EVHARİSTİYADA İSA MESİH: SEMBOL VE/VEYA GERÇEK

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 47 - 69, 26.06.2022

Canan Seyfeli

Öz

Çalışmanın konusu Evharistiyada İsa Mesih’in varlığı ve bunun niteliğidir. Bu konudaki fikirler sembol ve/veya gerçek kavramlarında temellenir. Evharistiya sakramentinin en önemli noktası ekmek ve şarabın kutsanması ve bunun İsa Mesih’in bedeni ve kanına dönüşmesi meselesidir. Bu, İsa Mesih’in “bu benim bedenimdir.” sözüne dayanmaktadır. Bu söz kendi içinde bir paradoksu barındırır. Bir tarafında Mesih’in sözü vardır, dolayısıyla bu söz Tanrı’nın emridir ve doğrudur. Diğer tarafında ise beden ve kan olarak nitelenen ekmek ve kase vardır, dolayısıyla akıl eşyanın tabiatını kabul etmeyi gerektirir. Çünkü eşyanın tabiatına göre ekmek beden yapılamaz. Dolayısıyla Hıristiyanlık tarihi bu paradoksu çözüme kavuşturmaya çalışmıştır. Evharistiya ritüeli özellikle Pavlus’un etkisiyle şekillenirken mesele geç bir dönemde ve Katolik Kilise’de tartışılmıştır. Katolik Kilise sorunu uzun süre tartıştıktan sonra Trent Konsili’nde transubstatiation kavramıyla dogmalaştırmıştır. Doğunun kadim kiliseleri ise tartışmaya gerek duymamışlar ve çoğunlukla anlaşılmaz ama hakikat olduğunu kabul etmişlerdir. Reform kiliselerine gelince, Katolik çizgiden ayrılmış oldukları için en azından Katolik Kilise’ye karşı kendi fikirlerini geliştirmişlerdir. Luther, beden ve kanın gerçek olduğunu ve dönüşümün sadece tözde değil arazda da gerçekleştiğini kabul etmiştir. Sonuç olarak görüşler ya sembol ya da gerçek anlamını taşıyan kavramlarla açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evharistiya, İsa Mesih, Beden, Dönüşüm, Töz Dönüşümü

Kaynakça

• Ambrose. “On the Mysteries”. NPNF2-10. Ambrose: Selected Works and Letters. thk. Philip Schaff. 10/561-576. Christian Classics Ethereal Library, 2006.
• Augustine, Saint. Sermons on the Liturgical Seasons. New York: Fathers of The Church, 1959.
• Aykıt, Dursun Ali. Etiyopya Kilisesi. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2013.
• Baronius, Caesar vd. Annales Ecclesiastici: Denuo et Accurate Excusi. Barri-Ducis; Parisiis; Friburgi Helv: Ex Typis Consociationis Sancti Pauli, 1880.
• Clement of Alexandria. “The Instractor”. ANF02. Fathers of the Second Century: Hermas, Tatian, Athenagoras, Theophilus, and Clement of Alexandria (Entire). thk. Philip Schaff. 2/328-484. Christian Classics Ethereal Library, 2004.
• Cyprian. “Epistles of Cyprian”. çev. Robert Ernest Wallis. ANF05. Fathers of the Third Century: Hippolytus, Cyprian, Caius, Novatian, Appendix. thk. Philip Schaff. 5/488-737. Christian Classics Ethereal Library, 2004.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet. “Ekmek-Şarap Ayini (Evharistiya) Konusunda Katolikler ve Protestanlar Arasındaki Anlayış Farklılıkları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39 (1999), 439-453.
• Faber, George Stanley. Difficulties of Romanism in Respect to Evidence. London: Thomas Bosworth, 1853.
• Gieseler, John C. L. A Compendium of Ecclesiastical History. çev. John Winstanley Hull. 5 Cilt. Edinburgh: T.&T.Clark, 1853.
• Guitmund of Aversa. “On The Truth of The Body and Blood of Christ in The Eucharist”. çev. Mark G. Vaillancourt. The Fathers of The Church Mediaeval Continuation. thk. Gregory F. LaNave. 91-218. 10. Washington: The Catholic University of America Press, 2009.
• Hodge, Charles. Systematic Theology (III). New York: Charles Scribner’s Sons, 1898.
• Ignatius. “The Epistle of Ignatius to the Philadelphians”. ANF01. The Apostolic Fathers with Justin Martyr and Irenaeus. thk. Philip Schaff. 1/129-140. Christian Classics Ethereal Library, 2002.
• Ignatius. “The Epistle of Ignatius to the Smyrnaeans”. ANF01. The Apostolic Fathers with Justin Martyr and Irenaeus. thk. Philip Schaff. 1/140-151. Christian Classics Ethereal Library, 2002.
• Irenaeus. “Against Heresies”. ANF01. The Apostolic Fathers with Justin Martyr and Irenaeus. thk. Philip Schaff. 1/508-955. Christian Classics Ethereal Library, 2002.
• John Chrysostom. “The Homilies of St. John Chrysostom, on The Gospel of Saint John”. çev. Philip Schaff. NPNF1-10. St. Chrysostom: Homilies on the Gospel of Saint Matthew. thk. Philip Schaff. 14/8-574. Christian Classics Ethereal Library, 2002.
• John of Damascus. “Exposition of the Orthodox Faith”. çev. S. D. F. Salmond. NPNF2-09. Hilary of Poitiers, John of Damascus. thk. Philip Schaff. 9/493-675. Christian Classics Ethereal Library, 2004.
• Korhan, İbrahim. Süryani Kadim Kilisesi’nde Evharistiya Sakramenti. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Lanfranc of Canterbury. “On The Body and Blood of The Lord”. çev. Mark G. Vaillancourt. The Fathers of The Church Mediaeval Continuation. thk. Gregory F. LaNave. 29-87. 10. Washington: The Catholic University of America Press, 2009.
• Malaty, Tadros Yacoub. Dictionary of Church Terms. Alexandria: St. George’s Coptic Orthodox Church, 1992.
• Olgun, Hakan. Luther ve Reformu: Katolisizm’i Protesto. Ankara: Eskiyeni, 2016.
• Olgun, Hakan. Protestanlık: Sekülerliğin Teolojik Kurgusu. İstanbul: MilelNihal, 2019.
• Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk İlkeleri. çev. Dominik Pamir. İstanbul, 2000.
• Pohle, Joseph. “Impanation”. The Catholic Encyclopedia (Cd Edition, 2005). ed. Charles G. Herbermann. 7/1518-1520. New York: Robert Appleton Company, 1910.
• Pohle, Joseph. “The Real Presence of Christ in the Eucharist”. The Catholic Encyclopedia (Cd Edition, 2005). ed. Charles G. Herbermann. 5/1268-1291. New York: Robert Appleton Company, 1909.
• Royel, Mar Awa. “The Sacrament of The Holy Leaven (Malkā) in The Assyrian Church of The East”. The Anaphoral Genesis of the Institution Narrative in Light of the Anaphora of Addai and Mari. 363-386. Rome: Orientalia Christiana & Lilamé, 2013.
• Salkeld, Brett David. Transubstantiation: Sign and Reality in Ecumenical Dialogue. Toronto: The University of St. Michael’s College, The Degree Of Doctor Of Philosophy İn Theology, 2013.
• Scannell, Thomas. “Consubstantiation”. The Catholic Encyclopedia (Cd Edition, 2005). ed. Charles G. Herbermann. 4/716-717. New York: Robert Appleton Company, 1908.
• Schaff, Phlip. The Creeds of Christendom, Volume II, The Greek and Latin Creeds with a History and Critical Notes. 3 Cilt. New York: Harper & Brothers, Franklin Squarie, 1877.
• Seyfeli, Canan. Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler. Konya: Çizgi Kitabevi, 2015.
• Seyfeli, Canan - Tanrıkulu, Merve. “Hıristiyanlıkta Hayat Ağacı: İsa Mesih”. Dicle İlahiyat Dergisi XX/2 (2018), 16-41.
• Tarakçı, Muhammet. Protestanlıkta Sakramentler. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
• Tertullian. “The Five Books Against Marcion”. çev. Peter Holmes. ANF03. Latin Christianity: Its Founder, Tertullian. ed. Allan Menzes. thk. Philip Schaff. 3/432-823. Christian Classics Ethereal Library, 2006.
• Theodoret. “Dialogues”. çev. Blomfield Jackson. NPNF2-03. Theodoret, Jerome, Gennadius, & Rufinus: Historical Writings. thk. Philip Schaff. 3/561-576. Christian Classics Ethereal Library, 2006.
• Thibodeau, Timothy M. “The Doctrine of Transubstantiation in Durand’s Rationale”. Traditio 51/ (1996), 308-317. https://doi.org/10.1017/S0362152900013477
• Thomas Aquinas. Summa Theologica. Christian Classics Ethereal Library. Erişim 22 Kasım 2021. https://www.ccel.org/ccel/a/aquinas/summa/cache/summa.pdf
• Ware, Timothy. Ortodoks Kilisesi: Doğu Hıristiyanlığına Giriş. çev. Mehmet Katar - Arif Gören. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2019.
• Ագաթանգեղոս. “Պատմութիւն Հայոց”. Մատենագիրք Հայոց. thk. Zaven Yegavian. Բ (Ե. Դար)/1302-1735. Անթիլիաս: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւն, 2003.
• Գրիգոր Տաթեւացի. Գիրք Քարոզութեան որ կոչի Ամառան հատոր. Կոստանդնուպօլիս, Թ. Հրատարակության., 1741.
• Փաւստոս Բուզանդ. “Բուզանդարան Պատմութիւնք”. Մատենագիրք Հայոց. thk. Zaven Yegavian. Ա (Ե. Դար)/277-428. Անթիլիաս: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւն, 2003.
• Britannica. “Consubstantiation”. Erişim 13 Kasım 2021. https://www.britannica.com/topic/consubstantiation
• Merriam Webster. “Impanation”. Erişim 13 Kasım 2021. https://www.merriam-webster.com/dictionary/impanation
• Catholic Culture. “Impanation: Catholic Dictionary”. Erişim 13 Kasım 2021. https://www.catholicculture.org/culture/library/dictionary/index.cfm?id=34110
• Merriam Webster. “Invination”. Erişim 13 Kasım 2021. https://www.merriam-webster.com/dictionary/invination
• K’rist’ian Dininde Ayn u Adetlerin Zuhuru, (Ermeni Harfli Türkçe). St’ambol: Şirketi Şarkie Basmahanesi, 1857.
• Kutsal Kitap (Tevrat-Zebur-İncil). İstanbul: Kitabı Mukaddes, 2011.