İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MÜLTECİLERİ’NİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE TÜRKİYE'DEN BEKLEDİKLERİ YASAL DÜZENLEMELER

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4 - Dokuz Eylül Üniversitesi Uluslararası Konferansı, Göç: Önümüzdeki Yirmi Yılın Projeksiyonu ve Ötesi, 133 - 150, 31.12.2021

Şeyma Karameşe

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1055646

Cited By: 1

Öz

Dünyada kitlesel yerinden edilmenin nedenleri sadece savaşlar değil, aynı zamanda kıtlık, kuraklık, sel ve iklim krizlerinden kaynaklanan hava kirliliğidir. Bu değişimler ve yerinden edilmeler kendi mültecilerini yaratmakta olmasına rağmen mültecilerin hukuki statüleri hala net değildir. İklim değişikliği mültecilerinin tanımı, maruz kaldıkları şiddetli iklim koşulları sebebiyle evlerinden veya ülkelerinden ayrılmak zorunda kalan kimseler olsa da (Berchin, Valduga, Garcia ve Guerra, 2017), iklim mültecileri kavramı, mültecilerin hukuki statüsü’ne ilişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi kapsamındaki mülteci tanımına dahil değildir (Scott, 2014). Ancak günümüzde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin Ocak 2020'de aldığı kararla bu kişilerin hukuki statüleri, Kiribati Cumhuriyeti'nden Ioane Teitiota ve eşinin reddedilen başvurusu ile birlikte yeniden tartışılmaya başlandı. Komite, "güçlü ulusal ve uluslararası çabalar olmaksızın, iklim değişikliğinin alıcı devletlerdeki etkilerinin, kişileri sözleşmenin 6. veya 7. maddeleri kapsamındaki haklarının ihlaline maruz bırakabileceğine ve böylece gönderen devletlerin geri göndermeme yükümlülüklerini tetikleyebileceğine" karar vererek insanların iklim krizinden çıkarılmasının artık uluslararası mekanizmaların bir sorunu olduğunu göstermiştir. Üstelik bu karar, devletlerin geri göndermeme ilkelerinin yeniden tanımlanmasını sağlamaktadır.
Çevre felaketlerinin artan etkisi, coğrafi konumu ve jeopolitik önemi nedeniyle Türkiye'yi de etkileyecek; şüphesiz yakında Türkiye bu tür başvurularla karşılaşabilecektir. Türkiye, BM İnsan Hakları Komitesi'ne bireysel başvuru hakkını tanıdığı için, doğrudan değilse de bu yönde başvurulara karşı önlem alması ve AY (m.90) Uluslararası hukuk kurallarının AY’ a aykırılığının ileri sürülememesi gerçeği doğrultusunda, gereken adımları atmalıdır. Fakat, öncelikli olarak iklim mültecileri konusunda Birleşmiş Milletler’ in ciddi bir hazırlığı olmadığı söylenebilir. Bununla birlikte, Türkiye'nin çevresindeki ülkelerin etkisiyle, önümüzdeki 20 yılda kuraklık ve göçün etkisi altına girebileceği konusundaki güçlü ihtimali de göz önüne alınarak, Türkiye, 6458 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na “iklim göçmenleri” tanımı eklenmeli ve onların en temel hakları olan eğitim, sağlık ve çalışma hakları tartışılmalıdır. En azından Birleşmiş Milletler' in ve Türkiye’nin bu konuda ortaklaşa düzenleme hedeflemesi ve bunun sağlık, eğitim, barınma, çalışma koşullarını içermesi gereken çok yönlü bir çalışma yapması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, İklimsel Değişim, İklim Mültecileri, Türkiye

THE EXPECTATIONS OF LEGAL REGULATIONS FROM THE UNITED NATIONS AND TURKIYE IN TERMS OF CLIMATE CHANGE REFUGEES

Öz

The reasons for mass displacement in the world are not only wars but also famine, drought, flood, and air pollution due to climate crises. These changes and displacements create its own refugees; however, the legal status of climate refugees is being discussed and not clear still. Although the definition of climate change refugees is any person who, despite the circumstances they are exposed to, has had to leave their homes or countries due to the effects of severe climate events (Berchin, Valduga, Garcia & Guerra, 2017), still the concept of environmental refugees is not covered by the definition of refugee under the 1951 Geneva Convention on the Legal Status of Refugees (Scott, 2014).
However, nowadays with the decision of United Nations Human Rights Committee on January, 2020 the legal status of these people started to be discussed despite the rejected application of Ioane Teitiota and his wife from the Republic of Kiribati. By applying New Zealand in 2013, he claimed that his and his family’s lives at risk because of the rising sea levels. This judgement -which is the first of its kind- opens the door to future protection claims for people whose lives and wellbeing have been threatened due to climate changes. The Committee by ruling that “without robust national and international efforts, the effects of climate change in receiving states may expose individuals to a violation of their rights under articles 6 or 7 of the Covenant, thereby triggering the non-refoulement obligations of sending states” has shown that the displacement of people from the climate crisis is now an issue of international mechanisms. Moreover, this decision creates re-definition of the non-refoulement principles of the states.
The growing influence of environmental disasters will also affect Turkey because of its geographic location and no doubt it will face with such applications soon. Turkey, to recognize the right of individual petition to the UN Human Rights Committee should take measures in directly against the applications and Constitution (Article 90) in line with the fact that it cannot be claimed that the rules of international law are contrary to the Constitution, the necessary steps should be taken. Thus, it can be said that the United Nations agency has no serious preparations. However, Turkey who would be under effect of migration and drought within the surrounding countries should add the definition “climate migrants” into 6458 Foreigners and International Protection Law. Therefore, the preparation and adoption of new definition as climate migrants with their vital rights in terms of working, education and health need to be discussed. At least, both the United Nations and Turkey should make comprehensive study and regulations together in this regard.

Anahtar Kelimeler

Migration, Climate Change, Climate Refugees, Turkey

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2017). Bitmeyen göç konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berchin, I. I., I. B. Valduga, J. Garcia& J. B. S. O. de Andrade Guerra. (2017). Climate change and forced migrations: An effort towards recognizing climate refugees. Geoforum 84(Supplement C): 147-150.
• Castles, S. & Miller, M.J. (2008). The age of migration. New York: Palgrave Macmillan.
• Castles, S., Haas De H., & Miller, M.J. (2014). The age of migration. New York: Palgrave Macmillan.
• Çallı, M . (2016). Türkiye’de Mültecilerin ve Sığınmacıların Sağlık Hakkı. İş ve Hayat, 2 (3),131-154. https://dergipark.org.tr/en/pub/isvehayat/issue/32392/371074.
• Ekşi, N (2016). İklim Mültecileri. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(2), 10-58. İçduygu A. & Biehl K. (2012). Türkiye’ye Yönelik Göçün Değişen Yörüngesi. Ahmet İçduygu (Ed.), Kentler ve Göç. Türkiye, İtalya, İspanya içinde (s. 9-73). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Fitzpatrick, J. (2000). Temporary protection of refugees: Elements of a formalized regime. American Journal of International Law , 94(2) , 279 – 306. DOI: https://doi.org/10.2307/2555293.
• Headey, D.& Jayne, T.S. (2014). Adaptation to land constraints: Is Africa different? Food Policy, 48 (2014). 10.1016/j.foodpol.2014.05.005.
• Jolly, S. & Ahmad, N. (2018). Climate Refugees in South Asi‪a‬: Protection Under International Legal Standards and State Practices in South Asia. Springer.‬‬‬‬‬‬‬
• Leghtas, I. (2019). Insecure Future: Deportations And Lack Of Legal Work For Refugees In Turkey.
• https://static1.squarespace.com/static/506c8ea1e4b01d9450dd53f5/t/5d82e33643e3fb135e2a1c6d/1568858939191/Turkey+Report+in+English+-+Livelihoods+-+September+2019+-+final.pdf.
• Kaya, İ.& Yılmaz Eren, E. (2015). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu- arada kalanların hakları ve yükümlülükleri. İstanbul: Seta.
• McAdam, J. (2011). Climate Change Displacement and International Law: Complementary Protection Standards. Division Of Internatıonal Protection. https://www.unhcr.org/4dff16e99.pdf
• Scott, M. (2014). Natural Disasters, Climate Change and Non-Refoulement: What Scope for Resisting Expulsion under Articles 3 and 8 of the European Convention on Human Rights? International Journal of Refugee Law, 26( 3), 404–432.
• Safi, S. (2020). Ioane teitiota kiribati new zealand case and un human rights committee's historical decision on climate refugees. Dokuz Eylul Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi, 22(2), 509-540.
• Picchi, M. (2016). Clımate Change and The Protectıon Of Human Rights: The Issue Of “Climate Refugees”. U.S. China Law Review, l(13), 576, 579.
• Tiritoğlu Ersoy, H.H. (2019). Rights To Work and Social Security of Refugees in Turkey. Yıldırım Beyazıt Law Review, 2 , 435 – 474. DOI: 10.33432/ybuhukuk.559811.
• Yakoob, N. (1999). “Report on the Workshop on Temporary Protection: Comparative Policies and Practices”. Georgetown Immigration Law Journal, 13: 617-633.