TÜRK SİNEMASINDA AİLE VE KADIN TEMSİLİNİ EVLAT EDİNME BAĞLAMINDA YENİDEN OKUMAK: CAN VE ALBÜM FİLMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 35 - 55, 20.03.2019

Ali Emre Bilis

https://doi.org/10.16953/deusosbil.486578

Öz

Türk
sineması aile yaşamına ilişkin hikâyeler açısından oldukça üretken bir geçmişe
sahiptir. Birçok filmde ailenin özel hayatı ve aile bireyleri olarak anne, baba
ve çocuğun davranışları temsil edilmiştir. Bu temsiller genellikle ataerkil
değer yargılarını izleyiciye aktarmıştır. Türk sineması aile ve toplum için son
derece önem taşıyan evlat edinme hizmetini ise zaman zaman ilgi göstermiştir. Bu
çalışma, Türk sinemasındaki aile ve kadın temsiline, evlat edinme kavramına bir
bakış açısı getirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikle evlat edinmeyle
ilgili filmler tespit edilmiş ve açıklanmıştır. Evlat edinmenin aile ve toplum
açısından anlamını irdelemeleri sebebiyle Can  (2012) ve Albüm (2016) isimli filmler çalışma
kapsamında analiz edilmiştir. Nitel yöntem ve betimleme tekniği ile yapılan
analizden elde edilen bulgular, evlat edinme sürecinde geleneksel değer
yargılarına sahip toplumsal çevrenin etkin olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu
filmler, evlatlık konusunu anlatıdaki dramatik bir unsur olarak kullanmaya ilişkin
bir geleneği olan Türk sinemasının artık daha gerçekçi ve daha sorgulayıcı bir
yaklaşıma sahip olduğunu örneklemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Evlatlık Edinme, Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Aile, Sinema

RE-READING THE FAMILY AND WOMAN PRESENTATION IN TURKISH CINEMA IN THE CONTEXT OF ADOPTION: CAN AND ALBÜM FILMS

Öz

Turkish cinema have a productive history in terms of
family life stories. Private life of family and the behaviours of mother,
father and child as family members were presented in many films. These presentations
usually narrated the patriarchal value judgment to the audience. Turkish cinema
sometimes take an interest in adoption organization which is very important for
family and society. This study is seeking for the view of point about family
and woman presentation and adoption concept in Turkish cinema. First of all,
films related to child adoption were detected and explained.  Can 
(2012) and Albüm (2016) films were analyzed in the study concept for the
reason of their discussion to the mean of adoption for family and society. The
findings that we get from qualitative method and description technique is
showing the efficient social environment which have traditional value judgment in
adoption process. As a conclusion, both films give an example about more
realistic and more query approach of Turkish cinema which has a tradition for
using adoption subject as a dramatic element in the narrative.

Anahtar Kelimeler

Adoption, Woman, Gender, Family, Cinema

Kaynakça

• Abisel, N. (2005). Türk sineması üzerine yazılar. Ankara: Phoenix.
• Adler, A. (2016). İnsan psikolojisi. çev. Murat Ukyay. İstanbul: Yason.
• Aksoy, O. (Yönetmen). (1968). Kınalı yapıncak. [Film]. Türkiye: Akün.
• Aksoy, O. (Yönetmen). (1976). Aile şerefi. [Film]. Türkiye: Arzu.
• Arslantürk, Z. & Amman, T. (2009). Sosyoloji (Kavramlar, kurumlar, süreçler, teoriler). İstanbul: Kaknüs.
• Bauman, Z. (2011). Yaşam sanatı. çev. Akın Sarı. İstanbul: Versus.
• Budak, S. (2003).Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Connel, R.W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika. çev: Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı.
• Çakmaklı, Y. (Yönetmen). (1970). Birleşen yollar. [Film]. Türkiye: Elif
• Çakmaklı, Y. (Yönetmen). (1973). Oğlum Osman. [Film]. Türkiye: Elif
• Çamurcu, M. (Yönetmen). (1994). Bize nasıl kıydınız. [Film]. Türkiye: Esra
• Çelik, R. (Yönetmen). (2017). Lal gece. [Film]. Türkiye.
• Çelikezer, R.(Yönetmen). (2012). Can. [Film]. Türkiye: Defne.
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A user-friendly guide for social scientists. London: Routledge.
• Diriklik, S. (Yönetmen). (1975). Gençlik köprüsü. [Film]. Türkiye: Elif.
• Doğan, İ. (2000). Sosyoloji- kavramlar ve sorunlar. İstanbul: Sistem.
• Efekan, Ü. (Yönetmen). (1990). Madde 438. [Film]. Türkiye: Erler.
• Elmas, O. (Yönetmen). (1968). Ezo gelin. [Film]. Türkiye: Uğur.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji. haz: Cemal Güzel. Ankara: Ayraç.
• Gilmore, D. D.(1990). Manhood in the making: Cultural concepts of masculinity. London: Yale University.
• Goffman, E. (2018). Damga. çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı. Ankara: Heretik.
• Gökce, H. (2017). Bir sosyal politika olarak evlat edindirmenin toplumsal direnç kaynakları. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 1, 19-38.
• Gören, Ş. (Yönetmen). Kurbağalar. [Film]. Türkiye: Gülşah.
• Kabadayı, L. (2013). Film eleştirisi. İstanbul: Ayrıntı.
• Kalkan, F. (1988). Türk sineması toplum bilimi. İzmir: Tümer.
• Kaplan, N. (2004). Aile sineması yılları 1960’lar. İstanbul: Es.
• Köse, M. (2001). Mukayeseli hukukta evlat edinme problemi. Atatürk Ün. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15, 267-306.
• Lloyd, G. (1996). Erkek akıl batı felsefesinde “erkek” ve “kadın”. çev. Muttalip Özcan. İzmir: Ayrıntı.
• Marshall, G. (2003). Sosyoloji sözlüğü. çev. Osman Akınhay & Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Mertoğlu, M. C. (Yönetmen). (2016). Albüm. [Film]. Türkiye: Kamara.
• Oğuz, A. (Yönetmen). (2007). Mutluluk. [Film]. Türkiye: Ans.
• Özden, Z. (2000). Film eleştirisi. İstanbul: AFA.
• Özkan, Y. (Yönetmen). (1992). İki kadın. [Film]. Türkiye: Kamara.
• Refiğ, H. (Yönetmen). (1986). Teyzem. [Film]. Türkiye: Z.
• Sağıroğlu, D. (Yönetmen). (1974). Yanaşma. [Film]. Türkiye: Uğur.
• Sayın, Ö. (1994).Sosyolojiye giriş. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Scott, J. W. (2007). Toplumsal cinsiyet: Faydalı bir tarihsel analiz kategorisi. çev. Aykut Tunç Kılıç. İstanbul: Agora.
• Tarhan, N. (2009). Kadın psikolojisi. İstanbul: Nesil.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Evlat Edinme. https://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/evlat-edinme, (Erişim Tarihi: 03.12.2018)
• TDK. Büyük Türkçe sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5bc5cc7c137e86.42149284, (Erişim Tarihi: 07.12.2018)
• Tibet, K. (Yönetmen). (1983). Şalvar davası. [Film]. Türkiye: Kök.
• Touraine, A. (2017). Birlikte yaşayabilecek miyiz? çev. Olcay Kunal. İstanbul: Yapı Kredi.
• Tözüm, İ. (Yönetmen). (1992). Cazibe hanımın gündüz düşleri. [Film]. Türkiye: Muhteşem.
• Tözüm, İ. (Yönetmen). (1996). Mum kokulu kadınlar. [Film]. Türkiye: Muhteşem.
• TÜİK (2017a). Aile yapısı araştırması 2016. Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21869, (Erişim Tarihi: 15.11.2018)
• TÜİK (2017b). Evlat edinmeyi isteme oranı. Basın Odası Haberleri. http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2017_05_20170131.pdf, (Erişim Tarihi: 15.11.2018)
• TÜİK (2018). İstatistiklerle kadın 2017. Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27594, (Erişim Tarihi: 09.11.2018)
• Turgul, Y. (Yönetmen). (1984). Fahriye abla. [Film]. Türkiye: Kök.
• Yılmaz, A. (Yönetmen). (1982). Mine. [Film]. Türkiye: Delta.
• Yılmaz, A. & Çiftçi, F. (Yönetmen). (1987). Kadının adı yok. [Film]. Türkiye: Odak.