WALTER BENJAMİN VE DİYALEKTİK İMAJLAR: SANAT VE SOSYAL BİLİMLERİ BİRLEŞTİRMEK

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 893 - 922, 25.09.2019

Ömer Küçük

Öz

Bu
makalede, Benjamin’in külliyatının tarihsel ve sosyal çözümleme ile sanatsal
yaratımı birleştirme girişimi olarak ele alınabileceği ileri sürüldü. Benjamin’in,
bu kendine özgü sentezi, diyalektik imajlar inşa etme fikri aracılığıyla
gerçekleştirdiği ortaya kondu. Diyalektik imaj kavramı ayrıntılı olarak
incelendi; Benjamin’in kavramı teorik olarak nasıl konumlandırdığı ve
diyalektik imajların pratikte nasıl oluşturulduğu ele alındı. Diyalektik
imajlar hermeneutikteki anlama (versthen) kavramıyla, Hegel diyalektiğindeki
spekülatif öğeyle ve Spinoza’nın ortak mefhumlarıyla karşılaştırılarak kavramın
daha derinlikli bir kavranışına ulaşıldı. Diyalektik imajların arkasındaki
mesiyanik zaman kavrayışının Baudelaire ve Proust’un eserlerinde bulunan
estetik zaman deneyimine dayandığı ortaya kondu. Son olarak, görsel ve sözel
imajlar dünyasından Benjamin’in diyalektik imaj kavramını tecessüm ettirdiği
düşünülen örnekler verildi. Böylece, Benjamin üzerine literatürdeki diyalektik
imajların teorik doğası ve daha somut özelliklerine yönelik sorgulamaya özgün bir
katkıda bulunuldu. Ayrıca Benjamin’in külliyatının, sanat ve sosyal bilimleri
makul ve meşru bir şekilde birleştiren beşeri disiplinlere ait bir girişim
olduğu ortaya konarak bu konudaki mevcut kafa karışıklığı giderilmiş oldu.  

Anahtar Kelimeler

Walter Benjamin, Diyalektik imajlar, Ortak Mefhumlar, Mesiyanik Zaman

Kaynakça

• Benjamin, W. (1919/2012). Sanatta ve edebiyatta eleştiri. Alman Romantizminde Sanat Eleştirisi Kavramı (2. Bs.). (Çev.: E. Gen & M. Tüzel) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benjamin, W. (1928/2009). The o of German Tragic Drama. (3. Bs.). (Çev.: J. Osborne) New York: Verso.
• Benjamin, W. (1928/2016). Tek yön. (7. Bs.). (Çev. T. Turan) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, W. (1929/2012). Proust imgesi. W. Benjamin, Son Bakışta Aşk içinde (Çev.: O. Koçak, 6. Bs., s. 101-115). İstanbul: Metis Yayınları.
• Benjamin, W. (1939/2001). Baudelaire'de bazı motifler üzerine. W. Benjamin, Pasajlar içinde (Çev.: A. Cemal, 3. Bs., s. 202-252). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, W. (1950/2012). Tarih kavramı üzerine. W. Benjamin, Son Bakışta Aşk içinde (Çev.: N. Gürbilek & S. Yücesoy, 6. Bs., s. 39-50). İstanbul: Metis Yayınları.
• Benjamin, W. (1969/2001). Charles Baudelaire: Kapitalizmin Yükseliş çağında bir lirik şair. W. Benjamin, Pasajlar içinde (Çev.: A. Cemal, 3. Bs., s. 108-201). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, W. (1982/1999). The Arcades project. (Çev.: H. Eiland & K. McLaughlin) Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2002a). Analogy and relationship. M. Bullock & M. W. Jennings (Der.), Selected Writings Volume I 1913-1926 içinde (Çev.: R. Livingstone, 5. Bs., s. 207-209). Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2002b). On perception. M. Bullock & M. W. Jennings (Der.), Selected Writings Volume I 1913-1926 içinde (Çev.: R. Livingstone, 5. Bs., s. 93-96). Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2005a). Doctrine of the similar. H. E. Michael & W. Jennings (Der.), Selected Writings Volume 2, Part 2 içinde (Çev.: M. Jennings, s. 694-698). Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2005b). Experience. H. E. Michael & W. Jennings (Der.), Selected Writings Volume 2, Part 2 içinde (Çev.: R. L. vd., s. 553). Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2005c). On the mimetic faculty. H. E. Michael & W. Jennings (Der.), Selected Writings Volume 2, Part 2 içinde (Çev.: E. Jephcott, s. 720-722). Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Benjamin, W. (2014). Brecht'i anlamak. (5. Bs.). (Çev.: H. Barışcan & G. Işısağ) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bod, R. (2013). A new history of the humanities. The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present. New York: Oxford University Press.
• Deleuze, G. (1966/2006). Bergsonculuk. (1. Bs.). (Çev.: H. Yücefer) İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Deleuze, G. (1970/2005). Spinoza. pratik felsefe. (Çev.: U. Baker) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (1976/2004). Proust ve göstergeler. (1. Bs.). (Çev.: A. Meral) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Gadamer, H.-G. (1960/2009). Hakikat ve yöntem. Cilt II (1. Bs.). (Çev.: H. Arslan & İ. Yavuzcan) İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Lacoue-Labaerthe, P. & Nancy, J.-L. (2015). Edebi mMutlak. Alman romantizmi edebiyat kuramı. (1. Bs.). (Çev.: S. T. Teysseyre) İstanbul: İnsan Yayınları.
• Lee, R. E. & Wallerstein, I. (Der.) (2007). İki kültürü aşmak. modern dünya sisteminde fen bilimleri ile beşeri bilimler ayrılığı. (1. Bs.). (Çev.: A. Babacan) İstanbul: Metis.
• Pahl, K. (2006). Speculative rhythm. K. Thompson, C.-F. v. Lau & J. O. Surber (Der.), Hegel and Language içinde (s. 233-48). New York: State University of New York.
• Pensky, M. (2004). Method and time: Benjamin's dialectical images. D. S. Ferris (Der.), The Cambridge Companion to Walter Benjamin içinde (s. 177-198). The Cambridge University Press.
• Proust, M. (2014). Kayıp zamanın izinde. Swann'ların tarafı. (13. Bs.). (Çev.: R. Hakmen) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rancière, J. (2008). Görüntülerin yazgısı & duyulurun paylaşımı. (Çev.: A. U. Kılıç) İstanbul: Versus Kitap.
• Ringer, F. (2006). Weber'in metodolojisi. Kültür Bilimleri ile Sosyal Bilimlerin Birleşimi. (2. Bs.). (Çev.: M. Küçük) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Spinoza, B. d. (2011). Ethica. geometrik yöntemle kanıtlanmış ve beş bölüme ayrılmış ahlak. (1. Bs.). (Çev.: Ç. Dürüşken) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Wölfflin, H. (1915/2000). Sanat tarihinin temel kavramları. (5. Bs.). (Çev.: H. Örs) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Žižek, S. (2004). İdeolojinin yüce nesnesi. (2. Bs.). (Çev.: T. Birkan) İstanbul: Metis Yayınları.