DİN EĞİTİMİNİN GAYELERİ AÇISINDAN LOKMAN SÛRESİNİN TAHLİLİ

Yıl 2018, Sayı: 20, 329 - 341, 01.06.2018

Mehmet Fatih Dede

Öz

Eğitim çok hassas bir konu olduğu için bu alanda insanlara faydalı olmak isteyen müslüman bir eğitimcinin günümüzün eğitim bilimlerine ait bilgileri öğrenmesinin yanı sıra âlemlerin Rabbi olan yüce Allah’ın Kur’an’da insanı nasıl ve niçin eğittiğini yani Kur’anî eğitimin temel ilkelerini de öğrenmesi gerekir. Lokman Sûresi, Hz. Lokman’ın oğlunu eğitmeye yönelik nasihatlerini içeren ayetleri ihtiva etmesi hasebiyle Kur’an’ın, insanı nasıl ve niçin eğittiği hakkında fikir vermesi açısından üzerinde özenle durulması gereken bir sûredir. Biz de bu çalışmamızda din eğitiminin “niçin” sorusuna bu sûrenin ışığında cevap bulmaya çalışacağız. Bunu yaparken de Lokman sûresinin yanı sıra “Kur’an’ı Kur’an’la tefsir etme” metodunu uygulamaya çalışarak Kur’an’ın muhtelif yerlerinde yer alan ve bu sûrenin bazı ayetlerini izah veya te’kit edebilecek ayetleri de bir araya getirip tahlil etmeye ve eğitimin gayeleri açısından incelemeye gayret edeceğiz

Anahtar Kelimeler

Lokman sûresi, Din Eğitimi, Eğitimin hedefleri, Sâlih insan

ANALYSIS OF SURAH AL-LUQMAN FOR THE PURPOSES OF RELIGIOUS EDUCATION

Öz

Education is very important. A Muslim educator who wants to be useful to people in this area should learn about the educational sciences of today. In addition to this, she must learn how and why God teaches human in the Qur'an, that is, she must learn the basic principles of Qur'anic education. Surah al-Luqman contains advice on training Lokman’s son. The Qur’an gives an idea of how and why the person is educated. For this reason, it is a tool that needs to be carefully studied. We will try to find answers to the “why” questions of religious education in the light of this Surah in our paper. In doing so, we will try to apply the “explanation of the Qur’an with the Quran” as much as possible. We will gather and analyze the verses available in various parts of the Qur’an that explain or reinforce some of these verses and we will try to examine them for the purposes of education

Anahtar Kelimeler

Surah al-Luqman, Religious education, Educational targets, Righteous people

Kaynakça

• Ay, M. Emin (2001), İdeal Din Eğitimi, Bilge Yayınları, İstanbul.
• Bayraklı, Bayraktar (2000), İman İbadet ve Ahlak Üzerine Sohbetler, İşaret Yayınları, İstanbul.
• Bayraklı, Bayraktar (2002), İslam’da Eğitim, Bayraklı Yayınları, İstanbul. ----------------------- (2003), Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, Bayraklı Yayınları, İstanbul. ----------------------- (2008), Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, Bayraklı Yayınları, İstanbul.
• Bayraktar, M. Faruk (1987), İslam Eğitiminde Öğretmen-Öğrenci Münasebetleri, İfav, İstanbul.
• Bilgin, Beyza, Selçuk, Mualla, (1997), Din Öğretimi, Gün Yayıncılık, Ankara.
• Bilgin, Beyza (1981), “Din Eğitiminin Genel Eğitimdeki” Yeri, AÜİF Dergisi, C.24, s. 469-483. ----------------------- (1998), Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Gün Yayınları, Ankara.
• Çağrıcı, Mustafa (1989), “Ahlak”, DİA, C.2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, ----------------------- (2008), “Sabır”, DİA, C.35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul. ----------------------- (2009), “Sâlih”, DİA, C.36, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Çam, Ömer (1994), “Din, Dil, Kültür ve Eğitim”, Din Eğitimi Araştırmalar Dergisi, İstanbul, S.1, s.21-32.
• Demirci, Muhsin (2001), Lokman Sûresi ve Ahlâkî Öğütler, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî (2009), Sünen, Daru’r-Risâleti’l
• Alemiyye, Basım yeri yok. Ebû Hayyân, Muhammed bin Yusuf (1420), Bahru’l-Muhît, Dâru’l-Fikr, Beyrut.
• Ebu’l-A‘lâ el-Mevdûdî (1991), Tefhimu’l-Kur’an, (Çev. Komisyon), İnsan Yayınları, İstanbul. el-Buhari, Muhammed bin İsmail (1422), Sahihu’l-Buhari, Dâru Tavku’n-Necat, Basım yeri yok. el-Firuzabadi, Ebû Tahir Muhammed bin Yakub (2005), Kâmûsu’l Muhît, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut. el-Huseyni, Muhammed bin Abdurrazzâk (Tarih yok), Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmus
• Dâru’l-Hidâye, Basımyeri yok. el-Isfahânî, Râgıb (1412), el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an, Dâru’l-Kalem, Beyrut.
• Elmalılı, Hamdi Yazır (2015), Hak Dini Kur’an Dili, Fazilet Neşriyat, İstanbul.
• El-Merâğî, Ahmed bin Mustafa (1365), Tefsiru’l-Merâğî, Matbaatu Mustafa el-Halebi, Mısır
• Erden, Münire (1998), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yayınları, İstanbul.
• Ertürk, Selahattin (1994), Eğitimde Program Geliştirme, Meteksan Baskı, Ankara. et-Taberî, Muhammed İbn Cerîr Ebû Cafer (2000), Câmiu’l-Beyân ‘an Tevili Âyi’l-Kur’an
• Muessesetu’r-Risale, Basım yeri yok. Harman, Ömer Faruk (2003), “Lokman” DİA, C.27, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• İbn Ahmed, Halil (Tarih yok), Kitabu’l-Ayn, Dâru ve Mektebetu’l-Hilal, Basım yeri yok. İbn Aşûr, Muhammed Tahir (1984), et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Dâru’t-Tunusiyye, Tunus.
• İbn Enes, Malik (1406), Muvatta, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi, Beyrut.
• İbn Faris, Ahmed (1399), Mu‘cemu Mekayîsi’l-Luğa, Dâru’l-Fikr, Beyrut.
• İbn Mâce, Ebu Abdullah Muhammed bin Yezid el-Kazvînî (2009), Sünen, Daru’r-Risâleti’l
• Alemiyye, Basım yeri yok. İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn (1414), Lisânu’l-Arab, Dâru Sâdır, Beyrut.
• İbrahim Canan (Tarih yok), Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları, İstanbul. İsmail b. Hammâd el-Cevherî (1407), Tâcu’l-Luğa ve Sıhâhu’l-‘Arabiyye, Dâru’l-İlm li’l- Melâyin, Beyrut.
• John Shepherd (2003), “Fenomenolojik Bakış Açısı: Eleştirel Anlamda Sorgulayıcı Din
• Eğitimi”, (Çev.) Didem Namsan, Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar 28-30 Mart 2001, İstanbul, ME Basımevi, Ankara.
• Keyifli, Şükrü (2013), “Eğitim ve Din Eğitimi”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, , S.2, s.103-126.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî (Tarih yok), el-Câmiu’s-Sahîh, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi, Beyrut. Oğuzkan, A. Ferhan (1981), Eğitim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Oruç, Cemil (2008), “Din Eğitiminin Hedefleri”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.13, S.1, s.259-269
• Öcal, Mustafa (2005), Din Eğitimi ve Öğretiminde Metotlar, Ankara 2005.
• Özgüven, İ. Ethem (2002), Bireyi Tanıma Teknikleri, Pegem Yayınları, Ankara.
• Parladır, Selahattin (1996), Din Eğitimi Bilimine Giriş, Anadolu matbaacılık, İzmir. ----------------------- (1995), “Din Eğitiminde Hedefler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat
• Fakültesi Dergisi”, İzmir. S.9, s.79-102. Sabunî, Muhammed Ali (1997), Safvetu’t-Tefâsir, Dâru’s-Sabunî, Kahire.
• Seyyid Kutub (1412), Fî Zilâli’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Beyrut.
• Tirmizî, Ebu İsâ Muhammed b. İsâ (Tarih yok), es-Sünen, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabi Beyrut. Tosun, Cemal (2001), Din Eğitimi Bilimine Giriş, Pegem Yayınları, Ankara.
• TDK, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com, Erişim Tarihi: 14/02/2018.
• Uzun Mustafa (2003), “Lokman” DİA, C.27, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Ünal, Semra, Ada, Sefer. (2004), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, İstanbul.
• Üzüm, İlyas (2003), “Lokman” DİA, C.27, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Zemahşeri, Ebu’l-Kasım Mahmud bin Amr bin Ahmed (1407), el-Keşşâf an Hakaiki
• Ğavâmidi’t-Tenzil, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabi, Beyrut. Zuhaylî, Vehbe bin Mustafa (1418), et-Tefsîrûl-Munîr, Dâru’l-Fikri’l-Muasır, Dımaşk.