen Kutanis, R. ve Karakiraz, A. (2012). İşgören Sessizliğinde Kültürel Boyutların Rolü Var mı?. 11. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 10-12 Mayıs, Konya.
• Özgan, H. ve Külekçi, E. (2012). Öğretim Elemanlarının Sessizlik Nedenleri ve Üniversitelerine Etkileri. e-uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3 (4): 33-49.
• Panahi, B., Veiseh S., M., Divkhar, S. ve Kamari, F. (2012). An Empirical Analysis on Influencing Factors on Organizational Silence and its Relationship with Employee’s Organizational Commitment, Management Science Letters, 2: 735-744.
• Park, C. (2007). Bad News Reporting On TroubledIt Projects: The Role Of Personal, Situational and Organizational Factors, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Georgia State Univesity.
• Pettigrew, A. M. (1979). On Studying Organizational Cultures. Administrative Science Quarterly, 4 (24): 570-581.
• Pinder, C. C. ve Harlos, K. P. (2001). Employee Silence: Quiescence and Acquiescence As Responses to Perceived Injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20: 31-369.
• Premeaux, S. F. ve Bedeian, A., G. (2003). Breaking The Silence: The Moderating Effects Of Self-Monitoring In Predicting Speaking Up In The Workplace. Journal Of Management Studies, 6 (4): 1537-1562.
• Radmard, S., G. ve Ardakani, M. A. (2014). Effect of Organizational Culture on Organizational Silence: The Mediating Role of Organizational Commitment. International Journal of Management and Humanity Sciences. 3 (10): 3306-3313.
• Robbins, S. (1994). Örgütsel Davranışın Temelleri. (Çev. A. Öztürk). İstanbul: Etam Yayınları.
• Ruçlar, K. (2013). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki – Sakarya Üniversitesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Runge, J. B. ve Hames, D. S. (2004). The Perceived Cultural Compatibility Index: An Extension. The Leadership & Organization Development Journal, 5 (25): 411-423.
• Sarıkaya, M. (2013). Karar Verme Süreçleri ve Örgütsel Sessizlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Schein, E. H. (2004). Organizational Culture and Leadership. 3.Edition. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Scott, R. L. (1993). Dialectical Tensions of Speaking and Silence. The Quarterly Journal of Speech, 79: 1-18.
• Slade, M., R. (2008). The Adaptive Nature of Organizational Silence: A Cybernetic Exploration of the Hidden Factory. Yayınlanmış Doktora Tezi. School of Education and Human Development of The George Washington University, Washington.
• Taşkıran, E. (2010). Liderlik Tarzının Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Adaletin Rolü ve Bir Araştırma. Yayınlanmış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tiktaş, G. (2012). Örgüt Kültürü, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Sessizlik İlişkisine Yönelik Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tülübaş, T. (2011). Öğretim Elemanlarının Sessiz Kaldıkları Durumlar ve Sessiz Kalma Nedenleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Tütüncü, Ö. ve Akgündüz, Y. (2012). Seyahat Acentelerinde Örgüt Kültürü ve Liderlik Arasındaki İlişki: Kuşadası Bölgesinde Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23 (1): 59-72.
• Uzun, D. (2007). Örgüt Kültürünün Bilgi Yönetim Sürecine ve Örgütsel Performansa Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ülker, F. ve Kanten, P. (2009). Örgütlerde Sessizlik İklimi, İşgören Sessizliği ve Örgütsel Bağlılık İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 1 (2): 111-126.
• Vakola, M. ve Bouradas, D. (2005). Antecedents and Consequences of Organizational Silence: An Empirical Investigation. Employee Relations, 27 (5): 441-458.
• Willcoxson, L. ve Millett, B. (2000). The Management of Organizational Culture. Australian Journal of Management & Organisational Behaviour, 2 (3): 91-99.
• Yahyagil, M. Y. (2004). Denison Örgüt Kültürü Ölçme Aracının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Ampirik Bir Uygulama. İ.Ü. İşletme İktisadı Enstitüsü, Yönetim Dergisi, 47: 53-76.
• Zain, Z. M., Ishak, R.ve Ghani, E. K. (2009). The Influence of Corporate Culture on Organisational Commitment: A Study on a Malaysian Listed Company, European Journal of Economics. Finance and Administrative Sciences, 17 (17): 16-26.