UNDERSTANDING IDENTITIES IN THE SHADOW OF MODERNNESS

Yıl 2022, Sayı: 30, 111 - 138, 30.06.2022

Şeyhmus Demir

Öz

Identities have evolved within the dynamics of the traditional and modern era. The comprehensive findings and results obtained show that the transformation in identity is on a continuum. The study uses modernity as a context for identity, by centering the phenomenon of identity and the factors and institutions that are effective in the formation processes of identity. Identities can be classified and examined in many ways. What is important at this point is the criteria according to which identity is classified. In this framework, their identities are individual and social identities; It is possible to classify them as categories such as given and acquired identities. Many institutions and factors affect the formation of identity. In the study, factors such as religion, ethnicity, gender, ideology, occupation, age, education and place of residence are discussed in terms of the roles they play in the construction of identities. In this framework, identities are shaped under the influence of factors such as language, ideology, religious belief, age, and institutions and actors such as family and political party. These factors are effective in the construction process of identity, sometimes alone or by establishing relations with each other.

Anahtar Kelimeler

Identity, culture, tradition, modernity.

MODERNLİĞİN GÖLGESİNDE KİMLİKLERİ ANLAMAK

Öz

Kimlikler geleneksel ve modern dönemin kendi dinamikleri içerisinde evrim geçirmiştir. Elde edilen kapsamlı bulgu ve sonuçlar kimlikteki dönüşümün bir süreklilik içinde olduğunu göstermektedir. Çalışma, kimlik olgusunu ve kimliğin oluşum süreçlerinde etkili faktör ve kurumları merkeze alarak, kimlik konusunda modernliği bağlam olarak kullanmaktadır.
Kimlikler pek çok açıdan tasnif edilerek incelenebilmektedir. Bu noktada önemli olan kimliğin hangi kritere göre tasnife tabi tutulduğudur. Bu çerçevede kimlikleri bireysel ve sosyal kimlikler; verili ve kazanılmış kimlikler gibi kategoriler şeklinde sınıflandırmak mümkündür. Kimliğin oluşumunda pek çok kurum ve faktör etki göstermektedir. Çalışmada din, etnisite, cinsiyet, ideoloji, meslek, yaş, eğitim ve yerleşim yeri gibi faktörler kimliklerin inşasında oynadıkları roller ekseninde tartışılmaktadır. Bu çerçevede kimlikler, dil, ideoloji, dini inanç, yaş gibi faktörler ve aile, siyasi parti gibi kurum ve aktörlerin etkisinde şekillenmektedir. Bu faktörler bazen tek başlarına bazen de birbirleriyle ilişkiler kurarak kimliğin inşa sürecinde etkin olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kimlik, kültür, gelenek, modernlik

Kaynakça

• Abercrombıe N., Hıll S. & Turner B. S. (1994). The Penguin Dictionary of Sociology, Penguin Books.
• Aka, A. (2010). Kimliğe Teorik Yaklaşımlar. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34/1, 17-24. http://dergi.cumhuriyet.edu.tr/. Erişim Tarihi: 11.07.2020.
• Akbaş, H., Bozkurt, S. ve Yazıcı, K. (2018). Osmanlı Devletinde Lonca Teşkilatı Yapısı ve Yönetim Düşüncesi ile Karşılaştırılması. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 165- 202, https://dergipark.org.tr/. Erişim Tarihi: 12.10.2020.
• Alperen, A. (2008). Türkiye’de Kimlik Arayışları ve İslam. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 59-80, https://dergipark.org.tr/, Erişim Tarihi: 10.08.2020.
• Andrews, P. A. (1992). Türkiye’de Etnik Gruplar (Çev. M. Küpüsoğlu). Ant Yayıncılık.
• Arslanel, M. N. & Eryücel, E. (2011). Modern Devlet Anlayışının Felsefi Temelleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 1-20.
• Aslankurt, B. (2013). Eğitimde Kuşaklararası Hareketlilik-Fırsat Eşitliğinde Türkiye Nerede?, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Aydın, M. (2011). Güncel Kültürde Temel Kavramlar. Açılım Kitap.
• Badiou, A. (2006). Sonsuz Düşünce (Çev. T. Birkan ve I. Ergüden). Metis Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek (Çev. A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Bayart, J. F. (1999). Kimlik Yanılsaması (Çev. M. Moralı). Metis Yayınları. Bell, D. (2013). İdeolojilerin Sonu (Çev. V. Hacıoğlu). Sentez Yayıncılık.
• Berger, P. L. & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşâsı (Çev. V. S. Öğütle). Paradigma Yayınları.
• Bilgin, N. (1994). Sosyal Bilimlerin Kavşağında Kimlik Sorunu. İzmir: Ege Yayıncılık.
• Bilgin, V. (2010). Gelenek, Modernlik ve Din Üç Rekabet Alanı. Eskiyeni, 19-27.
• Bostancı, M. N. (2005). Kimlik Tartışması Hayatın Telaffuzu Üzerinden Yürümeli. Türkiye Günlüğü, (83), 52-56.
• Browne, J. R. (2012). Walking The Equity Talk: A Guide For Culturally Courageous Leadership İn School Communities. Corwin Press.
• Can, İ. (2013). Ailenin Tarihsel Gelişimi: Dünü Bugünü ve Yarını, Sistematik Aile Sosyolojisi içinde. (Ed. M. Aydın). Çizgi Kitabevi.
• Canatan, K. (2017). Sokak ve İdeoloji: Türkiye’de Resmi İdeolojinin Sokak, Cadde, Bulvar ve Meydanlara Yansımaları. Çekmece İzü Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 10-11.
• Connolly, E. W. (1995). Kimlik ve Farklılık: Siyasetin Açmazlarına Dair Çözüm Önerileri (Çev. F. Lekesizalın). Ayrıntı Yayınları.
• Coşkun, A. (2003). Din ve Kimlik, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (2003/1), 5-23.
• Çağırkan, B. (2016). Göç, Hibrit Kimlik ve Aidiyet: Yeni Toplumlar, Yeni Kimlikler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5/8, 17-26.
• Çaha, Ö. (2011). Türkiye’de Meslek Odaları: Oligarşinin Merkez Üsleri. Liberal Düşünce Dergisi. (63), 213-222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48184/609809, Erişim Tarihi: 08.04.2020
• Çukurova, B. (2007). XIX. Yüzyılda Anadolu’da Aile ve Toplumda Kadının Statüsü (Antep İli Örneği), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 51-56, https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/24258/257150
• Dalbay, S. ve Avcı, N. (2018). Kimlik İnşasına İlişkin Temel Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye’ye Yansımaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23/1, 17-39.
• Demirdağ, M. (2017). Küreselleşme ve Feminizm Üzerine Bir Araştırma, Sosyolojik Düşün, 55-63, https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosdus/issue/30366/319704
• Dikeçligil, B. F. (2012). Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 21-52.
• Duman, T. (1991). Türkiye’de Orta Öğretime Öğretmen Yetiştirme, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ergen, H. (2001). Eğitim Ekonomi İlişkileri, EBB–211 Eğitim Sosyolojisi Ders Notu, H. Ü. Eğitim Fakültesi.
• Erkal, E. M. (2001). Etniklik ve Etnik Grup Kavramları Üzerine, Türkiye ve Siyaset, Sayı: 3, Temmuz- Ağustos.
• Gellner, E. (1992). Uluslar ve Ulusçuluk (Çev. B. Ersanlı Behar ve G. Göksu Özdoğan). Ant Yayıncılık.
• Giddens, A. (1993). Sosyoloji (Eleştirel Bir Yaklaşım), (Çev. R. Esengün ve İ. Öğretir). Birey Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Modernliğin Sonuçları (Çev. E. Kuşdil). Ayrıntı Yayınları.
• Göka E. (2006). İnsan Kısım Kısım: Toplumlar, Zihniyetler, Kimlikler. Aşina Kitaplar.
• Göka E. & Beyazyüz, M. (2005). Yeni Dünya Düzeninin ‘Kimlik Siyaseti’: Psikolojik Bir Bakış Denemesi, Türkiye Günlüğü, 17-26.
• Günay, Ü. (2003). Din Sosyolojisi. İnsan Yayınları.
• Gündoğan, A. O. (2009). Kimlik Sorunu ve Düşünce Dünyası, Türk Kimliği, (Ed. M. Çağatay Özdemir). Ötüken Neşriyat.
• Gürses, H. (2019). Kimlik Kavramı Üzerine Düşünceler, http://www.birikimdergisi.com/, Erişim Tarihi: 01.05.2020.
• Güvenç, B. (1993). Türk Kimliği, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hall, S. & Jacques, M. (1995). Yeni Zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi. Ayrıntı Yayınları.
• Harvey, D. (2006). Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları.
• Hervieu-Leger, D. (2006). Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler” (Ed. B. Solmaz ve İ. Çapcıoğlu). Din Sosyolojisi Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar içinde. Ayna Yayınları.
• İnaç, H. (2014). Çağımızın Toplumsal Algısını Temsil Eden Parametrelerden ‘Kimlik’, ‘Kültür’ ve ‘Uygarlık’ Kavramlarının Sosyo-Politik Analizi”, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 35-57, https://dergipark.org.tr/tr/pub/imad/issue/18469/194465. Erişim Tarihi: 06.08.2020.
• Keskin, S. (2018). Türkiye’de Eğitim Düzeyine Göre Kadınların İş Hayatındaki Yeri”, Kadın Araştırmaları Dergisi, 1-30, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iukad/issue/39940/473999. Erişim Tarihi: 08.07.2020.
• Kongar, E. (1991). Türkiye’de Aile: Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”. Aile Yazıları: Kültürel Değerler ve Sosyal Değişme içinde. (Ed: Beylü Dikeçligil ve Ahmet Çiğdem), T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Yayınları.
• Kumar, K. (2006). Nationalism. İn Bryan S. Turner (Eds.) The Cambridge Dictionary of Sociology. Cambridge University Press.
• Kumar, K. (2004). Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma: Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. Dost Kitabevi.
• Lash, S. (1993). Modernite mi Modernizm mi? Weber ve Günümüz Toplumsal Teorisi” (Der: Mehmet Küçük). Modernite Versus Postmodernite içinde, Der Yayınları.
• Lasierre, J.W. (1991). İdeoloji nedir?. İlimler ve İdeolojiler içinde. Umran Yayınları.
• Lyotard, J. F. (1990). Postmodern Durum: Bilgi Üzerine Bir Rapor. Vadi Yayınları.
• Maalouf, A. (2000). Ölümcül Kimlikler (Les Identités Meurtrières) (Çev: Aysel Bora). Yapı Kredi Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev: Osman Akınhay ve Derya Kömürcü). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Muşta, M. (1999). Sekülerleşme Laiklik Demokrasi ve Eğitim, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 461-473.
• Nişancı, Ş. ve Işık, C. (2012). Etnisite Algısının Siyasal Tercihler Üzerine Etkisi: Kars İli Kağızman İlçesi Üzerine Bir Çalışma, II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, 1-2 Ekim 2012, 109-133.
• Örs, H. (2011). Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1-12. https://dergipark.org.tr/. Erişim Tarihi: 07.06.2020.
• Özdalga, Ş. (2019). Kariyere Ailenin Etkisi. https://www.dbe.com.tr/. Erişim Tarihi: 21.11.2019.
• Özdener, R. (1995). Trajik Fenomenin Anlamı. İzlenim, 7, 88-89.
• Özdil, M. (2017). Kolektif ve Bireysel Kimlikler Bağlamında Sosyal Bütünleşme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 383-400.
• Özeren, M. (2018). Dil Kimlik İlişkisi Çerçevesinde Rusya Federasyonu’ndaki Türk Halklarının ve Türk Lehçelerinin Durumu, Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 163-182.
• Öztan, E. (2004). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Olumlu Ayrımcılık, www.politics.ankara.edu.tr. Erişim Tarihi: 02.11.2019.
• Özyılmaz, Ö. (2013). Türk Milli Eğitim Sisteminin Sorunları ve Çözüm Arayışları. Pegem Akademi Yayınları.
• Özyurt, C. (2005). Küreselleşme Sürecinde Kimlik ve Farklılaşma. Pınar Yayınları.
• Perşembe, E. (2005). Almanya’da Türk Kimliği Din ve Entegrasyon. Araştırma Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (1995). Postmodernite Sivil Toplum ve İslam. İletişim Yayınları.
• Sayın, Ö. (2000). Aile Sosyolojisi Ailenin Toplumdaki Yeri. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Sesli, M. (2019), İngiltere, Fransa, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’de Laiklik Uygulamaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz, Hiperyayın.
• Smith, A. (1999). Milli Kimlik (Çev: Bahadır Sina Şener). İletişim Yayınları.
• Subaşı, N. (2014). Toplumsal Değişme, Aile ve Yeni Risk Alanları, Aile Sosyolojisi Yazıları (Ed. M. Aydın). Açılım Kitap.
• Sunar, L. ve Kaya, Y. (2018). Türkiye’de Değişen Sosyo-Ekonomik Yapı İçerisinde Meslekler, Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik içinde. 3-52. Nobel Akademik.
• Şenel, A. (1993). Irk ve Irkçılık Düşüncesi. Anı Yayıncılık.
• Şişman, M. (2002). Eğitimde Mükemmellik Arayışı. Pegem Yayıncılık.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2017). Faaliyet Raporu. https://sgb.saglik.gov.tr/, Erişim Tarihi: 19.03.2020.
• Tajfel, H., & Turner, J. C. (1979). An integrative theory of inter-group conflict. In W. G. Austin & S. Worchel (Eds.), The social psychology of inter-group relations, 33-47. Brooks/Cole.
• Tan, M. (1979). Kadın: Ekonomik Yaşamı ve Eğitimi, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Taştan, A. V. (1996). Değişim Sürecinde Kimlik ve Din, Kayseri Belediyesi Yayınları.
• Taylor, C. (2006). Modern Toplumsal Tahayyüller (Çev. H. Koyukan). Metis Yayınları.
• TDK, http://www.tdk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 02.01.2019.
• Tok, N. (2003). Kültür, Kimlik ve Siyaset, Ayrıntı Yayınları.
• Turğut, F. (2017). Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü̈ ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar, Medeniyet ve Toplum Dergisi, 93-117.
• Tüzen, H. (2008). Postmodernizm Mitosu, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 145-158.
• Uca, O. (2020). Mesleğin Hayatı Belirleme Pratikleri: Bankacı ve Tır Şoförü Örneği, Journal of Economy Culture and Society, 15-24.
• Vatandaş, C. (2004). Ulusal Kimlik Türk Ulusçuluğunun Doğuşu, Pınar Yayınları.
• Vatandaş, D. (2011). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı, Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56.
• Walzer, M. (1992). The New Tibalism, The Nationalism Reader, Humanities Press, 322-332.
• Wittgenstein, L. (2006). Kesinlik Üstüne/ Kültür ve Değer (Çev. D. Şahiner). Metis Yayınları.
• Williams, R. (1989). İkibin’e Doğru. Ayrıntı Yayınları.
• Williams, R. (2005). Anahtar Sözcükler (Çev. S. Kılıç). İletişim Yayınları.
• Yanık, C. (2013). Etnisite, Kimlik ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analizi, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 225-237. Yavuz, H. (2008). Modernleşen Müslümanlar (Çev. A. Yıldız). Kitap Yayınevi.
• Yıldız, H. (2015). Postmodernizm Nedir?, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4755/65320, Erişim Tarihi: 08.08.2020.
• Yıldız, S. (2007). Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği, Milli Folklor Dergisi, 19/74, 9-16.