Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Gebelerin Doğum Öncesi Bakım İçin Aile Hekimliği Hizmetlerini Kullanma Durumu

Yıl 2015, Cilt: 29 Sayı: 1, 31 - 39, 24.03.2016

Hande Bahadır , Hatice Şimşek , Berrin Acar

Öz

Amaç: Üniversite hastanesine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım
için aile hekimliği hizmetlerini kullanma durumunu değerlendirmektir.

Yöntemler: Tanımlayıcı tipteki araştırma Dokuz Eylül Üniversitesi
Hastanesi gebe polikliniğinde yapılmıştır. 15-31 Aralık 2013 tarihleri arasında
polikliniğe başvuran tüm gebeler çalışmaya alınmış, 242 gebeye ulaşılmıştır.
Veri toplama aracı olarak 22 soruluk anket kullanılmıştır. Sonuçlar sıklık
dağılımları ve ortalama±standart sapma şeklinde sunulmuştur.

Bulgular: Araştırmaya katılan gebelerin %77,3’ü 21-34 yaş grubunda,
%43,7’si ilköğretim düzeyinde öğrenime sahiptir. Ortanca gebelik saptanma
haftası 5.haftadır. Araştırmaya katılan gebelerin %10,5’i (n=25) doğum öncesi
bakım için en sık Aile Sağlığı Merkezlerini (ASM) tercih etmektedir. En sık
ASM’leri tercih eden gebelerin %79,2’si sağlık merkezini yakınlığı nedeniyle
tercih ettiğini belirtmiştir. Doğum öncesi bakım için birinci basamak dışı
sağlık kurumlarını tercih eden gebelerde öğrenim düzeyi ve çalışma oranı daha
yüksek olmakla birlikte anlamlı fark yoktur (p>0,05). Gebeliğin saptandığı hafta ile ilk ziyaret arasında
geçen süre ASM’leri tercih eden gebelerde anlamlı olarak yüksektir (p<0,05). Gebelik izlemi için en sık
birinci basamak dışı sağlık kurumlarını kullanan gebelerde gebeliklerinde
kendileriyle veya bebekleriyle ilgili bir sorun yaşama sıklığı daha yüksek
olmakla birlikte anlamlı fark yoktur (p>0,05).

Tartışma ve sonuç:
Ülkemizde “zorunlu sevk zinciri” uygulanmasa da sağlıkla ilgili her durumda
bireyin ilk başvuru noktası birinci basamak sağlık kurumları olmalıdır. Çalışma
grubunda doğum öncesi bakım hizmetleri için birinci basamak sağlık kurumlarını
tercih etme sıklığı %10,5 bulunmuş, bireylerin tüm basamaklara doğrudan
başvurdukları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

doğum öncesi bakım, birinci basamak sağlık hizmetleri, sağlıkta dönüşüm, aile hekimliği sistemi

Kaynakça

• Referans1 WHO. Maternal Mortality Media Center. İnternet erişimi: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs348/en/ (Erişim tarihi 12 Ekim 2014).
• Referans2 Akın A ve Özvarış ŞB. Türkiye’de Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinden Yararlanma, Türkiye’de Ana Sağlığı, Aile Planlaması Hizmetleri ve İsteyerek Düşükler: TNSA 1998 İleri Analiz Sonuçları. 2002. Hacettepe Üniversitesi, Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı, UNFPA, Ankara. İnternet erişimi: http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/turkiyede_dogum_oncesi.pdf, (Erişim tarihi 11 Ağustos 2014).
• Referans3 Carroli G, Rooney C, Villar J. How affective is antenatal care in preventing maternal mortality and serious morbidity? An overview of the evidence, Blackwell Science Ltd, Pediatric and Perinatal Epidemiology 2001; 15:1-42. İnternet erişimi: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11243499, (Erişim tarihi 07 Eylül 2014).
• Referans4 Çöl M, Kıran S, Çalışkan D, Akdur R. Bir Üniversite Hastanesinde Doğum Yapan Kadınlarda Doğum Öncesi Bakımın Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 51:71-79, İnternet erişimi: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/36/873/11079.pdf, (Erişim tarihi 11 Kasım 2014).
• Referans5 Durusoy R, Davas A, Ergin I, Hassoy H, Tanık F. İzmir’de İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşlarına Başvuran Gebelerin Aile Hekimi Tarafından İzlenme Sıklıkları ve Etkileyen Etmenler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi; 2011;9. İnternet erişimi: http://tjph.org/ojs/index.php
• Referans6 /TJPH/article/view/12/23, (Erişim tarihi 13 Ekim 2014).
• Referans7 İlhan MN, Tüzün H, Aycan S, Aksakal FN, Özkan S. Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların Sağlık Hizmeti Kullanma Özellikleri ve Bazı Sosyoekonomik Belirteçlerle Değişimi: Sağlık Reformu Öncesi Son Saptamalar. Toplum Hekimliği Bülteni, 2006;25. İnternet erişimi: http://www.thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2006/sayi_3/baslik6.pdf, (Erişim tarihi 21 Ekim 2014).
• Referans8 Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye’de Aile Hekimliği. T.C Sağlık Bakanlığı. İnternet erişimi: http://ailehekimligi.gov.tr/aile-hekimlii/tuerkiyedeki-aile-hekimlii.html, (Erişim tarihi 12 Eylül 2014).
• Referans9 Balcı E, Gün İ, Özçelik B, Öztürk A. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Doğum Polikliniğine Başvuran Gebelerin Sevk ve Sağlık Ocaklarını Kullanma Durumu. Sağlık Bilimleri Dergisi, 2005;1491-96. İnternet erişimi: http://sagens.erciyes.edu.tr/dergi/SBD_14_2_2005/iskender_gun.pdf, (Erişim tarihi 11 Aralık 2013).
• Referans10 Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ankara, 2013. İnternet erişimi: http://thsk.saglik.gov.tr/Dosya/kronik_hastaliklar/tkh-final-raporu-tr.pdf, (Erişim tarihi 12 Ocak 2015).
• Referans11 Bambal Ö, Lağarlı T, Eser E ve ark. Manisa merkez yarı kentsel bölgede bir aile sağlığı birimine kayıtlı kadınlarda bazı birinci basamak sağlık hizmet özelliklerinin değerlendirilmesi, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2010;8. İnternet erişimi: http://tjph.org/ojs/index.php/TJPH/article/view/22/7 (Erişim tarihi 10 Ocak 2015).
• Referans12 TNSA,2008. Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması 2008. İnternet erişimi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr /TNSA2008-AnaRapor.pdf (Erişim tarihi 11 Şubat 2014).
• Referans13 TNSA, 2013. Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması 2013, İnternet erişimi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA_2013_anarapor.pdf (Erişim tarihi 4 Şubat 2015).
• Referans14 MNSA, 2005. Manisa Nüfus ve Sağlık Araştırması. Celal Bayar Üniversitesi, İnternet erişimi: http://halksagligiokulu.org/anasayfa/components/com_booklibrary/ebooks/new%20pdf%20combined.pdf, (Erişim tarihi 10 Ocak 2015).
• Referans15 Ergin F, Aksu H, Demiröz H. Doğum Öncesi ve Doğum Sonrası Bakım Hizmetlerinin Nicelik ve Niteliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2010; 13:4. İnternet erişimi: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunihem/article/viewFile/1025005910/1025005701 (Erişim tarihi 28 Ağustos 2014).
• Referans16 Öztürk A. Kayseri’de Aile Hekimlerine Başvuru Durumu ve Memnuniyet Düzeyi. İnternet erişimi: http://halksagligiokulu.org/anasayfa/components/com_booklibrary/ebooks/15.UHSK%20K%C4%B0TAP_14_10_12.pdf, (Erişim tarihi 11 Ocak 2015).
• Referans17 WHO, 2009. Weekly epidemiological record. İnternet erişimi: http://www.who.int/wer/2009/
• Referans18 wer8417.pdf?ua=1, (Erişim tarihi 12 Mayıs 2015).
• Referans19 Çetinkaya F, Baykan Z, Naçar M. Yetişkinlerin Aile Hekimliği Uygulaması ile İlgili Düşünceleri ve Aile Hekimlerine Başvuru Durumu. TAF Prev Med Bull. 2013; 12: 417-424. İnternet erişimi: http://www.scopemed.org/
• Referans20 fulltextpdf.php?mno=21337Erişim tarihi 11 Ocak 2015).
• Referans21 Taş D. Sağlık Hizmet Kalitesinin Ölçümüne İlişkin Bir Araştırma Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 4.sayı: 79-102. İnternet erişimi: http://www.kalite.saglik.gov.tr /content/files/duyurular_2011/2011/09_mart_2011/5.makale.pdf, (Erişim tarihi 10 Şubat 2015.