Klasik Türk Şiiri Metinlerinde Döngü

Yıl 2022, Cilt: 29 Sayı: 29, 672 - 689, 30.12.2022

Saadet Karaköse , Metin Akdeniz

Öz

Döngü, bir yörüngede yapılan seyirdir. Döngüde başlangıç ve bitiş naktası aynı olan bir daire çizilir. Kısır döngü, çözümü olmayan sorunları hep aynı noktadan alıp aynı sonuca ulaşma endişesidir. Mantıkta iki önermeyi birbiriyle ispatlamadır.
İnsan çoğu zaman, çevresi, fikirleri, hayat şartları, sorunları, duyguları içinde dönüp dolaşıp aynı noktaya gelir. Kısır döngü, devr-i dâim veya fasit daire dediğimiz bu durum bütün hayatı etkiler. Bu olgu edebi eserlere de yansır. Yazar, şair, ressam vb. sanatçılar bilerek veya bilmeyerek kendi içindeki döngüleri eserlerine yansıtırlar.
Döngü hayatın kendisidir. Güçsüz ve muhtaç olarak dünyaya gelir, sonunda aynı şartlarda gideriz. Dünyanın dönüşüyle oluşan günler, aylar, mevsimler, yıllar hep tabii döngü çizerler. Tabiatta kevn ü fesad dediğimiz olma ve bozulma da bir döngüden ibarettir. Çoğu zaman yaşantımız, düşüncelerimiz, sorunlarımız ve başarılarımız döngü biçiminde olabilir.

Anahtar Kelimeler

döngü, düşünce, his, seyir, nazım.

Kaynakça

• AKKUŞ, Metin (1993) (Haz.), Nef’i Divanı, Ankara: Akçağ.
• AKYÜZ, Kenan, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgân Cunbur (1958) (Haz.), Fuzûlî Türkçe Divanı, Ankara: İş Bankası Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• ARSLAN, Mehmet ve İ. Hakkı Aksoyak (2018) (Haz.), Haşmet Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57256,hasmet-divanipdf.pdf?0 (07.09.2022).
• AYAN, Hüseyin (1990) (Haz.), Nesimi Divanı, Ankara: Akçağ.
• AYDAR, Deniz (2018), “Türk Müziği Nazariyatına Genel Bir Bakış”, Bilig, 84, 179-196.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1953), Mevlana’dan Sonra Mevlevîlik, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1992), Hâfız Dîvânı, İstanbul: MEB.
• İNAYET, Alimcan (2014), ““Oniki Makam” Adı Üzerine”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 4, 37-44.
• KAHRAMANOĞLU, Kemal (2015), Modernliğin Gölgesinde Divan Şiiri, Konya: Palet Yayınları.
• KALKIŞIM, Muhsin (1994) (Haz.) Şeyh Galib Divanı, Ankara: Akçağ.
• KAPLAN, Mahmut (2019) (Haz.), Neşâtî Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/67330,nesati-divanipdf.pdf?0&_tag1=006964F7A491139BEB893C13F024BA71C07840A2&crefer=9143EA77DEC7AEB2B698AB5EB2C88626EE74EEADEA3CD96299A0EEC99686D892 (20.09.2022)
• KARAKÖSE, Saadet (2017) (Haz.), Nev’i-zade Atayi Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55734,nevi-zade-atayi-divanipdf.pdf?0 (07.09.2022).
• KAVRUK, Hasan (2001) (Haz.), Şeyhülislam Yahya Divanı, İstanbul: MEB.
• KILIÇ, Mahmud Erol (1996), “Fusûsü’l-hikem”, DİA, 13. C., 230-237.
• LEVEND, Agah Sırrı (1966), Ali Şir Nevayi, (II. Cilt) Divanlar, Ankara: TDK.
• MACİT, Muhsin (2017) (Haz.), Nedîm Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56214,nedim-divanipdf.pdf?0 (07.09.2022).
• ÖNER, N. Oya Levendoğlu (2011), “Osmanlı Dönemi 15. Yüzyıl Müzik Yazmalarında Makam Tanımları, Sınıflamaları Ve Bir Geçiş Dönemi Kuramcısı: Ladikli Mehmet Çelebi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8/2, 794-816.
• TABERÎ (ts.) Tarih-i Taberî (çev. M. Faruk Gürtunca), İstanbul: Sağlam Yayınevi.
• TARLAN, Ali Nihad (1945) (Haz.), Hayâlî Bey Divanı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• TARLAN, Ali Nihad (1970), (Haz.), Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon) Gazeller Kısmı/II, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• TÖKEL, Dursun Ali (2010), Deneysel Edebiyat Yönüyle Divan Şiiri, İstanbul: Hece Yayınları.
• TULUM, Mertol ve M. Ali Tanyeri (1977) (Haz.), Nev’i Divan, İstanbul: İstanbul Üni. Edebiyat Fakültesi Yay.