FOOTBALL FAN AGGRESSION AND SOCIAL LEARNING

Yıl 2021, Sayı: 27, 184 - 193, 30.06.2021

Radiye Canan Bağış

Öz

Football should not be considered as just a sport branch. Football is a sociological phenomenon. People from different layers of society, different ethnicities, different cultures and different countries who are interested in football occupy a place with the identity of fans in the sense of supporting their own teams under the umbrella of football. The supporters being together does not always create a peaceful environment. Those who cannot control their aggressive tendencies cause events that overshadow football. The aim of this study is to prove that football fan aggression is obtained during the social learning process. In this study, the aggression of football fans and the factors that play a role in their aggression are examined. Football fans aggression is evaluated within the framework of social learning theory, which is the theoretical basis of the research. It is concluded that aggression is a learned behavior as in other behaviors, and that fans learn their aggressive behavior by modeling and imitating their families, fan groups, group leaders, and the figures on the media. Being limited studies which evaluate the football fan aggression with social learning theory and showing that environment is effective to acquire aggressive behaviours, indicate the importance of this study.

Anahtar Kelimeler

Football, Fan, Aggression, Fan aggression, Social Learning Theory

FUTBOL TARAFTARI SALDIRGANLIĞI VE SOSYAL ÖĞRENME

Öz

Futbol sadece bir spor dalı olarak düşünülmemelidir. Futbol sosyolojik bir olgudur. Futbol çatısı altında futbola ilgi duyan, farklı tabakalardan, farklı etnisitelerden, farklı kültürlerden, farklı ülkelerden insanlar kendi takımlarına taraf olma anlamında taraftar kimliği altında yer almaktadır. Taraftarların bir arada yer alması her zaman barışçıl bir ortam yaratmamaktadır. Saldırgan eğilimlerini denetleyemeyenler futbola gölge düşüren olaylara neden olmaktadır. Bu araştırmanın amacı futbol taraftarı saldırganlığının sosyal öğrenme süreci içerisinde kazanıldığını ortaya koymaktır. Bu araştırmada futbol taraftarlarının saldırganlığı, onların saldırgan olmalarında rol oynayan faktörlerin neler olduğu açıklanmaktadır. Futbol taraftarı saldırganlığıaraştırmanın kuramsal dayanağı olan sosyal öğrenme kuramı çerçevesinde değerlendirilmektedir. Araştırmadasaldırganlığın diğer davranışlarda olduğu gibi öğrenilen bir davranış olduğundan hareket edilmekte, taraftarların saldırgan davranışlarını ailelerini, taraftar grubu ve grup liderlerini ve medyadaki figürleri model alma ve taklit ile öğrendikleri sonucuna ulaşılmaktadır.Taraftar saldırganlığını sosyal öğrenme kuramı ile değerlendirmesini yapan araştırmaların sınırlı sayıda olması veçevrenin saldırgan davranışların kazanılmasında etkili olduğunu göstermesi bu araştırmanın önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Futbol, Taraftar, Saldırganlık, Taraftar Saldırganlığı, Sosyal Öğrenme Kuramı

Kaynakça

• Acet, Mehmet (2006), Sporda Saldırganlık ve Şiddet, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
• Akkaya, Cihan (2009), “Toplumsal Bir Problem Olarak Şiddet”. Sosyal problemler sosyolojisi: Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler, (Editör: Nurşen Adak), Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 327-350.
• Aydın, Berkay - Hatipoğlu, Duygu - Ceyhan, Çağdaş (2008), “Endüstriyel futbol çağında taraftarlık”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S. 26, s. 289-316.
• Bilir, Pervin ve Sangün, Levent (2014), “Adana Demirspor ve Adanaspor Futbol Taraftarlarının Şiddet Eğilimleri”, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, S.1, s. 56-65.
• Burger, Jerry M. (2006). Kişilik, (Çeviren: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Çakmak, Muhammet Nurullah. ve Çelik, Veli Onur (2016), “Futbolda Şiddet ve Erkeklik: Nefer Taraftar Grubu Örneği”, Journal of Sociological Studies-Sosyoloji Konferansları, S. 54, s. 299-331.
• Dökmen, Zehra Y. (2015), Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Girtler, Roland (2006), Terbiyesizliğin Teorisi, (Çeviren: Medeni Beyaztaş), Kale Yayınları, İstanbul.
• https://www.mynet.com/30-bin-atki-sahaya-atildi-8732-myspor Erişim tarihi 01.02.2021.
• https://www.trthaber.com/haber/turkiye/dernek-cephanelik-gibi-111102.html Erişim tarihi: 30.01. 2021.
• Karagözoğlu, Cengiz ve Ay, Serap Mungan, (1997), “Futbol Seyircisinde Saldırganlık Eğilimleri: İstanbul Örneği” 1. Uluslararası Spor Psikolojisi Sempozyumu, 10-12 Ekim 1997, Mersin.
• Karataş, Zeynep (2002), Bilişsel Davranışsal Teknikler ile Psikodrama Teknikleri Kullanılarak Yapılan Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarının Ergenlerde Saldırganlığı Azaltmadaki Etkilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin.
• Koçer, Mustafa (2012), “Futbol Derneklerine Üye Olan Taraftarların Şiddet ve Holiganizm Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kayseri Örneği”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 32, s. 111-135.
• Köknel, Özcan (1996), Bireysel ve Toplumsal Şiddet , Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Özmaden, Murat (2004), Seyircilere Göre Futbolda Saldıranlığı Teşvik Eden Faktörler Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Riches, David (1989), Antropolojik Açıdan Şiddet, (Çeviren: Dilek Hattatoğlu) Ayrıntı Yayınevi, İstanbul.
• Saz, İrfan (2013), “Spor-Şiddet İlişkisi, Nedenleri ve Çözüm Önerileri”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 2, s. 137-157.
• Sears, David O. - Peplau, Letitia A. - Taylor Shelley E. (2007), Sosyal Psikoloji, (Çeviren: Ali Dönmez), İmge Kitapevi, Ankara.
• Sert, Mahmut (2000), Gol Atan Galip Futbola Sosyolojik Bir Bakış, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Şahin, Murat (2003), Sporda Şiddet ve Saldırganlık, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Şanlı, Savaş (2014), Futbol Müsabakalarında Olaylarda Yer Alan Seyircilerin Saldırganlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Talimciler, Ahmet (2006), “Sosyolojik Açıdan Futbol Fanatizmi”, Ege Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, S. 15, s. 91-104.
• Tazegül, Ünsal - Ersoy, Adnan - Sançaklı, Hamdi (2011), “Futbol Seyircisinin Saldırganlık Düzeyinin Sosyodemografik Açıdan İncelenmesi: Kütahya İl Örneği”, Uluslararası Spor Araştırma Dergisi, S. 2, s. 23-43.
• Tiryaki, Şefik (2000), Spor psikolojisi, Eylül Yayınevi, Ankara.
• Vasi, Duygu (2019), Aile İçi Şiddetin Sosyal Öğrenme Kuramı Perspektifinden Değerlendirilmesi: Kahramanmaraş Kadın Konuk Evi Örneği, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yetim, Aziz (2006), Sosyoloji ve Spor, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
• Zelyurt, Mert Kerem (2017), Futbolda Şiddet ve Taraftarlık, Nobel Bilimsel Eserler, Ankara.