YEREL HALKIN TURİZM ALGISI VE TOPLUMSAL YAŞAM KALİTESİ: İĞNEADA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 347 - 369, 31.03.2021

Seçkin Eser , Yılmaz Akgündüz

https://doi.org/10.16953/deusosbil.725665

Cited By: 2

Öz

Destinasyonlarda turizm faaliyetlerinin gelişmesi, olumlu/olumsuz çevresel, ekonomik ve sosyo- kültürel etkiler yaratmaktadır. Turizmin gelişmesi ve geliştikten sonra sürekliliğinin olması ise o bölgedeki yerel halkın tutum ve davranışlarına bağlıdır. Yerel halkın turizmin etkilerini algılama yönü ve düzeyi turizme olan desteğini etkilemektedir. Bu araştırmada, turizmin olumlu ve olumsuz etkilerinin yerel halkın turistlerin varlığına ilişkin algılarını nasıl etkilediği ve yerel halkın toplumsal yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin ne olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada veriler turizmin etkileri ölçeğinin ve toplumsal yaşam tatmini ölçeğinin yer aldığı bir anket ile toplanmıştır. Anket, Mart 2019 ayında kolayda örnekleme yöntemi ile İğneada yerel halkına uygulanmıştır. Veri toplama süreci sonunda 188 geçerli ankete ulaşılmıştır. Geçerlilik ve güvenirlik analizlerine bağlı olarak hipotezleri test etmek için çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçları turizmin olumlu çevresel ve sosyo-kültürel etkilerinin yerel halkın toplumsal yaşam kalitesini arttırdığını göstermektedir. Turizmin olumlu etkileri yerel halkın turistlerin bölgeye yararlı oldukları yönündeki düşüncelerini güçlendirmektedir. Ayrıca turizmin olumsuz çevresel ve sosyo-kültürel etkileri turistlerin bölge için zararlı oldukları yönündeki yerel halkın algısını güçlendirirken, turizmin olumsuz ekonomik etkileri turistlerin zararlı oldukları yönündeki yerel halkın algısını zayıflatmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yerel Halk, Turizm Algısı, Turizmin Etkileri, Toplumsal Yaşam Kalitesi

Kaynakça

• Acuner, E., & Tayfun, A. (2016). Çamlıhemsin ilçe merkezinde yerel halkın turizme ilişkin görüşleri. II. Rize Turizm Sempozyumu, Rize 4-6 Kasım 2016.
• Akış, S., Peristanis, N., & Warner, J. (1996). Residents’ Attitudes to Tourism Development: The Case of Cyprus. Tourism Management, 17(7): 481-494.
• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analiz. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180-204.
• Alaeddinoğlu, F. (2007). Van Halkının Turisti Ve Turizmi Algılama Şekli. Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1): 1-16.
• Akova, O. (2006). Yerel Halkın Turizmin Etkilerini Algılamalarına Ve Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma. Akademik İncelemeler Dergisi, 2 (1) (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17882)
• Altıntaş, V. (2010). Turizm Gelişiminin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri: Alanya Bölge Modeli. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi.
• Ambroz, M. (2008). Attitudes of Local Residents Towards The Development Of Tourism In Slovenia: The Case Of The Primorska, Do-Lenjska, Gorenjska And Ljubljana Regions, Anthropological Note-books, XIV/1: 63-79.
• Andereck, K. L., & Nyaupane, G.P. (2011). Exploring The Nature of Tourism And Quality of Life Perceptions Among Residents. Journal of Travel Research, 50(3): 248-260.
• Andereck, K. L., & Vogt, C. A. (2000). The Relationship Between Residents’ Attitudes Toward Tourism and Tourism Development Options. Journal of Travel Research, 39(1): 27-36.
• Andereck, K.L., Valentine, K.M., Knopf, R.C., & Vogt, C.A. (2005). Residents’ Perceptions of Community Tourism Impacts. Annals of Tourism Research, 32(4): 1056–1076.
• Andereck, K. L., Valentine, K. M., Vogt, C. A., & Knopf, R. C. (2007). A Cross-Cultural Analysis of Tourism and Quality of Life Perceptions. Journal of Sustainable Tourism, 15(5): 483-502.
• Andriotis, K. (2005). Community Groups’ Perceptions of and Preferences to Tourism Development. Evidence from Crete. Journal of Hospitality and Tourism Research, 29(1): 67-90.
• Andriotis, K., & Vaughan, D.R. (2003). Urban Residents’ Attitudes Towards Tourism Development: The Case of Crete. Journal of Travel Research, 42(2): 172-185.
• Avcı. N. (2018). Turizmin Yöre Halkının Yaşam Kalitesine Etkileri: Çeşme İlçesi Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 2(2): 164- 174.
• Avcıkurt, C., & Soybalı, H. (2001). Residents’ attitudes towards tourism in Ayvalik, Turkey. Tourism Analysis, 6(3-1): 259-265.
• Avcıkurt, C. (2017). Turizm Sosyolojisi Genel ve Yapısal Yaklaşım. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Ay, A. (2014). Yerel Halkın Turizmin Etkileri İle İlgili Algı ve Beklentileri: Edirne İli Üzerine Araştırma. (Yayınlanmamış YL Tezi). Beykent Üniversitesi.
• Aydıner Boylu, A. (2007). Ailelerin Yaşam Kalitelerini Etkileyen Bazı Objektif ve Sübjektif Göstergelerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi.
• Aydıner Boylu, A., & Paçacıoğlu, B. (2016). Yaşam Kalitesi Ve Göstergeleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 8(1): 137-150.
• Baran, G. A. (2008). Yaşlılıkta Sosyalizasyon ve Yaşam Kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2, 86-97.
• Besculides, A., Lee, M. E., & McCormick, P. J. (2002). Residents' Perceptions of The Cultural Benefits of Tourism. Annals of Tourism Research, 29(2): 303-319.
• Biçici, F. (2013). Datça Yerel Halkının Sürdürülebilir Turizm Gelişimine Ve Turizm İşletmelerine Yönelik Tutumları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi. 10(1): 19-36.
• Bilim, Y., & Özer, Ö. (2013). Yerel Halk Gözüyle Konya’da Turizmin Önemi Ve Ekonomik, Sosyal, Çevresel Etkileri. 1. KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, Konya 14-16 Kasım 2013.
• Bulut, E. (2000). Türk Turizminin Dünya’daki Yeri Ve Dış Ödemeler Bilançosuna Etkisi. G.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 2(3): 71-86.
• Carmichael, B. A. (2006). Linking Quality Tourism Experiences, Residents’ Quality Of Life, and Quality Experiences For Tourists”, Quality Tourism Experiences (Ed: G. Jennings ve N. Nickerson). Elsevier, Oxford.
• Cengiz, E., & Kırkbir, F. (2007). Yerel Halk Tarafından Algılanan Toplam Turizm Etkisi İle Turizm Desteği Arasındaki İlişkiye Yönelik Yapısal Bir Model Önerisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 19-37.
• Chancellor, C., Yu, C. P. S., & Cole, S. T. (2011).Exploring Quality of Life Perceptions in Rural Midwestern (USA) Communities: an Application of The Core–Periphery Concept in a Tourism Development Context. International Journal of Tourism Research, 13(5): 496-507.
• Choi, H. S. C., & Sirakaya, E. (2005). Measuring Residents’ Attitude Toward Sustainable Tourism: Development Of Sustainable Tourism Attitude Scale. Journal of Travel Research, 43(4): 380-394.
• Civelek, A., (2010). Turizmin Sosyal Yapıya Ve Sosyal Değişmeye Etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2): 331-350.
• Croes, R., Ridderstaat, J., & van Niekerk, M. (2018). Connecting Quality of Life, Tourism Specialization, and Economic Growth in Small Island Destinations: The Case of Malta. Tourism Management, 65(April), 212–223.
• Çavuş, Ş., & Tanrisevdi, A. (2002). Residents’ Attitudes Toward Tourism: A Case Study Of Kuşadası, Turkey. Tourism Analysis, 7(3-4): 259-268.
• Çevirgen, A., Baltacı, F., & Oku, O. (2012). Residents’ Perceptions toward Sustainable Tourism Developmet: The Case of Alanya. 3rd International Symposium on Sustainable Development, Sarajevo.
• Davis, D., Allen, J., & R.M. Cosenza (1988). Segmenting Local Residents By Their Attidutes,Interest and Opinions Toward Tourism. Journal of Travel Research, 27, 2-8.
• Deccio, C., & Baloglu, S. (2002). Nohost Community Resident Reactions to 2002 winter Olympics: The Spillover Impacts. Journal of Travel Research, 41(1): 46-56.
• Dilek, S. E., Çoban, Ö., & Harman, S. (2017). Hasankeyf halkının turizm gelişimine yönelik tutumu. Turizm ve Araştırma Dergisi, 6(2): 59-72.
• Ekici, R., & Çizel, B. (2014). Yerel Halkın Turizm Gelişimi Desteğine İlişkin Tutumlarının Destinasyonların Gelişme Düzeylerine Göre Farklılıkları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3): 73-87.
• Epley, D., & Menon, M. (2008). A Method Of Assembling Cross-Sectional Indicators Into A Community Quality Of Life. Social Indicators Research, 88(2): 281–296.
• Eren, R., & Aypek, N. (2012). Kırsal Turizm Bölgesinde Yerel Halkın Turizmin Gelişimine Karşı Tutumları: Cumalıkızık Köyü Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2): 43-47.
• Eser, K., Çelik, N., & Yıldız, O. (2018). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri: Muğla- Akyaka Örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 10(2): 60-73.
• Güneş, E., & Alagöz, G. (2018). Yerel Halkın Turizm Algısı: Erzincan’da Bir Araştırma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 409-442.
• Gürbüz, A. (2002). Turizmin Sosyal Çevreye Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Teknoloji, 5(1-2): 49-59.
• Gürsoy, D., Chi, C. G., & Pam Dyer, P .(2010). Locals’ Attitudes Toward Mass And Alternative Tourism: The case of Sunshine Coast, Australia. Journal of Travel Research, 49(3): 381-394.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis, 7th ed. Prentice Hall, NJ. Haralambopoulos, N., & Pizam, A. (1996). Perceived Impacts Of Tourism: The case of Samos. Annals of Tourism Research, 23, 503–526.
• Hidalgo, M. C., & Hernandez, B. (2001). Place Attachment: Conceptual And Empirical Questions. Journal of Environmental Psychology, 21, 273-281.
• Johnson, J. D., Snepenger, D. J., & Akis, S. (1994). Residents' Perceptions Of Tourism Development. Annals of Tourism Research, 21(3): 629-642.
• Jurowski, C., Uysal, M., & Williams, R.D. (1997). A Theoretical Analysis of Host Community Resident Attractions to Tourism Journal of Travel Research, 36(2): 3-11
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Dinamik Akademi.
• Karadakis, K. (2012). The Influence of Small-Scale Sport Event Impacts on Personal and Community Quality of Life and Support for Sport Event Tourism. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of Florida. USA.
• Kim, K., Uysal, M., & Sirgy, M. J. (2013).How Does Tourism in a Community Impact The Quality of Life of Community Residents. Tourism Management, 36, 527-540.
• Kozak, N., Kozak, M., & Kozak, M. (2010). Genel Turizm, İlkeler Ve Kavramlar (9.Baskı) Ankara, Detay Yayıncılık.
• Köroğlı, A., Acun, A., Çözeli, E. F., & Oflaz, M. (2018). Tahtakuşlar Mirasının Keşfi: Yerel Halkın Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3): 844-860.
• Kuvan, Y., & Akan, P. (2005). Residents' Attitudes Toward General And Forest- Related Impacts Of Tourism: The Case Of Belek, Antalya. Tourism Management, 26(5): 691-706.
• Lewicka, M. (2012). Psychologia Miejsca. Warszawa: Schoplar.
• Liang, Z. X., & Hui, T. K. (2016). Residents’ Quality of Life And Attitudes Toward Tourism Development in China. Tourism Management, 57, 56-67.
• Liu, J., Sheldon, P.J, & Var, T. (1987). Resident Perceptions of the Environmental Impacts of Tourism. Annals of Tourism Research, 14(1): 17-37.
• Liu, J. C., & Var, T. (1986). Resident Attitudes Toward Tourism İmpacts in Hawaii. Annals of Tourism Research, 13, 193–214.
• Mansuroğu, S. (2006). Turizm Gelişmelerine Yerel Halkın Yaklaşımlarının Belirlenmesi: Akseki/Antalya Örneği, Akdeniz Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 35-46.
• McGehee, N. G., & Andereck, K. (2004). Factors Predicting Rural Residents' Support Of Tourism. Journal of Travel Research, 43(2): 131-140.
• McGehee, N.G., Andereck, K.L., & Vogt, A.C. (2002). An Examination Of Factors İnfluencing Resident Attitudes Toward Tourism İn Twelve Arizona Communities, http://www.ttra.com (10.03.2019)
• Mason, P., & Cheyne, J. (2000). Residents’ Attitudes To Proposed Tourism Development. Annals of Tourism Research, 27(2): 391-411.
• Mathew, P. V., & Sreejesh, S. (2017). Impact of Responsible Tourism on Destination Sustainability and Quality of Life of Community in Tourism Destinations. Journal of Hospitality and Tourism Management, 31, 83-89.
• Meyer, L. (2011). An Exploratory Investigation of Perceived Tourism Impacts on Resident Quality of Life and Support for Tourism in Cologne, Germany. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of Florida, USA.
• Nkemngu, P. A. A. (2015). Quality of Life and Tourism Impacts: A Community Perspective. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 4(1): 1-13.
• Nunkoo, R., & Ramkissoon, H. (2010a). Small Island Urban Tourism: A Residents’ Perspective. Current Issues in Tourism, 13(1): 37-60.
• Nunkoo, R., & Ramkissoon, H. (2010b). Residents’ Satisfaction With Community Attributes And Support For Tourism. Journal of Hospitality Research, 35(2): 171-190.
• Nunnally, J.C. (1978) Psychometric Theory (2nd ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
• Okuyucu, S., & Somuncu, M. (2012). Kültürel Mirasın Korunması Ve Turizm Amaçlı Kullanılmasında Yerel Halkın Algı Ve Tutumlarının Belirlenmesi: Osmaneli İlçe Merkezi Örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1): 37-51.
• Olcay, A., & Araboğa, Y. (2018). Bitlis İlinin Turizm Potansiyeli Ve Yerel Halkın Turizm Olgusuna Bakış Açısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(57): 946-961.
• Özaltın Türker, G., & Türker, A. (2014). Yerel Halkın Turizm Etkilerini Algılama Düzeyi Turizm Desteğini Nasıl Etkiler: Dalyan Destinasyonu Örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(1): 81-98.
• Özel, Ç. H. (2014). Turizmin Sosyo-Kültürel Boyutta Ortaya Çıkardığı Etkilerin İncelenmesi: Marmaris Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 57-68.
• Özyurt, P.M. (2018). Turizm Gelişiminin Yerel Halkın Bireysel Ve Toplumsal Yaşam Kalitesi Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi.
• Pizam, A. (1978). Tourism's Impacts: The Social Costs to the Destination Community as Perceived by Its Residents Journal of Travel Research, 16(4): 8-12.
• Rivera, M.,Croes, R., & Lee, S. H. (2016). Tourism Development And Happiness: A Residents’ Perspective. Journal of Destination Marketing & Management, 5(1): 5-15.
• Sarı, Y., & Özdemir, C. (2014). Turizm Gelişiminin Eskişehir Odunpazarı Sakinlerinin Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisi. 15. Ulusal Turizm Kongresi (Engelsiz Turizm), Ankara.
• Sethna, R., & Richmond B., (1978). U.S. Virgin Islanders' Perceptions of Tourism : (TSM). Journal of Travel Research, Summer 1, 30–31.
• Sirakaya, E., Teye, V., & Sönmez, S. (2002). Understanding Residents Support for Tourism Development in the Central Region of Ghana. Journal of Travel Research, 41(1), 57-67.
• Sirgy, M. J., & Cornwell, T. (2001). Further Validation Of The Sirgy Et Al’.S Measure Of Community Wuality Of Life. Social Indicators Research, 56(2): 125–143.
• Tan, Ö. (2012). Kırsal Kalkınmada Turizmin Rolü Ve İğneada’nın Turizm Potansiyeli. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 14(22): 141-147.
• Tatoglu, E., Erdal, F., Özgür, F., & Azaklı, S. (2002). Resident Attitudes Toward Tourism Impacts: The Case Of Kusadasi İn Turkey. International Journal of Hospitality & Tourism Administration. 3(3): 79-100.
• Tosun, C. (2002). Host Perceptions Of Impacts: A Comparative Tourism Study. Annals of Tourism Research, 29, 231–253.
• Türker, N., Selçuk, Ş., & Özyıldırım, A. (2016). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Safranbolu Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 1-13.
• Vogt, C., Jordan, E., Grewe, N., & Kruger, L. (2016). Collaborative Tourism Planning and Subjective Well-Being in a Small Island Destination. Journal of Destination Marketing and Management, 5(1): 36–43.
• Wang, Y., & Pfister, R. E. (2008). Residents' Attitudes Toward Tourism And Perceived Personal Benefits İn A Rural Community. Journal of Travel Research, 47(1): 84–93.
• Woo, E., Kim, H., & Uysal, M. (2015). Life Satisfaction and Support for Tourism Development. Annals of Tourism Research, 50, 84-97.
• Yılmaz, E. (2012).Cerrahi Hemşireliği ve Yaşam Kalitesi İle İlgili Yapılan Çalışmalar-Ulusal Boyut. Cerrahi Bakım ve Yaşam Kalitesi Sempozyumu, Manisa, 11-18 Mayıs 2012.
• Yoon, Y., Gursoy, D., & Chen, J. S. (2001). Validating a Tourism Development Theory With Structural Equation Modeling. Tourism Management, 22(4): 363-372.
• Yu, C. P. (2011). Investigating Resident Attitudes Toward Tourism Development: A Community Quality of Life Perspective. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Indiana University, USA.
• Yu, C.P., Cole, S.T., & Chancellor, C. (2016). Assessing Community Quality Of Life In The Context Of Tourism Development. Applied Research in Quality of Life, 11(1): 147-162.