GENÇ YETIŞKINLERDE SOSYAL MEDYA KULLANIM AMAÇLARININ UMUTSUZLUĞA ETKISI

Yıl 2024, Sayı: 37, 274 - 286, 25.10.2024

Ahmet Türk , Sena Türk

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1416124

Öz

Bu araştırma sosyal medya kullanım oranın en yoğun olduğu genç yetişkinlerde sosyal medya kullanım amaçlarının umutsuzluğa etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 18-35 yaş aralığında 147’si (%59,3) kadın ve 101’i (%40,7) erkek olmak üzere 248 genç yetişkin katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması x̄=24,96±6,19’dır. Araştırmada Beck Umutsuzluk Ölçeği ile Sosyal Ağ Siteleri Kullanım Amacı Ölçeği kullanılmıştır. Analizlerde betimleyici ve açıklayıcı istatistikler bir arada kullanılmıştır. Açıklayıcı istatistikler korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmada genç yetişkinlerin orta düzeyde umutsuzluk yaşadıkları saptanmıştır. Bulgular umutsuzluk ile sosyal etkileşim/iletişim amaçlı kullanım ve eğitim amaçlı kullanım arasında negatif yönlü; tanıma ve tanınma amaçlı kullanım arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Araştırmada sosyal medya kullanım amaçlarının umutsuzluğun anlamlı düzeyde yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre sosyal medyanın sosyal etkileşim/iletişim ve eğitim amaçlı kullanımı arttıkça gençlerin umutsuzluk düzeylerinin düştüğü, tanıma ve tanınma amaçlı kullanımları arttıkça umutsuzluk düzeylerinin arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, umutsuzluk, genç yetişkin

The Effect of Social Media Usage Aims on Hopelessness in Young Adults

Öz

This study aims to investigate the effect of social media usage aims on hopelessness in young adults, where the rate of social media use is the most intense. A survey model was used in the study. 248 young adults between the ages of 18-35, 147 (59.3%) female and 101 (40.7%) male, participated in the study. The average age of the participants was x̄=24.96±6.19. Beck Hopelessness Scale and Aims of Use of Social Network Sites Scale were used in the study. Correlation and multiple linear regression analyses were used in the study. In the study, it was found that young adults experienced medium level of hopelessness. The findings show that there is a negative correlation between hopelessness and social interaction/communication aim usage and educational aim usage, and a positive correlation between social networking aim usage. In the study, it was concluded that the purposes of social media use were a significant predictor of hopelessness. Accordingly, as the use of social media for social interaction/communication and educational aims increases, the hopelessness levels of young people decrease. As the use of social media for acquaintance aims increases, the level of hopelessness increases.

Anahtar Kelimeler

social media, hopelessness, young adult

Kaynakça

• Ahn, J. (2011). The effect of social network sites on adolescents' social and academic development: Current theories and controversies. Journal of the American Society for information Science and Technology, 62 (8), 1435-1445. https://doi.org/10.1002/asi.21540
• Bardak, F., & Yalçınkaya-Alkar, Ö. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanım amaçlarına göre internet bağımlılığı ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 17 (2), 55-65.
• Başlar, G. (2013). Yeni medyanın gelişimi ve dijitalleşen kapitalizm. Akademik Bilişim, (1), 823-831.
• Beck, A. T. (1963). Thinking and depression: I idiosyncratic content and cognitive distortions. Archives of General Psychiatry, 9 (4), 324–333. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1963.01720160014002
• Beck, A.T., Weissman, A., Lester, D., & Trexler, L. (1974). The measurement of pessimism: The hopelessness scale. Journal of consulting and clinical psychology, 42(6), 861-865. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/h0037562
• Bilican-Gökkaya, V. (2019). Toplumsal sorun alanlarından; toplumsal cinsiyet, kadın ve eğitim. Y. Daşlı (Ed.), Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar, (ss. 73-88) içinde. Anı Yayınları.
• Çelik, K. (2019). Üniversite öğrencilerinin Facebook kullanımının umutsuzluk ve depresyonla ilişkisi (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Üsküdar Üniversitesi.
• Çerçi, Ü. Ö., Canöz, N., & Canöz, K. (2020). Covid-19 krizi döneminde bilgilenme aracı olarak sosyal medya kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 184-198.
• Diker, E., & Taşdelen, B. (2017). Sosyal medya olmasaydı ne olurdu? Sosyal medya bağımlısı gençlerin görüşlerine ilişkin nitel bir araştırma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (17), 189-206.
• Durak-Batıgün, A. D. (2005). İntihar olasılığı: Yaşamı sürdürme nedenleri, umutsuzluk ve yalnızlık açısından bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(1), 29–39.
• Erdur-Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Cyber bullying: A new face of peer bullying. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Ergen, Y. (2018). Büyük veri, sosyal medya ve etik: Facebook örneğinde bir değerlendirme. Yeni Düşünceler, (10), 53-64.
• İmamoğlu, G. (2017). Resim eğitimi ve temel eğitim öğrencilerinde umutsuzluk ve kişilik özelliklerinin incelenmesi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(37), 2489-2504.
• Karal, H., & Kokoç, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanım amaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 1(3), 251-263.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi (12.Baskı). Nobel Yayın.
• Kindi, S.S.A., & Alhashmi, S. M. (2012). Use of social networking sites among Shinas College of Technology students in Oman. Journal of Information & Knowledge Management, 11(1), 1250002. https://doi.org/10.1142/S0219649212500025
• Köse, A. (2015). Hayat oyununun yeni perdesi: Sosyal ağlar ve gerçeklik algısının değişimi. Academic Journal of Information Technology, 6 (18), 57-70. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2015.1.004.x
• Nowland, R., Necka E. A., & Cacioppo, J. T. (2018). Loneliness and social ınternet use: pathways to reconnection in a digital world? Perspectives on Psychological Science. 13(1), 70-87. https://doi.org/10.1177/1745691617713052
• Oğuztürk, Ö., Akça, F., & Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinde umutsuzluk düzeyi ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler üzerinden incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14 (3), 173‐184.
• Özmen, D., Dündar, E., Çetinkaya, A., Taşkın, O., & Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(1), 8-15.
• Öztürk, M., Türk, A., Gönültaş, B.M., & Aydemir, İ. (2023a). Mediator role of social media use on the effect of negative emotional state of young adults on hopelessness during COVID-19 outbreak. Journal of Archives of Health Sciences and Research, 10 (1), 44-49. http://dx.doi.org/10.5152/ArcHealthSciRes.2022.22096
• Öztürk, M., Ünal, V., Türk, A., & Temiz, S. (2023b). Pandemi sonrası bireylerin umutsuzluğunun farklı değişkenler açısından kuşaklara göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi (21), 56-71. https://doi.org/10.46218/tshd.1233382
• Papacharissi, Z., & Rubin, A. M. (2000). Predictors of internet use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 44 (2), 175-196. https://doi.org/10.1207/s15506878jobem4402_2
• Quan-Haase, A., & Young, A. L. (2010). Uses and gratifications of social media: a comparison of facebook and ınstant messaging. Bulletin of Science Technology & Society, 30(5), 350-361. https://doi.org/10.1177/0270467610380009
• Ryan, D., & Jones, C. (2009). Understanding digital marketing: marketing strategies for engaging the digital generation. Kogan Page.
• Seber, G., Dilbaz, N., Kaptanoğlu, C., & Tekin, D. (1993). Umutsuzluk ölçeği: Geçerlilik ve güvenirliği. Kriz Dergisi, 1(3), 139-142.
• Singh, N., & Barmola, K. C. (2015). Internet addiction, mental health, and academic performance of school students/adolescents. The International Journal of Indian Psychology, 2 (3), 98-108. https://doi.org/10.25215/0203.053
• Sistek-Chandler, C. (2012). Connecting the digital dots with social media and Web 2.0 technologies, Journal of Research in Innovative Teaching, 5 (1), 78-87.
• Sümbüloğlu, K., & Sümbüloğlu, V. (2016). Biyoistatistik. Hatiboğlu Yayınevi.
• Tess, P. A. (2013). The role of social media in higher education classes (real and virtual) - A literature review. Computers in Human Behavior, 29(5), 60-68. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.12.032
• Tire, O. (2020). Kültür ve toplumsal cinsiyet. E. Dikici & O. Bingöl (ed.), Kültür ve Sosyoloji (ss.75-96) içinde. Eğitim Yayınları.
• Tuncer, E. (2014). Sosyal medya imparatorluğu: Patron. Akis Yayınları.
• TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu. (2023a, 29 Ağustos). Hanehalkı bilişim teknolojileri (bt) kullanım araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2023).
• TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu. (2023b, 6 Şubat). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=49685 (Erişim Tarihi: 2 Ekim 2023).
• Türk, A., Öztürk, M., & Bilican‐Gökkaya, V. (2022). Depresyon, anksiyete, stres ve gelecek kaygısı arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 4 (3), 262‐270. https://doi.org/10.35365/ctjpp.22.3.06
• Ulucan, H., Kılınç, M., Kaya, K., & Türkçapar, Ü. (2011). Beden Eğitimi Spor yüksekokullarında öğrenimlerine devam eden öğrencilerin umutsuzluk ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 344-351.
• Ürkmez, S., & Eskicumalı, A. (2021). Kullanımlar ve doyumlar teorisi çerçevesinde COVID-19 pandemi sürecinde bireylerin sosyal medya kullanım motivasyonları: Instagram örneği. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 111-129.
• Üstündağ, A. (2022). Ergenlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(42), 169-190.
• Vural, İ., & Öz, M. (2007). Bir reklam mecrası olarak internet. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 221-240.
• Xu, H., & Tan, B.C. (2012). Why do I keep checking Facebook: Effects of message characteristics on the formation of social network services addiction. https://aisel.aisnet.org/icis2012/proceedings/ResearchInProgress/31/ (Erişim Tarihi: 11 Aralık 2023).