TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ BAĞLAMINDA KADIN YOKSULLUĞU VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: TÜRKİYE ÖLÇEĞİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4, 1589 - 1615, 31.12.2021

Sevgi Tokgöz Güneş , Gül Binboğa

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1028748

Cited By: 1

Öz

Dünya ekonomilerinde yükselen eşitsizliklerin ve krizlerin temelinde sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim modelinin yer aldığı artık kabul edilen bir gerçekliktir. Bu noktada sürdürülebilir kalkınma; bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilme yeteneğini tehlikeye atmayan, sadece nicel bir büyümeyi değil çevre ve sosyal sürdürülebilirliği gözeten bir model olarak ülkelerce benimsenmeye başlanmıştır. Hiç kimseyi geride bırakmamak sloganıyla Birleşmiş Milletlerce deklare edilen 2030 yılı sürdürülebilir kalkınma amaçlarından ikisi; yetersiz beslenmeden sosyal dışlanma ve kararlara katılamamaya değin çeşitli şekillerde tezahür eden yoksulluğun sona erdirilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasıdır. Yoksulluğu deneyimleyen spesifik gruplardan birisi ise, toplumda bulunduğu dezavantajlı pozisyonuyla kadınlardır. Sürdürülebilir gelişmenin sağlanmasında, toplumun yarısını oluşturan kadın nüfusunun sahip olduğu bilgisini, emeğini, duyarlılığını ve yaratıcı gücünü yaşama aktarabilmesi için toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve kadın yoksulluğunun giderilmesi kritik önemdedir. Türkiye özelinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yarattığı kadın yoksulluğunun sürdürülebilir kalkınma ekseninde incelendiği bu çalışmada; eğitime erişim, işgücüne katılım ve parlamentoda temsil oranları açısından değerlendirildiğinde kadınların yeterli düzeye ulaşamadığı sonucu elde edilmiştir. Bu kapsamda, sürdürülebilir kalkınma politikalarının daha yoğun bir şekilde uygulanmaya başladığı 1999 yılından günümüze toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve dolayısıyla kadın yoksulluğunun giderilmesi amacıyla atılacak adımların ekonomi ve kamu politikalarındaki düzenlemelerle daha üst bir boyuta taşınması gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, yoksulluk, kadın yoksulluğu, toplumsal cinsiyet eşitliği, Türkiye

Kaynakça

• ACOG (2016). Policy statement on climate change and women’s health. https://www.acog.org/Resources-And-Publications/Position-Statements/Climate-Change-and-Womens-Health, (Erişim Tarihi: 01.03.2021).
• Algura, K.D., Patel, S.K. & Chauhan, C. (2021). The impact of drought on the health and livelihoods of women and children in India: A systematic review: Children and Youth Services Review, 122, 105909.
• Altay, A. & Aslanpay, E. (2016). Kadın yoksulluğunu anlamak: Türkiye’ye ilişkin bir değerlendirme: Karatahta İş Yazıları Dergisi, 4, 1-30.
• Altay, A. (2005). Yoksulluk sadece devletin sorunu mu? Kamu harcamaları açısından bir değerlendirme: Sosyoekonomi, 2(2), 155-178.
• Bazán, O.A., Quintero, S.M.L. & Hernández, E.A.L. (2011). Evolución del concepto de pobreza y el enfoque multidimensional para su estudio. Quivera. 13(1), 207–2019. http://www.redalyc.org/pdf/401/40118420013.pdf, (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Cannon, T., Twigg, J. & Rowell, J. (2003). Social vulnerability, sustainable livelihoods and disasters. Londres: DFID.
• Chant, S. (1997). Women-headed households: Poorest of the poor? Perspectives from Mexico, Costa Rica and the Philippines: IDS Bulletin, 28(3), 26–48.
• Chant, S. (2008). Dangerous equations? How female-headed households became the poorest of the poor: Causes, consequences and cautions. In J. Momsen (Ed.), Gender and development: Critical concepts in development studies. Theory and classics (Vol. I). London, UK: Routledge. https://core.ac.uk/download/pdf/286044148.pdf, (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Chauhan, N.B. & Kumar, V.H. (2016). Gender responsive climate change strategies for sustainable development: Productivity, 57(2), 182.
• Chowdhury, A.M.R., Bhuyia, A.U., Choudhury, A.Y. & Sen, R. (1993). The Bangladesh cyclone of 1991: Why so many people died: Disasters, 17(4), 291–304. https://doi.org/10.1111/j.1467-7717.1993.tb00503.x, (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Dankelman, I.E.M. (2008). Gender, climate change and human security: Lessons from Bangladesh Ghana and Senegal. https://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/72456/72456.pdf, (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Davis, J., Garvey, G. & Wood, M. (1993). Developing and Managing Community Water Supplies, The Alden Press, Oxford.
• DPT (2001). Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_GelirDagilimi.pdf, (Erişim Tarihi: 16.12.2018).
• Evandrou, M. & Glaser, K. (2003). Combining Work and Family Life: the Pension Penalty of Caring: Ageing and Society. 23 (2003), 583-601.
• Goldin, C. (1994). The U-shaped female labor force function in economic development and economic history: Working paper 4707. National Bureau of Economic Research.
• Horrace, W.C., & Oaxaca, R.L. (2001). Inter-industry wage differentials and the gender wage gap: An identification problem. Industrial and Labour Relations Review, 54(3), 611–618.
• Inter-Parliamentary Union (IPU) & UN Women (2021). Women in Politics: 2020,https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/Library/Publications/2020/Women-in-politics-map-2020-en.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• Kalkınma Bakanlığı (2012). Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Raporu Geleceği Sahiplenmek. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wpcontent/uploads/2016/07/1,Gelecegi_Sahiplenmek.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• Klasen, S., Lechtenfeld, T. & Povel, F. (2013). A Feminization of Vulnerability? Female Headship, Poverty, and Vulnerability in Thailand and Vietnam, World Development, 71, 36–53, 2015, https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2013.11.003, (Erişim Tarihi: 16.11.2019).
• Legislative Council Secretariat (LCS). (2016). Cauese of Women’s Poverty 2016, https://www.legco.gov.hk/yr05-06/english/sec/library/0506fs07e.pdf, (Erişim Tarihi: 16.12.2019).
• Norgaard, K. & York, R. (2005). Gender Equality and State Environmentalism: Gender & Society. 19-4, 506–522.
• Nugent, C. & Shandra, J. M. (2009). State Environmental Protection Efforts, Women’s Status, and World Polity”. Organization & Environment. 22-2, 208–229.
• Nyemba, A., Manzungu, E., Masango,S. & Musasiwa, S. (2010). The impact of water scarcity on environmental health in selected residential areas in Bulawayo City, Zimbabwe, Physics and Chemistry of the Earth, 35, 823–827, http://dx.doi.org/10.1016/j.pce.2010.07.028, (Erişim Tarihi: 20.2.2021).
• OECD (2020). Can collective bargaining help close the gender wage gap for women in non-standard jobs?, https://www.oecd.org/gender/collective-bargaining-and-gender-wage-gap-2020.pdf, (Erişim Tarihi: 20.2.2021).
• Oostendorp, R. (2010). Globalization and the gender wage gap. World Bank Economic Review, 23(1), https://elibrary.worldbank.org/doi/abs/10.1093/wber/lhn022, (Erişim Tarihi: 20.2.2021).
• Pearce, D.M. (1983). The feminization of ghetto poverty, Society. 21-1, 70-74.
• Ponce, Z.M.G. (2013). Pobreza y bienestar: una mirada desde el desarrollo: Cuad. CENDES, 30 (83), 1–21.
• Roser, M. & Ortiz-Ospina, E. (2017). Global Extreme Poverty. https://ourworldindata.org/extreme-poverty, (Erişim Tarihi: 16.12.2018).
• Saunders, R.J. & Warford, J.J. (1976). Village Water supply—Economics and Policy in the Developing World. Baltimore/London, Hopkins University Press.
• Seguino, S. (2000). Gender inequality and economic growth: A crosscountry analysis. World Development, 28, 1211–1230.
• Sorensen, C., Murray, V., Lemery, J. & Balbus, J. (2018). Climate change and women’s health: impacts and policy directions, PLOS medicine, 10:15(7).
• TBMM (2018). Cinsiyete Göre Milletvekili Dağılımı, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.dagilim, (Erişim Tarihi: 16.12.2018).
• TÜİK (2009). Yoksulluk Çalışması Sonuçları, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1013, (Erişim Tarihi: 01.12.2018).
• TÜİK (2014). Kazanç Yapısı İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1008, (Erişim Tarihi: 01.12.2018).
• TÜİK (2017a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=201, (Erişim Tarihi: 16.12.2018).
• TÜİK (2017b). İstatistiklerle Kadın 2017. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27594, (Erişim Tarihi: 01.12.2018).
• TÜİK (2018a). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, 2011-2018. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33820, (Erişim Tarihi: 01.09.2019).
• TÜİK (2018b). İstatistiklerle Kadın 2018, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30707, (Erişim Tarihi: 01.09.2019).
• TÜİK (2020a). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Income-and-Living-Conditions-Survey-2020-37404, (Erişim Tarihi: 02.01.2021).
• TÜİK (2020b). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr, (Erişim Tarihi: 31.05.2021).
• TÜİK (2020c). İstatistiklerle Kadın, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Women-in-Statistics-2020-37221, (Erişim Tarihi: 31.05.2021).
• TÜİK (2020d). İşgücü İstatistikleri, 2020, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2020-37484, (Erişim Tarihi: 31.05.2021).
• UN Women (2017). Women in politics 2017 map, http://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2017/4/women-in-politics-2017-map, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• UN Women (2018). Gender Dıfferences in Poverty and Household Composition Through the Life Cycle, https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/Library/Publications/2018/SDG-report-Spotlight-01-Gender-differences-in-poverty-and-household-composition-en.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• UN Women (2018b). Turning promises into action: Gender equality in the 2030 agenda for sustainable development, http://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2018/sdg-report-gender-equality-in-the-2030-agenda-for-sustainable-development-2018-en.pdf?la=en&vs=4332, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• UN Women (2019). Progress on the sustainable development goals: The Gender Snapshot 2019. https://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2019/progress-on-the-sdgs-the-gender-snapshot-2019-two-page-spreads-en.pdf, (Erişim Tarihi: 05.05.2021).
• UN (2018a). Poverty Eradication, https://www.un.org/development/desa/socialperspectiveondevelopment/issues/poverty-eradication.html, (Erişim Tarihi: 02.09.2018).
• UN (2018b). The Sustainable Development Goals Report, https://unstats.un.org/sdgs/files/report/2018/TheSustainableDevelopmentGoalsReport2018-EN.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• UN (2020). Sustainable Development Goals Report, https://unstats.un.org/sdgs/report/2020/, (Erişim Tarihi: 25.12.2020).
• UNDP (2012). Overview of Linkages between Gender and Climate Change. http://www.undp.org/content/dam/undp/library/gender/Gender%20and% 20Environment/TM1_Africa_GenderClimateChange_Overview.pdf, (Erişim Tarihi: 25.12.2020).
• United Nations Develeopment Programme (UNDP) (2018). Human Development Indices and Indicators, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• World Economic Forum (WEF) (2018). The Global Gender Gap Report 2018, http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2018.pdf, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
• WHO (2014). Gender, climate change and health. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/144781/1/9789241508186_eng.pdf, (Erişim Tarihi: 01.03.2021).
• World Bank (2012). World Development Report 2012: Gender Equality and Development. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/4391, (Erişim Tarihi: 10.07.2019).
• World Bank (2018). Poverty, https://www.worldbank.org/en/topic/poverty#a, (Erişim Tarihi: 10.07.2019).
• World Bank (2019). The Little Data Book on Gender. https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/31689/LDB-Gender-2019.pdf?sequence=2&isAllowed=y, (Erişim Tarihi: 10.07.2019).