Bitlis-Adilcevaz Ekolojik Koşullarında Farklı Ahır Gübresi Dozlarının Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 19 - 28, 15.06.2018

Fırat Kaya Ruveyde Tunçtürk

Öz

Bu araştırma,
2015 yılında Bitlis Adilcevaz ekolojik
koşullarında farklı ahır
gübresi dozlarının bazı aspir
çeşitlerinde verim ve
verim
öğelerine
etkisinin belirlenmesi
amacı ile yapılmıştır. Çalışma,
Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Deseni’ ne göre üç tekerrürlü olarak
düzenlenmiştir. Araştırmada
üç farklı aspir çeşidi
(Dinçer,
Balcı ve Linas) ve 4 farklı
ahır gübresi dozu (0, 20, 30, 40
ton/ha) uygulanmıştır. Denemede
bitki
boyu, ana dal sayısı,
ilk
dal yüksekliği, tabla çapı, bitkideki
tabla sayısı,
tablada
tane
sayısı,
bin tane ağırlığı, tohum
verimi, ham yağ oranı ve ham
yağ
verimi gibi
özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda; incelenen tüm parametrelerin
uygulama faktörlerinden istatistiksel olarak önemli seviyede etkilendiği
belirlenmiştir. Denemeden elde edilen verilere göre; en yüksek tohum
verimi (763.3 kg/ha) Balcı çeşidinde 40 ton/ha ahır gübresi dozu uygulamalarından
ve en yüksek ham yağ oranının (% 24.5) ise 20 ton/ha ahır gübresi
dozunun uygulandığı Balcı aspir
çeşidinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahır gübresi, aspir, çeşit, dozlar, verim

Kaynakça

• Abel, G. H., Lorence. D. G., (1975). Registration of “Dart” Safflower. Crop Science, 15 (1): 100.
• Alizadeh, K., (2005). Evaluation of safflower germplasm by some agronomic characteristics and their relationships on grain yield production in the cold dry land of Iran. International Journal of Agriculture & Biology, 7 (3): 389-391.
• Andırman, M., (2011). Van ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı uygulamalarının bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisinin araştırılması (yüksek lisans tezi, basılmamış). YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
• Anonim, (2018a). http://www.fao.gov.tr FAOSTAT
• Anonim, (2018b) http://www. tuik.gov.tr Türkiye İstatistik Kurumu İstatistikleri.
• Arslan, B., (2007). The path analysis of yield and its components in safflower (Carthamus tinctorius L.). J. B. Oil. Sci.,7: 668-672.
• Aydın, E., (2012). Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Samsun Ekolojik Koşullarında Verim. Verim Unsurları ve Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
• Balcı, A., Camcı, H., Koşar, F., Şentürk, S. (2007). Kuru ve sulu koşullarda yetiştirilen bazı aspir hat ve çeşitlerinin verim ve kalite kriterleri üzerine bir araştırma. 1.Ulusal yağlı tohumlu bitkiler ve biyodizel sempozyumu, 28-31 Mayıs 2007, Samsun.
• Baydar, H., Gökmen, O. Y., (2003). Hybrid Seed Production in Safflower (Carthamus tinctorius L.) Following the Induction of Male Sterility by Gibberellic Acid. Plant Breed., 122: 459-461.
• Blaise, D., Singh, J. V., Bonde, A. N., Tekale, K. U., Mayee, C. D., (2005). Effects of farm yard manure and fertilizers on yield fibre quality and nutrient balance ofrainfed cotton (Gossypium hirsutum). Bioresource Technology, 96: 345-349.
• Çamaş, N., Ayan, A. K., Çırak, C. (2005). Relationships between seed yield and some characters of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars grown in the middle Black Sea conditions. VI. International Safflower Conference (6- 10 June), 193-198, İstanbul.
• Çamaş, N., Çırak, C., Esendal, E. (2007). Seed yield, oil content and fatty acid composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) grown in Northern Turkey condition. Ondokuz Mayıs Universitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (1): 98-104
• Çelikoğlu, F. 2004. Eskişehir koşullarında geliştirilen aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarında verim kriterlerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, basılmamış). A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Koyuncu, O., Gürbüz, F. (1987). Araştırma ve deneme metodları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1021. 295-381.
• Gül, İ., (2008). Kimyasal Gübre, Ahır gübresi ve bazı toprak düzenleyicilerin fiğde ot ve tohum verimi üzerine etkiler (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensititüsü, Erzurum.
• Helbert, S. J., (1998). Farmyard Manure Crop Dairy, Livestock News. Vol. 311, University of Massachusetts Amherst. USA
• Kaya, M. D., İpek, A., Uranbey, S., Kolsarıcı, Ö., (2004). Aspir (Carthamus tinctorius L.)’ e uygulanan ethephonun verim ve verim öğelerine etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (2): 182-186.
• Khiriya, K. D., Singh, B. P., (2003). Effect of phosphorus and farmyard manure on yield. yield attributes and nitrogen. phosphorus and potassium uptake of fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Indian Journal of Agronomy, 48 (1): 62-65.
• Kıllı, F., (2007). Yağ ve Yakıt olarak Aspir. Biyoyakıt Dünyası Dergisi, 7 (60-63): 468-472.
• Kolsarıcı, Ö., Eda, G., (2002). Effects of different distances and various nitrogen doses on the yield components of a safflower variety. Sesame and Safflower News letter, 17: 108-111.
• Li, D., Mündel, H. H., (1996). Safflower (Carthamus tinctorius L. ) International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy. 83 p.
• Maitra, D. N., Sarkar, S. K., Saha, S., Tripathi, M. K., Majumkar, B., Saha, A. R., (2008). Effect of phosphorus and farmyard manure applied to sunnhemp (Crotalaria juncea) on yield and nutrient uptake of sunnhemp- wheat (Triticum aestivum) cropping system and fertility status in a Typic Ustocrept of Uttar Pradesh. Indian Journal of Agricultural Sciences, 78 (1): 70-74.
• Mazaheri, A. H., Tohidi-Moghadam, H. R., Mashhadi-Akbar-Boojar, M. (2012). Effect of super absorbent application and cattle manure on growth yield and yield components of soybean grown under water deficit stress conditions. Research on Crops, 13 (3): 936-943.
• Nabloussi, A., El Fechtali, M., Lyagoubi, S. (2008). Agronomic and technological evaluation of a world safflower collection in Moroccan conditions. 7. International Safflower Conference, Australia.
• Naderi, R., Bijanzadeh, E. (2014). Organic amendments and nitrogen effects on growth and chemical composition of two cultivars of safflower (Carthamus tinctorius L.) Australian Journal of Crop Science 8 (4): 577-581.
• Naderi, R., Bijanzadeh, E., Nosrati, K., Egan, T. P., (2016). The effect of composted municipal waste sheep manure. and urea nitrogen on the growth and chemical composition of two rapeseed cultivars. Journal of Plant Nutrition, 39 (9): 1328-1335.
• Özenç, N., (2004). Fındık zurufu ve diğer organik materyallerin fındık tarımı yapılan toprakların özellikleri ve ürün kalitesi üzerine etkileri (Doktora tezi basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özer, İ., Bağcı. S. A., Uyanoz. R. (2014). Effects of organic fertilizer on yield and quality of safflower (Carthamus tinctorius L). University of Montenegro, Biotechnical Faculty, 60(4): 217.
• Öztürk, Ö. (2003). Konya ekolojik şartlarında aspir (Carthamus tinctorius L.)’de azotlu gübre dozlarının verim ve verim unsurlarına etkileri. Türkiye V. tarla bitkileri kongresi (13-17 Ekim), 235-238, Diyarbakır.
• Öztürk, Ö., Akınerdem, F., Bayraktar. N, Ada, R. (2007). Konya koşullarında bazı aspir çeşitlerinin verim unsurları ve yağ oranlarının incelenmesi. 1. Ulusal yağlı tohumlu bitkiler ve biyodizel sempozyumu, 28-31 Mayıs, Samsun.
• Patidar, M., Mali, A. L. (2004). Effect of farmyard manure fertility levels and bio-fertilizers on growth yield and quality of sorghum (Sorghum bicolor). Indian Journal of Agrono, 49(2): 117-120.
• Polat, T., 2007. Farklı sıra aralıklarının ve azot seviyelerinin kuru şartlarda yetiştirilen aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi (doktora tezi basılmamış). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Sayılır, M., (2015). Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin izmir menemen ekolojik koşullarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın.
• Siddiqui, M. H., Oad, F. C. (2006). Nitrogen requirement of safflower (Carthamus tinctorius L.) for growth and yield traits. Asian Journal of Plant Science, 5 (3): 563-565.
• Sirel, Z. (2011). Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşit ve hatların tarımsal özellikleri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Tarhan, Z. N. (1992). Değişik zamanlarda ve seviyelerdeki ahır gübresi uygulamalarının patates bitkisinin (Solanum tuberosum L.) gelişmesi verimi ve kalitesi üzerine etkileri (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Atatürk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Tunçtürk, M. 1998. Van ekolojik koşullarında azotlu gübre form ve dozlarının aspir (Carthamus tinctorius L.)’de verim ve verim unsurları üzerine etkileri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
• Tunçtürk, M. (2003). Van ekolojik koşullarında sıra aralığı azot ve fosfor uygulamalarının aspir (Carthamus tinctorius L.)’ de verim ve verimle ilgili bazı özellikler üzerine etkileri (doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
• Uysal, N., Baydar, H., Erbaş, S., (2006). Isparta Populasyonunda Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik ÖzelliklerininBelirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1 (19): 52-63.