KÜRESEL İKLİM KRİZİNİN OLUŞMASINDA POLİTİK KARARLARIN HÜKÜMET POLİTİKALARININ ETKİSİ

Yıl 2022, Sayı: 31, 501 - 526, 26.10.2022

Ahmet Kayan , Ayşe Küçük

Öz

İklim krizi, içinde bulunduğumuz yüzyılın en çok tartışılan konularından biri haline gelmiştir. İklim krizi, iklim değişikliğinin boyutlarına dikkat çeken bir kavram olarak iklimde kuraklık, sel, çölleşme gibi pek çok değişikliği anlatmak için kullanılmaktadır. Küresel bir sorun olarak ele alınan iklim krizinin ortaya çıkışı tek bir nedene bağlanamamaktadır. Ancak bu çalışmanın sınırlılıkları gereği iklim krizinin kökenleri ve nedenleri politik nedenler bağlamında ele alınmaktadır. Dünyadaki hava sıcaklığının gün geçtikçe artması, iklim krizi ile mücadele konusunu ön plana çıkarmaktadır. Bu küresel mücadele, politika, ekonomi, kentleşme, tarım gibi alanları etkileyeceğinden ülkeleri, şirketleri ve devletleri karşı karşıya getirmektedir. Bu noktada hükümetlerin bu alanlardaki mevcut politikaları sorgulanmaya başlanmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, iklim krizinin ortaya çıkmasında ve bugünkü boyutlara ulaşmasında politik kararların (hükümet politikalarının) etkisini incelemektir. Bu çerçevede çalışma, bugüne kadar uygulanan hükümet politikalarına eleştirel bir bakış açısı sunarken hükümetlerin iklim krizi karşısındaki edilgen tavrını sorgulamaktadır. Sonuç olarak iklim krizi sorununun ekolojik bir sorun olmaktan öte, bir sistem sorunu olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

iklim değişikliği, iklim krizi, politik kararlar, hükümet, politikalar

Kaynakça

• Akarsu, B. (1994). İnsan ve çevre. Cogito: Kirlenen Çağ (2), 29-36.
• Aksöz, F. (2021). Kentsel yeşil alan yönetimi sarmalında park, bahçe ve yeşil alan yetersizliğinin değerlendirilmesi. F. Kırışık ve A. Kayan (Ed.). Kentleşme Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss. 197-221). Gazi Kitabevi.
• Aksungur, A.B. (2021). Kentsel katı atık yönetimi ve atık yönetiminde yeni yaklaşımlar. F. Kırışık ve A. Kayan (Ed.). Kentleşme Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss. 173-196). Gazi Kitabevi.
• Aslan, M. & Türkmenler, H. (2020). Kentleşme sürecinin çevreye etkileri. Ö. Sezer ve A. Kayan (Ed.). Çevre Tartışmaları ve Çağdaş Gelişmeler içinde, (ss. 212-240). Gazi Kitabevi.
• Aysu, A. (2015). Gıda krizi. Metis Yayınları.
• Bayraç, H.N. (2009). Küresel enerji politikaları ve Türkiye: petrol ve doğal gaz kaynakları açısından bir karşılaştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 115-142.
• Bıçkı, D. (2001). Batı düşüncesi, liberalizm, kapitalizm ve çevre. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (2), 33-42.
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru (Çev. A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Castells, M. (2020). Kent sınıf iktidar (Çev. A. Türküm). Phoenix Yayınevi.
• Çay, A. (2020). İklim krizine politik bir bakış açısı: toplumsal ekoloji. Doğu Batı Dergisi, (95), 249-266.
• Çelik, A. & Küçük, A. (2020). Tüketim toplumunun çevre sorunlarına etkileri. Econharran Harran Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4(5), 1-22.
• Doğan, S. & Tüzer, M. (2021). Küresel iklim değişikliği ve potansiyel etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 21-34.
• Erat, V. & Kaçer, F. (2021). Küresel ısınma ve çözüm önerileri. F. Ünal ve A. Kayan (Ed.). Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss. 239- 264). Gazi Kitabevi.
• Erdoğan, S. (2018). İklim değişikliğine karşı verilen küresel mücadele ve Avrupa Birliği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 703-718.
• Florida, R. (2018). Yeni kentsel kriz (Çev. D.N. Özer). Doğan Kitap.
• Fukuyama, F. (2015). Tarihin sonu ve son insan (Çev. Z. Dicleli). Profil Yayıncılık.
• Gautier, C. (2014). Petrol, su ve iklim (Çev. S. Genç). TUBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Giddens, A. (2013). İklim değişikliği siyaseti (Çev. E. Baltacı). Phoenix Yayınevi.
• Göksoy-Sevinçli, B. & Bayrakçı, E. (2021). İklim değişikliği etkileri ve çözüm önerileri. F. Ünal ve A. Kayan (Ed.). Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss. 265-296). Gazi Kitabevi.
• Görmez, K. (2015). Çevre sorunları. Nobel Yayıncılık.
• Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 17-21.
• Güneş, B.S. (2019). Devleti geri çağırmak (mı?). https://www.academia.edu/40640323/Devleti_Geri_%C3%87a%C4%9F%C4%B1rmak_M%C4%B1_
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu (Çev. S. Savran). Metis Yayınları.
• İmga, O. (2009). Çevre sorunlarının çözümüne yönelik alternatif bir politika arayışı: Murray Bookchin ve sosyal ekoloji. Alternatif Politika, 1(1), 75-90.
• Kahraman-Usta, H. (2021). Planlı kentleşme ve rant ilişkisi: Şanlıurfa örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(48), 1-22.
• Karasu, M.A. (2009). Kente karşı suç. Savaş Yayınevi.
• Karasu, M.A., Altıparmak, C. & Çelik, M.L. (2018). 100 soruda kent konseyi. Seçkin Yayınevi.
• Kayan, A. & Demir, M. (2021). Orman varlığının yok olması sorunları ve çözüm önerileri. F. Ünal ve A. Kayan (Ed.). Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss. 207-224). Gazi Kitabevi.
• Keleş R., Hamamcı, C. & Çoban, A. (2012). Çevre politikası. İmge Kitabevi.
• Kılıç, S. (2006). Modern topluma ekolojik bir yaklaşım. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 108-127.
• Lynas, M. (2009). 6 derece (Çev. D. Akın, K. Kutlu ve A. Yavuz). NTV Yayınları.
• Orhan, G. (2021). İklim krizi. M. Güneş ve H. Gül (Ed.). Türkiye’de Devlet ve Kriz içinde (ss. 188-201). Sentez Yayıncılık.
• Özel, M. & Kılıç, S. (2006). Küresel bir sorun olarak iklim değişikliği ve iklim politikaları. I.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (34), 137-169.
• Özel, M. (2007). Çağımızın çevre sorunlarının düşünsel temelleri üzerine bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 207-226.
• Özer, M.A. (2001). Derin ekoloji. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 10(4), 61-79.
• Sağlam-Yıldız, H. (2020). Sürdürülebilir kentsel planlama anlayışı üzerinden imar planları çevre ilişkisinin incelenmesi. Ö. Sezer ve A. Kayan (Ed.). Çevre Tartışmaları ve Çağdaş Gelişmeler içinde, (ss.130-150). Gazi Kitabevi.
• Sapmaz-Veral, E. (2019). Uluslararası tehlikeli atık ve kimyasallar politikalarında güncel gelişmeler. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-11.
• Sarıhan, A.Y. (2019). Dünya atık ticareti ve Türkiye’nin durumu. 4. International EMI Entrepreneurship and Social Sciences Congress Proceedings E-Book. Nişantaşı University Publishing.
• Tufan, H. (1994). Kollektif bellek ve insan-doğa ilişkisi. Cogito: Kirlenen Çağ (2), 69-73.
• Türkmenler, H. &Aslan, M. (2021). Katı atık kirliliği ve çözüm önerileri. F. Ünal ve A. Kayan (Ed.). Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde, (ss.97-126). Gazi Kitabevi.
• Ulusoy, A. & Vural, T. (2011). Kentleşmenin sosyo-ekonomik etkileri. Belediye Dergisi, 7(12), 8-14.
• Wallerstein, I. (2016). Bildiğimiz dünyanın sonu (Çev. T. Birkan). Metis Yayınları.
• Yılmaz, S. & Yılmaz, G. (2011). “Yenilenebilir enerji” vs. yenilenemeyen doğa: karbon ticareti. Praksis, (25), 117-137.