SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: OECD ÜLKELERİNDEN KANITLAR

Yıl 2024, Sayı: 36, 92 - 115, 04.07.2024

Osman Geyik , Gamze Yıldız Şeren , Tarık Iliman

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1415072

Öz

Toplumların sürdürülebilir bir yaşam standardı sağlamasında elzem olan sağlık hizmetleri, meydana getirdiği pozitif dışsallıklarla refahı artırıcı bir rol oynamaktadır. Bununla bağlantılı olarak sağlık hizmetlerinin sunumunun etkin gerçekleşebilmesi için sağlık harcamaları oldukça önemli bir konuma sahiptir. Literatürde yer alan çalışmalar mercek altına alındığında sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisinin dikkat çekici bir konu olduğu görülmektedir. Bu kapsamda söz konusu çalışma odak noktasına sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında nasıl bir ilişki olduğu hususunu almaktadır. 35 OECD ülkesi özelinde gerçekleştirilen çalışmada panel veri analizi kullanılmış ve 2001-2020 dönemi ele alınmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında kısa dönemde bir ilişki bulunmamaktadır. Bununla beraber orta ve uzun vadede anlamlı/pozitif bir ilişki söz konusudur. Bu bulgulara ek olarak yaşlı bağımlılık oranı ve nüfus yoğunluğu ekonomik büyüme ile negatif bir ilişki içerisindedir. İstihdam gücü açısından ekonomik büyüme ile pozitif/anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

THE RELATIONSHIP BETWEEN HEALTH EXPENDITURES AND ECONOMIC GROWTH: EVIDENCE FROM OECD COUNTRIES

Öz

With the positive externalities they produce, health services—which are necessary for society to maintain a sustainable quality of living—play a role in increasing welfare. Accordingly, health expenditure plays a critical role in the efficient delivery of healthcare services. When the studies in the literature are analysed, the relationship between health expenditures and economic growth is a remarkable issue. This study focuses on the connection between health expenditure and economic growth. Panel data analysis was employed in the study of 35 OECD nations, with the years 2001–2020 taken into consideration. The study's conclusions indicate that there isn't a short-term correlation between health spending and economic growth. Additionally, throughout the medium and long terms, there is a significant/positive relationship. Population density and the elderly dependency ratio, however, are negatively correlated with economic growth. Economic growth was found to have a positive/significant link with labor force participation.

Anahtar Kelimeler

Health Expenditures, Economic Growth, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Akar, S. (2014). Türkiye’de sağlık harcamaları, sağlık harcamalarının nisbi fiyatı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Akıncı, A., & Tuncer, G. (2016). Türkiye’de sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Sayıştay Dergisi, (102), 47-61.
• Albayrak, S., & Öztürk, İ. (2021). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine araştırma. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7(2), 233-257.
• Alleyne, G.A.O., & Cohen, D. (2002). Health, economic growth, and poverty reduction. The report of working group 1 of the commission on macroeconomics and health, World Health Organization, Geneva, April, 1-114.
• Artekin, A.Ö., & Konya, S. (2020). Health expenditure and economic growth: Is the healthled growth hypothesis supported for selected OECD countries?. Poslovna izvrsnost, 14(1), 77-89.
• Atems, B. (2019). Public health expenditures, taxation and growth. Health Economics Letter, 28(9), 1146-1150.
• Atilgan, E., Kilic, D., & Ertugrul, H.M. (2017). The dynamic relationship between health expenditure and economic growth: Is the health-led growth hypothesis valid for Turkey?. The European Journal of Health Economics, 18, 567-574.
• Aydemir, C., & Baylan, S. (2015). Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 417-435.
• Bakare, A.A., & Olubokun, S. (2011). Health care expenditure and economic growth in Nigeria: an empirical study. Journal of Emerging Trends in Economics And Management Sciences, 2(2), 83-87.
• Barro, R.J. (1996). Determinants of economic growth: a cross-country empirical study. National Bureau of Economic Research, Working Paper No.5698. https://www.nber.org/papers/w5698 (Erişim Tarihi: 05.06.2023)
• Barro, R.J. (2013). Health and economic growth. Annals of Economics and Finance, 14(2), 329-366.
• Barro, R.J., & Lee, J.W. (1994). Sources of economic growth. In Carnegie-Rochester conference series on public policy (Vol. 40, pp. 1-46), North-Holland.
• Birol, Y. E., & Demirgil, B. (2022). Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: MIST ülkeleri üzerine uygulamalı bir çalışma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(1), 69-78.
• Bloom, D.E., & Canning, D. (2000). The health and wealth of nations. Science, 287, 1207-1209.
• Bloom, D., Canning, D., & Sevilla, J. (2004). The effect of health on economic growth: A production function approach. World Development, 32(1), 1-13.
• Bloom, David E., & Canning, David (2008). Population health and economic growth, commision on growth and development. Working Paper No.24, 1-25.
• Boussalem, F., Boussalem, Z., & Taiba, A. (2014). The relationship between public spending on health and economic growth in Algeria: Testing for co-integration and causality, International journal of Business and Management, 2(3), 25-39.
• Bozma, G., Başar, S., & Künü, S. (2016). Eğitim ve sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 189-204.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1979). A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation. Econometrica, 47 (5), 1287-1294.
• Bukenya, J. (2009). Do fluctuations in health expenditure affect economic growth?. The Open Economics Journal, 2, 31-38.
• Celik, E. U., Omay, T., & Tengilimoglu, D. (2023). Convergence of economic growth and health expenditures in OECD countries: evidence from non-linear unit root Tests. Frontiers in Public Health, 11.
• Cutler, D., Deaton, A., & Lleras-Muney, A. (2006). The determinants of mortality. Journal Economic Perspectives, 20(3), 97-120.
• Çeli̇k, A. (2020). G20 ülkelerinde sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(1), 1-20.
• Çetin, M., & Ecevit, E. (2010). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: OECD ülkeleri üzerine bir panel regresyon analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
• Demirgil, B., Şantaş, F., & Şantaş, G. (2018). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Uygulamalı bir çalışma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 388-398.
• Devarajan, S., Swaroop, V., & Zou, H. (1996). The composition of public expenditure and economic growth. Journal of Monetary Economics, 37(2), 313–44.
• Dreiger, C., & Reimers, H. (2005). Health care expenditures in OECD countries: A panel unit roots and cointegration analysis. (p. 1469), Discussion Paper Series.
• Dünya Bankası (2019). https://databank.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD. ZG/1ff4a498/Popular-Indicator# (Erişim Tarihi: 05.06.2023)
• Emirkadı, Ö. (2022). D8 ülkelerinde sağlık harcamaları-ekonomik büyüme ilişkisi: Panel nedensellik analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 241-252.
• Erol, H. (2007). Bankalarda net faiz marjının belirleyicileri, risk duyarlılığı ve politika önerileri. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Esen, E., & Keçili, M. (2022). Economic growth and health expenditures analysis for Turkey: Evidence from time series, Journal of the Knowledge Economy, 13(1), 1786-1800.
• Güven, D., Şimşek, T., & Güven, A. (2018). Sağlık yönetimi kapsamında sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: MENA ülkeleri üzerine bir panel regresyon analizi. Sosyoekonomi, 26(37), 33-55.
• Hansen, C.W. (2013). Life expectancy and human capital: Evidence from the international epidemiological transition. Journal of Health Economics, 32(6), 1142-1152.
• Hayaloğlu, P. & Bal, H. Ç. (2015). Üst orta gelirli ülkelerde sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 35-44.
• Iliman, T. (2020). Türkiye’de yaşlılığın merkezi yönetim sağlık harcamalarına etkisi: İller bazında ampirik analiz çalışması. (YÖK Tez Merkezi, Doktora Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Jack, W., & Lewis, M. (2009). Health investments and economic growth: Macroeconomic evidence and microeconomic foundations. World Bank Policy Research Working Paper Series, No. 4877, The World Bank Press, 1-37.
• Kesbiç, C.Y., & Salman, G. (2018). Türkiye’de sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin tespiti: 1980-2014 var model analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (639), 1163-1180.
• Kılıç, R., & Özbek, R.İ. (2018). Sağlık ve eğitim hizmetleri ile ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri uygulaması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(2).
• Kızıl, B.C., & Ceylan, R. (2018). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 13(50), 197-209.
• Konuk, T., & Eryer, A. (2022). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: OECD ülkeleri için panel veri analizi. Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi, 5(1), 28-37.
• Lucas, R.E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of monetary economics, 22(1), 3-42.
• Maduka, A.C., Madichie, C.V., & Ekesiobi, C.S. (2016). Health are expenditure, health outcomes, and economic growth nexus in Nigeria: A Toda–Yamamoto causality approach. Unified Journal of Economics and International Finance, 2(1), 1–10
• Mehrara, M., & Musai, M. (2011). The causality between health expenditure and economic growth in Iran. Int. j. eco. res, 2(4), 13-19.
• Mushkin, S.J. (1962). Health as an investment. Journal of Political Economy, 70(5), 129–157.
• OECD/European Union (2018). Health expenditure in relation to GDP, in health at a glance: Europe 2018: State of health in the EU cycle. OECD Publishing.
• OECD (2023). Health expenditure. https://www.oecd.org/health/health-expenditure.htm (Erişim Tarihi: 10.08.2023) Piabuo, S. M., & Tieguhong, J. C. (2017). Health expenditure and economic growth-a review of The literature and an analysis between the economic community for central African states (CEMAC) and aelected African countries. Health economics review, 7(1), 1-13.
• Romer, P.M. (1986). Increasing returns and long-run growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002–1037.
• Romer, P.M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98(5), S71-S102.
• Selim, S., Uysal, D., & Eryiğit, P. (2014). Türkiye’de sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ekonometrik analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24.
• Sethi, N., Mohanty, S., Das, A., & Sahoo, M. (2020). Health expenditure and economic growth nexus: Empirical evidence from South Asian countries. Global Business Review, 1-15
• Şen. A, & Bingöl, N. (2018), Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
• Şimşir, N. C., Çondur, F., Bölükbaş, M., & Alataş, S. (2015). Türkiye’de sağlık ve ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (604), 43-54.
• Tıraşoğlu, M., & Yıldırım, B. (2012). Yapısal kırılma durumunda sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Ejovoc (Electronic Journal Of Vocational Colleges), 2(2), 111-117.
• Wang, K.M. (2011). Health care expenditure and economic growth: Quantile panel-type analysis. Economic Modelling, 28(4), 1536–1549.
• Yang, X. (2020). Health expenditure, human capital, and economic growth: An empirical study of developing countries. International Journal of Health Economics and Management, 20, 163-176.
• Ye, L., & Zhang, X. (2018). Nonlinear granger causality between health care expenditure and economic growth in the OECD and major developing countries. International journal of environmental research and public health, 15(9), 1953.
• Yıldız, B., & Yıldız, G. (2018). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Avrupa ve Merkez Asya ülkeleri örneği. Maliye Dergisi, 174, 203-218.
• Yumuşak, İ. G., & Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlık harcamaları iktisadi büyüme ilişkisi üzerine ekonometrik bir inceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 57-70.
• Zengin, G., & Özkan, G. (2018). Sağlık harcamaları ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine panel veri analizi (2000-2015). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 365-380.