Biyopolitikanın Anonimleşmesi Sürecinde Yeni Medya Teknolojileri

Yıl 2023, Sayı: 34, 311 - 329, 21.10.2023

Yılmaz Can , Musa Öztürk

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1264843

Öz

M. Foucault’un sosyal bilimler literatürüne kazandırdığı en önemli kavramlardan biri de biyopolitikadır. Biyopolitika, toplumsal yaşamın güvenlik, sağlık, moda, hijyen, sanal yaşam alanları, cinsellik vb. birçok alanında kendini üreten ve bu üretim sürecini de doğal, akışkan ve arzu edile(bile)n bir gönüllülük politikasına dönüştürebilen bir gözetim sistemidir. Biyopolitika olgusu modernleşmeyle birlikte ortaya çıkmış ve toplumun yönetimsel süreçlerinde oldukça radikal etkiler yaratmıştır. Foucault’a göre toplumu kontrol edebilmenin en etkin yolu onu sürekli olarak gözetlemektir. Bu gözetim süreci aynı zamanda toplumsal yapının yeniden şekillenmesi ve üretimi anlamına gelmektedir. Biyopolitika ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında genel olarak iktidar, tahakküm, beden, disiplin ve kapitalizm gibi teorik konulara odaklandıkları görülmektedir. Bu çalışma, biyopolitikanın kendini yeniden üretmesini yeni medya teknolojileri bağlamında ele almayı ve biyopolitikayı yeni medya teknolojileri üzerinden okumayı amaçlamaktadır. Çalışma da biyopolitikanın anonimleşmesine giden yolda yeni medya teknolojilerinin rolü, gözetim/gözetleme, mahremiyet kaybı ve rıza gösterme gibi başlıklar üzerinden ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Foucault, biyopolitika, disiplin, gözetleme, yeni medya teknolojileri

Kaynakça

• Agamben, G. (2013). Kutsal İnsan Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. (Çev. İ. Türkmen) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Akgündüz, G.Ö. (2013). Foucault’da İktidar ve Beden İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi. http://www.academia.edu/7300087/Toplumsal_Cinsiyet_ve_Beden-_Foucault_ve_Beden Erişim Tarihi: 5 Aralık 2017.
• Akın Ünver, H. (2018). Politics of Digital Surveillance, National Security and Privacy. Centre for Economics and Foreign Policy Studies, 2, s.1-21.
• Alım, E. (2019). Sovereign Power, Disciplinary Power and Biopower: How to Make Sense of Foucault’s Conceptualization of Power Mechanisms?. Artuklu Kaime International Journal of Economics and Administrative Researches, 2(1), s. 13-24.
• Ateş Burç, S. (2021). Foucault’da İktidar ve İktidar Teknolojilerinin Dönüşümü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 23(3), s.1287-1309.
• Aytaç, Ö. & Öztürk, M. (2023). Gözetim, Kentsel Mekân ve Alan Denetimi (Ed. M. Öztürk) İçinde. Şehir, Toplum ve Kimlik (s.247-264). Ankara: İdeal Kent Yayınları.
• Babacan, M. E. (2016). Yeni Medya ve Toplumsal İktidar Bağlamında Özne. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), s.519-542.
• Bauman, Z. & Lyon, D. (2016). Akışkan Gözetim. (Çev. E. Yılmaz) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baştürk, E. (2013). Bir Kavram İki Düşünce: Foucault’dan Agamben’e Biyopoitikanın Dönüşümü. Alternatif Politika, 5( 3), s.242-265.
• Baştürk, E. (2017). Biyopolitika ve Savaşım: Foucault ve Agamben Arasındaki Ayrımın Kavramsal İçeriği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2), s. 1-23.
• Çağlak, U. (2020). Teşhir Toplumu ve Yeni Medya: Teşhir Toplumunun Oluşmasında Önemli Bir Araç Olan Yeni Medya Üzerine Bir Değerlendirme. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, Güz-02, s. 12-20.
• Dijk, J.V. (2018). Ağ Toplumu. (Çev. Ö. Sakin) İstanbul: Kafka Yayınları.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M. A. Kılıçbay) Ankara: İmge Yayınları.
• Foucault, M. (2002). Toplumu Savunmak Gerekir. (Çev. Ş. Aktaş) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (2003). Cinselliğin Tarihi. (Çev. H. Uğur Tanrıöver) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar Seçme Yazılar 2. (Çev. I. Ergüden, O. Akınhay) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2011a). Büyük Kapatılma Seçme Yazılar 3. (Çev. I. Ergüden ve F. Keskin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2011b). Entelektüelin Siyasi İşlevi Seçme Yazılar 1. (Çev. I. Ergüden, F. Keskin ve O. Akınhay) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü Seçme Yazılar 4. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gambetti, Z. (2009). İktidarın dönüşen çehresi: Neo-liberalizm, şiddet ve kurumsal siyasetin tasfiyesi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 40, s.1-11
• Güler, Ö. (2016). M. Foucault'nun Biyo-politika Görüşünün M. Hardt ve A. Negri'nin Siyaset Felsefesine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Hardt, M.& Negri, A. (2003). İmparatorluk. (Çev. A. Yılmaz) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (Ed. M. F. Çelikkaya) Ankara: Nirengi Kitap.
• Kalan, Ö. (2014). Foucault’un Biyopolitika Kavramı Bağlamında Moda ve Beden: Vouge Dergisi Üzerinden Bir Söylem Analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 8(3), s.140-162.
• Karakayacı, Ö. ve Kurtarır, E. (2006). Töre seçilmişler ve diğerleri, güç, erk, iktidar olguları bağlamında insancıl bir iktidara doğru. Planlama felsefesi, (Editör: E. Kurtarır). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Karayel Bilbil, E. & Atalay, D. (2020). Sosyal Medya Ekseninde Mahremiyetin Dönüşümü ve Benlik İnşası. Global Medya Journal, 10(20), s.176-195.
• Koç, A. (2018). Michel Foucault'nun "Biyopolitika" Kavramının Teorik Çerçevesi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 2(2), s.13-218.
• Lemke, T. (2013). Biyopolitika. (Çev. U. Özmakas) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mayer, V.& Cukier, S. K. (2013). Büyük Veri Yaşama, Çalışma ve Düşünme Şeklimizi Dönüştürecek Bir Devrim. (B. Erol, Çev.) İstanbul: Paloma Yayınevi.
• McMahon, R. (2015). Surveillance and Privacy in the Digital Age: A Primer for Public Relations. Graduate Theses & Dissertations. Paper 4.
• Mills, C. (2013). Biopolitical Life (Ed. J. Nilsson and Sven-Olov Wallenstein) In. Foucault, Biopolitics and Governmentality (p.73-90). Stockholm: Sodertorn Philosophical Studies.
• Oranlı, İ. (2012). Biyo-Politikanın Doğuşu ve Foucaultcu Eleştiri. Cogito Düşünce Dergisi. Özel Sayı, s. 39-52.
• Özer, H. D. (2022). Mobese İzleme ve Kayıtları: Gözetim Toplumu Bağlamında Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 24(1), s.459-500.
• Özdemir, M. (2020). Foucault Sosyolojisinde İktidarın Serüveni: Pastoral İktidar, Disiplinci İktidar, Biyo-iktidar. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi. 4(1), s.109-133.
• Özmakas, U. (2012). Foucault: İktidardan Biyoiktidara. Cogito Düşünce Dergisi. Özel Sayı, s. 53-81.
• Read, J. (2012). Homo Economicus’un Bir Soykütüğü: Neoliberalizm ve Öznelliğin Üretimi. Cogito Düşünce Dergisi. Özel Sayı, s. 82-95.
• Revel, J. (2012). Kimlik, Doğa, Yaşam: Üç Biyopolitika Yapıbozumu. Cogito Düşünce Dergisi. Özel Sayı, s. 9-20.
• Sustam, E. (2014). Foucault’da İktidarın Jeneolojisi: Biyopolitiğin Doğuşu ve Yönetimsellik. Teorik Bakış Toplumbilim Dergisi, 3, s.221-234.
• Şengül, T. (2014). İktidar. İçinde, Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler (Ed. G. Atılgan, A. Aytekin), İstanbul: Yordam Yayınları s. 39-51.
• Şentürk, İ., Turan, S. (2012). Foucault’un İktidar Analizi Bağlamında Eğitim Yönetimine İlişkin Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Antalya, 18(2), s.243-272.