SMART SOLUTION TO URBAN AND ENVIRONMENTAL PROBLEMS: OPEN DATA PLATFORM (İZMİR EXAMPLE)

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: ÖZEL SAYI, 286 - 321, 28.12.2022

Şerif Öner , Mustafa Lütfi Şen

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1191310

Öz

Developments in information and communication technologies (ICT) have had a great impact on daily life. Smart technologies are not only adapted to human life, but also to corporate functioning. While digitalism and corporate meeting were started with e-devlet platforms, new platforms were introduced during process. Especially the Covid-19 pandemic has increased the expectations and efforts of individuals regarding information access. During the pandemic, the use of digital platforms and smart technology, especially in education, health and business life, has increased greatly. The pandemic process has revealed the potential and skills of individuals-institutions in the use of smart technology. Many institutions and individuals are still increasingly interested in smart technologies during the restrictions. One of the issues that started before the pandemic but came forward with the pandemic process was the detection, monitoring, analysis and solution of environmental problems. Pollution caused by human-induced destruction on air, water and soil is one of the urban problems that need urgent action. Local governments and local people have a great responsibility for the success of United Nations (UN) led initiatives on climate change. This responsibility is directly related to the increasing urban population. In terms of population projections, it is estimated that the number of people living in metropolises will reach 3.47 billion people, representing 39% of the world's population, in 2035, and approximately 1 billion people will reside in big cities in 15 years. The UN foresees that 68% of the world's population will live in urban areas by 2050. The use of smart technology experiences obtained with the Covid-19 pandemic in the fight against environmental pollution has gained importance. It provides the meeting of smart technology and environment in the content of the "Open data platform", which was opened to access by the İzmir Metropolitan Municipality on January 28, 2021. The goal of our study is to discuss the contribution of smart technology applications in terms of fighting to increasing environmental problems. In our study, which was carried out with the scanning method based on the literature review, "smart environment initiatives" carried out on the open data platform are examined. The developing tendencies and demands of individuals and institutions on smart technology have formed our main motivation.

Anahtar Kelimeler

Environmental problems, Smart city, Smart environment, Open data platform

KENT VE ÇEVRE SORUNLARINA AKILLI ÇÖZÜM: AÇIK VERİ PLATFORMU (İZMİR ÖRNEĞİ)

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde (BİT) meydana gelen gelişmelerin günlük yaşantıya büyük etkisi olmuştur. Akıllı teknolojiler sadece insan yaşantısına değil kurumsal işleyişe de uyarlanmıştır. Dijitalizm ve kurum buluşması e-devlet platformları ile başlatılırken süreç içinde yeni platformlar devreye sokulmuştur. Özellikle Covid-19 salgını bireylerin bilgi erişimi konusundaki beklenti ve çabalarını arttırmıştır. Salgın sırasında eğitim, sağlık, iş yaşamı başta olmak üzere dijital platform ve akıllı teknoloji kullanımı büyük artış göstermiştir. Salgın süreci akıllı teknoloji kullanımı konusunda bireylerin-kurumların potansiyellerini ve becerileri ortaya çıkarmıştır. Pek çok kurum ve kişinin kısıtlamalar sırasında akıllı teknolojilere artan ilgisi halen sürmektedir. Salgın öncesinde başlayan ama salgınla öne çıkan konulardan biri ise çevre sorunlarının tespiti, izlenmesi, analizi ve çözüm üretilmesi olmuştur. Hava, su ve toprak üzerindeki insan kaynaklı tahribatın yol açtığı kirlilik acil tedbir alınması gereken kent sorunlarındandır. İklim değişikliği konusunda Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde sürdürülen girişimlerin başarıya ulaşmasında yerel yönetimlerin ve yerel halkın büyük sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluk artan kent nüfusuyla doğrudan ilişkilidir. Nüfus projeksiyonları açısından 2035 yılında metropollerde yaşayan insan sayısının dünya nüfusunun % 39'unu temsil eden 3,47 milyar kişiye ulaşacağı ve 15 yıl içinde yaklaşık 1 milyar insanın büyük kentlerde ikamet edeceği tahmin edilmektedir. BM, 2050 yılına kadar dünya nüfusunun % 68'inin kentsel alanlarda yaşayacağını öngörmektedir. Covid-19 salgınıyla elde edilen akıllı teknoloji deneyimlerinin çevre kirliliğiyle mücadelede kullanımı önem kazanmıştır. 28 Ocak 2021 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından erişime açılan “Açık veri platformu” içeriğinde akıllı teknoloji ve çevre buluşmasını sağlamaktadır. Çalışmamızın amacı artan çevre sorunlarıyla mücadele açısından akıllı teknoloji uygulamalarının katkısını ele almaktır. Literatür incelemesine dayalı tarama yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmamızda açık veri platformu üzerinden gerçekleştirilen “akıllı çevre girişimleri” incelenmektedir. Bireylerin ve kurumların akıllı teknoloji konusunda gelişen yatkınlıkları ve talepleri temel motivasyonumuzu oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre sorunları, Akıllı kent, Akıllı çevre, Açık veri platformu

Kaynakça

• ADNKS Sonuçları. (2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• Ahada, M.A. Paivab, S., Tripathia, G. & Feroza, N. (2020). Enabling technologies and sustainable smart cities. Sustainable Cities and Society, 61, October, 102301. 1-12. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670720305229(Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünya’da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (9), 1-17.
• Belal, A., & Shcherbina, E. (2018). Smart-technology in city planning of post-war cities, IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 365, 1-8. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1757-899X/365/2/022043/meta, (Erişim Tarihi:09.11.2022).
• Bellini, P., Nesi, P. & Pantaleo, G. (2022). IoT-Enabled Smart Cities: A Review of Concepts, Frameworks and Key Technologies, Applied Sciences, 12 (1607), 1-21. https://www.mdpi.com/2076-3417/12/3/1607, (Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Brdulak, A. (2020). Characteristics of Narrowband IoT (NB-IoT) technology that supports smart city management, based on the chosen use cases from the environment area. Journal of Decision Systems, 29 (1), 489-496. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/12460125.2020.1791481?needAccess=true, (Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Budak, S., & Sezgin, S. (2021). COVID-19 ile mücadelede akıllı kent uygulamalarının önemi: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi örneği. Tesam Akademi Dergisi, 8 (2), 521-552.
• Caragliu, A., Del Bo, C. & Nijkamp, P. (2011). Smart cities in Europe, Journal of Urban Technology, 18 (2) 65-82. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10630732.2011.601117, (Erişim Tarihi: 13.11.2021).
• Castillo-Villar, G.R. (2020). Identifying determinants of csr implementation on sdg 17 partnerships for the goals. Cogent Business & Management, 7 (1). 1-24. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/23311975.2020.1847989, (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
• Chichernea, V. (2014). The use of decision support systems (Dss) in smart city planning and management. Journal Of Information Systems & Operations Management, 8 (2), 238-252. https://www.semanticscholar.org/paper/The-Use-Of-Decision-Support-Systems-(Dss)-In-Smart-Chichernea/86963bf458b9a6224ec771041a089e0623117630, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• COP26 (2021). COP26 The Glasgow Climate Pact. UN Climate Change Conference UK 2021. pp.1-28. https://ukcop26.org/wp-content/uploads/2021/11/COP26-Presidency-Outcomes-The-Climate-Pact.pdf, (Erişim Tarihi:22.09.2022).
• Cretu, G.L. (2012). Smart Cities Design Using Event-Driven Paradigm and Semantic Web, Informatica Economica, 16 (4), 57–67. http://www.revistaie.ase.ro/content/64/07%20-%20Cretu.pdf, (Erişim Tarihi:13..11.2021).
• Cuı, L., Xıe, G., Qu, Y., Gao, L., & Yang, Y. (2018). Security and privacy in smart cities: challenges and opportunities. IEEE Access, 6, 46134-46145. https://ieeexplore.ieee.org/document/8409952, (Erişim Tarihi:09.11.2022).
• Çevre Dostu Tesis (2022). Çevre Dostu Tesis Açıldı, https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/cevre-dostu-tesis-acildi, (Erişim Tarihi:26.04.2022).
• Demirbaş, M. & Aydın, D. (2020). 21. yüzyılın en büyük tehdidi: Küresel iklim değişikliği, Ecological Life Sciences, 15 (4), 163-179.
• Dijital Dönüşüm. (2022). Dijital Dönüşüm. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı. https://cbddo.gov.tr/projeler/acik-veri/, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Dunlap, R.E. & Jorgenson, A.K. (2012). Environmental problems. Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization, Blackwell Publishing Ltd. Published pp.1-8.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/9780470670590.wbeog174, (Erişim Tarihi: 17.05.2022).
• Ehrlich, P.R. (2008). Key issues for attention from ecological economists. Environment and Development Economics, 13 (1), 1-20. Cambridge University Press. https://www.cambridge.org/core/journals/environment-and-development-economics/article, (Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• Elektrikli Araçlar. (2022). Elektrikli Araçlar İçin Şarj İstasyonu Sayısı Artıyor, https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/elektrikli-araclar-icin-sarj-istasyonu-sayisi-artiyor, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Enerji. (2022). Enerji. Açık Veri Portalı, https://acikveri.bizizmir.com/tr/group/enerji, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• ESHOT’ta Güneş Enerjisi. (2017). ESHOT’ta “Güneş Enerjisi” Devrimi, https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/eshotta-gunes-enerjisi-devrimi, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• European Urban Charter II Manifesto for a new urbanity (2008). Manifesto for a new urbanity. The Congress of Local and Regional Authorities. 1-15. http://www.congress-intercultural.eu/en/initiative/23-european-urban-charter-i-and-ii-manifesto-for-a-new-urbanity--1992--2008-.html, (Erişim Tarihi:27.08.2022).
• Foster, B.J. & Clark, B. (2022). Socialism and Ecological Survival: An Introduction. Monthly Review, 74 (3), 1-12. https://monthlyreview.org/2022/07/01/socialism-and-ecological-survival-an-introduction/, (Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Gao, J., Liu, L. & Wu, S. (2020). Hazards of extreme events in China under different global warming targets. Big Earth Data, 4 (2), 153-174. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/20964471.2020.1769254, (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
• Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Milanović P. N., & Meijers, E. (2007). Smart cities ranking of european medium-sized cities. Vienna University of Technology, 1-20. https://opus-hslb.bsz-bw.de/frontdoor/deliver/index/docId/642/file/Anlagen9-21.pdf, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Gills, B. & Morgan, J. (2020). Global climate emergency: after COP24 climate science, urgency and the threat to humanity. Globalizations, 17 (6), 885-902.https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14747731.2019.1669915, (Erişim Tarihi:22.06.2022).
• Gonzalez, R.A., Ferro, R.E., & Liberona, D. (2020). Government and governance in intelligent cities, smart transportationstudy case in Bogotá Colombia. Ain Shams Engineering Journal, 11, 25-34. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2090447919300851, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Göçoğlu, V. (2020). Kamu hizmetlerinin sunumunda dijital dönüşüm: nesnelerin interneti üzerine bir inceleme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (1), 615-628.
• Hameed, A. A. (2019). Smart city planning and sustainable development. 2nd International Conference on Sustainable Engineering Techniques, 1-13. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1757-899X/518/2/022042, (Erişim Tarihi:09.11.2022).
• Hava Kalitesi. (2022). Hava Kalitesi Ölçüm Değerleri, https://acikveri.bizizmir.com/tr/dataset/hava-kalitesi-olcum-degerleri, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Ho, M. (2020). Smart city development: The global scene. Research, June, 1-4. https://research.hktdc.com/en/article/NDQyNjY0OTE3, (Erişim Tarihi:13.11.2021).
• IPCC Sixth Assessment Report (2022). Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Summary for Policymakers. pp.1-34. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/IPCC_AR6_WGII_SummaryForPolicymakers.pdf, (Erişim Tarihi: 22.09.2022).
• İstatistiklerle İzmir. (2022). İzmir, İstatistik, http://www.izmir.gov.tr/istatistiklerle-izmir, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• İzmir BB Stratejik Planı. (2020). İzmir BB 2020-2024 Stratejik Planı, https://www.izmir.bel.tr/CKYuklenen/Dokumanlar_2020/Stratejik%20Plan2024.pdf, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• İzmir Çevre Durum Raporu. (2022). İzmir İli 2021 Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/izmir-ilcdr-2021-20220811104124.pdf, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• İzmir Metro Fotoğraf. (2022). İzmir Metro “İstasyon” Fotoğrafları, https://www.izmirmetro.com.tr/FotoGaleri/7, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• İzmir Sanayi Durum Raporu. (2019). İzmir İl Durum Sanayi Raporu. İzmir Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/81-il-sanayi-durum-raporlari/mu2603011641, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
• Jeevanandham, A, S. & Balavignesh, S. (2021). Internet of Things in the implementation of a Smart City, IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 1084, pp.1-7. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1757-899X/1084/1/012119, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Keleş, R., Hamamcı, C. & Çoban, A. (2012). Çevre Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Khi, V.T., Rahm, D., & Coggburn. J.D. (2007). Globalization and the environment: an introduction. Khi V.T., Rahm, T., & Coggburn, J. D. (Ed) Handbook of Globalization and The Environment, 1-572. https://www.taylorfrancis.com/chapters/globalization-environment-introduction-khi-thai-dianne-rahm-jerrell-coggburn/e/10.4324/9781315093253-1 (Erişim tarihi: 02.10.2020).
• Kırımtat, A., Krejcar, O., Kertesz, A. & Tasgetiren, M.F. (2020). Future Trends and Current State of Smart City Concepts: A Survey. IEEE Access, 8, 86448- 86467. https://ieeexplore.ieee.org/document/9086495, (Erişim Tarihi:22.06.2022).
• Korkmaz, Ş. & Ceylan, Z. (2021). Smart environment applications and general status in Turkey. International Journal of Environmental Pollution and Environmental Modelling. 4 (2), 64-75.
• Körfez Hava Gürültü. (2022). Körfez Hava ve Gürültü Denetimi, https://www.izmir.bel.tr/tr/KorfezHavaVeGurultuDenetimi, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Kurumsal Sürdürülebilirlik Çalışmaları. (2022). Karbon Ayakizi Hesaplayıcısı, https://www.eshot.gov.tr/tr/KarbonAyakiziHesaplayici, (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Lekies, K.S & Moore, R.H. (2020). Promoting transdisciplinary learning through a summercourse on climate, water, and agriculture. Natural Sciences Education, 49, 1-12. https://acsess.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/nse2.20023, (Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• Lı, D., Shan, J., Shao, Z., Zhou, X., & Yao, Y. (2013). Geomatics for smart cities - concept, key techniques and applications. Geo-spatial Information Science, 16 (1), 13-24. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10095020.2013.772803,(Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Ma, C. (2021). Smart city and cyber security; technologies used, leading challenges and future recommendation. Energy Reports, 1-14. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352484721007265, (Erişim Tarihi:09.11.2022).
• Madani, K. (2020). How internationaleconomic sanctions harm theenvironment. Earth's Future, 8, 1-12. https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2020EF001829, (Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Memiş, L., & Babaoğlu, C. (2018). Kentleri akıllandıran yollar: Akıllı kentler üzerine bir değerlendirme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (4), 151-157.
• Mishra, M. K. (2013). Role of technology in SMART governance Smart City, Safe City. Krityanand Unesco Club, 1-20. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2310465, (Erişim Tarihi:22.06.2022).
• Mutiarani, N.D. & Siswantoro, D. (2020). The impact of local government characteristics on the accomplishment of sustainable development goals (SDGs). Cogent Business & Management, 7 (1), 1-11. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/23311975.2020.1847751, (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
• Nuray, A., Manap, G. R., Sarıoğlu, K., Sanalan, A.T. & Aydın, S. (2020). Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Yayını. ISBN: 978-625-7076-11-1.
• Our Common Future. (1987) Report of the World Commission on Environment and Development. United Nations to document A/42/427, 1-243. https://www.are.admin.ch/are/en/home/media/publications/sustainable-development/brundtland-report.html, (Erişim Tarihi:21.07.2022).
• Özçağ, M. & Hotunluoğlu, H. (2015). Kalkınma Anlayışında Yeni Bir Boyut: Yeşil Ekonomi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2) 303-324.
• Rasel, S. & Kalfadellis, P. (2021). Global and non-global city locations: the effect of clusters on the performance of foreign firms. Regional Studies, Regional Science, 8 (1), 88-108, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21681376.2021.1898461, (Erişim Tarihi: 03.04.2021).
• Ristvej, J.M.L. & Ondrejka, R. (2020). On smart city and safe city concepts. Mobile Networks and Applications, 25, 836-845. https://link.springer.com/article/10.1007/s11036-020-01524-4, Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Ruhlandt, R.W.S. (2018). The governance of smart cities: A systematic literature review. Cities, February, 1-23. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275117312283(Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• Sanayi, (2022). İzmir Sanayi Verileri, https://www.izto.org.tr/tr/tg/sanayi, (Erişim Tarihi.10.11.2022).
• Savage, M., Bagnall, G., & Longhurst, B. (2005). Globalization and belonging. Sage Publications, 1-233, https://www.researchgate.net/publication/28579720_Globalisation_and_Belonging, (Erişim tarihi: 04.10.2020).
• SECAP (2020). İzmir Büyükşehir Belediyesi Enerji ve İklim Eylem Planı. http://skpo.izmir.bel.tr/Upload_Files/FckFiles/file/2020/WEB_SAYFASI_SECAP-Turkce.pdf, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• Smart People (2020). Smart Environment. Smart Cities Capacity Building and Guidance Project, Republic of Turkey Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change,https://www.akillisehirler.gov.tr/wpcontent/uploads/KapasiteGelistirme/Egitim_Pdf/ingilizce/smart_people_web_formati.pdf, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Şen, G. & Özer, Y.E. (2018). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliği ve çevre sorunları konusundaki farkındalıklarının değerlendirilmesi: Dokuz Eylül Üniversitesi kamu yönetimi örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 667-688.
• Talari, S., Shafie-khah, M., Vincenzo., P.S L., Tommasetti, A. & João P. S. Catalão (2017). A review of smart cities based on the ınternet of things concept. Energies, 10 (421), pp.2-23. https://www.mdpi.com/1996-1073/10/4/421, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• Toprak, Z. (2012). Çevre yönetimi ve politikası. İzmir: Albi Yayınları.
• Tuğaç, Ç. (2018). İklim değişikliğiyle ilgili Birleşmiş Milletler belgelerinin derin ekoloji bağlamında değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 22 (2), 325-359.
• Turizm. (2022). Turizm İstatistikleri 2022. https://izmir.ktb.gov.tr/TR-309402/2022-yili-istatistikleri.html, (Erişim Tarihi:10.11.2022).
• UN Conference on Environment and Development. (1992). United Nations A/CONF.151/26, I, 1-5. 26, https://www.un.org/en/conferences/environment/rio1992, (Erişim Tarihi:21.07.2022).
• UN Conference on Sustainable Development. (2002). United Nations Conference on Sustainable Development. Rio+20. https://sustainabledevelopment.un.org/rio20, (Erişim Tarihi:21.07.2022).
• UN Population (2020). UN Population Division Data Portal (2020). https://www.un.org/development/desa/en/news/population, (Erişim Tarihi: 29.09.2022).
• Voulvoulis, N. & Burgman, M.A. (2019). The contrasting roles of science and technology in environmental challenges. Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 49:12, 1079-1106, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10643389.2019.1565519, (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
• Walentek, D. (2021). Datafication process in the concept of smart cities. Energies, 14 (4861), 1-17. https://www.mdpi.com/1996-1073/14/16/4861, (Erişim Tarihi:07.11.2022).
• World Population (2022). Current World Population, https://www.worldometers.info/world-population, (Erişim Tarihi:06.10.2022).
• Yang, Z., Zou, L., Xia, J., Qiao, Y., Bai, F., Wang, Q. & Cai, D. (2022). Spatiotemporal variation characteristics and source identification of water pollution: Insights from urban water system. Ecological Indicators, 139. 1-11. https://en.x-mol.com/paper/article/1519768567040827392, (Erişim Tarihi: 22.06.2022).
• Yenilenebilir Enerji. (2021). Yenilenebilir Enerjide Eshot-Ensia İşbirliği. https://www.ensia.org.tr/yenilenebilir-enerjide-eshot-ensia-isbirligi (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• Ying, W., Yi, YKM., Mak, T., Leung, K.S. Y. & Meng, M.L. (2015). A survey of wireless sensor network based air pollution monitoring systems. Sensors, 15, 31392-31427, https://www.mdpi.com/1424-8220/15/12/29859, (Erişim Tarihi: 12.08.2022).
• YŞEP (2020). İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı, https://www.izmir.bel.tr/tr/Projeler/yesil-sehir-ile-surdurulebilir-enerji-ve-iklim-eylem-planlarimiz-hazir/2619/4, (Erişim Tarihi:10.11.2022).