Suriyelilerin Portresi Akademik Çalışmaların Ötesinde Mi? Bir Eleştirel Literatür Değerlendirmesi

Yıl 2025, Sayı: 38, 296 - 325, 28.02.2025

Recep Baydemir

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1452348

Öz

Türkiye’de son yıllarda genelde göç olgusu özelde de Suriyeliler, literatürde alevlenmiş bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Suriyelilerle ilgili her gün neredeyse onlarca yeni “akademik” çalışma yayımlanırken, bu anlamda binlerce çalışmanın olduğu geniş bir literatür birikmiştir. Ancak, bu literatürde, metodolojik sorunlar, dilin ve terimlerin yanlış kullanımı, önyargılar, bulguların genelleme biçimi, kuramsal hatalar, yanlış kavram kullanımları gibi ciddi hataların ve eksikliklerin olduğu çalışmalar göze çarpmaktadır. Bu araştırmada, Suriyelilerle ilgili yapılmış akademik çalışmalardaki metodolojik sorunlar, yanlış dil ve kavram kullanımları, önyargılar ve genelleme eğilimleri vurgulanarak mevcut literatür eleştiriye tabi tutulmaktadır. Araştırmada, Google Scholar, Dergipark, Ulakbim TR Dizin ve YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanları üzerinden “Suriyeli” ve “Suriyeliler” kelimeleri girilerek genel bir tarama yapılmıştır. Tarama sonrası ortaya çıkan çalışmalar, tematik olarak gruplandırılmıştır. Böylelikle, doğrudan veya dolaylı olarak Suriyelilerle ilgili yapılmış çalışmalar belirlenerek, bu çalışmaların genel bir çerçevesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Araştırmada, Suriyeliler üzerine niceliksel açıdan zengin bir literatürün biriktiği ve bu literatürün Suriyelileri çeşitli açılardan anlamaya katkı sağladığı, ancak söz konusu literatürün Suriyelilerin portresini henüz ortaya koymaktan uzak olduğu vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’deki Suriyeliler, Akademik Çalışmalar, Literatür Eleştirisi, Nesnellik, Kavramsal ve Metodolojik Sorunlar

Is the Portrait of Syrians Beyond Academic Studies? A Critical Literature Review

Öz

In recent years in Türkiye, the phenomenon of migration in general and Syrians in particular has become a frequently discussed topic in the literature. While almost dozens of new “academic” studies on Syrians are published every day, a vast literature with thousands of studies has accumulated. However, in this literature, studies with serious errors and deficiencies such as methodological problems, misuse of language and terms, prejudices, generalization of findings, theoretical errors, and misuse of concepts stand out. In this study, methodological problems, misuse of language and terms, biases and generalization tendencies in academic studies on Syrians are emphasized and the existing literature is subjected to criticism. In the research, a general search was conducted by entering the words “Syrian” and “Syrians” through Google Scholar, Dergipark, Ulakbim TR Index and CoHE National Thesis Center databases. The studies that emerged after the search were grouped thematically. In this way, a general framework of these studies was tried to be established by identifying studies directly or indirectly related to Syrians. The study emphasizes that a quantitatively rich literature on Syrians has accumulated, and that this literature contributes to understanding Syrians from various perspectives, but that this literature is still far from presenting a portrait of Syrians.

Anahtar Kelimeler

Syrians in Türkiye, Academic Studies, Criticism of Literature, Objectivity, The Problems of Conceptual and Methodological.

Kaynakça

• Akbaş, S., & Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2018). Küresel fabrika kentinin görünmeyen işçileri: Denizli işgücü piyasasında Suriyeli göçmenler. Çalışma ve Toplum, 1(56), 167-192.
• Akdemir, A. (2019). Syrians in Turkey: A review of literature. International Journal of Cultural and Social Studies, 5(1), 323-336.
• Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aldemir, A. (2020). Kötülüğün sıradanlığı ve sosyal medya: Twitter’da Suriyeli mülteciler örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 66, 200-219.
• Alp, H. (2018). Suriyeli sığınmacılara yönelik ayrımcı ve ötekileştirici söylemin yerel medyada yeniden üretilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 22-37.
• Arpa, Z. (2023). Suriye’den Türkiye’ye göç hareketinin kuramsal analizi. Politik Psikoloji Dergisi, 3(2), 46-68.
• Arslanhan, O. (2013). Suriye iç savaşı sırasında Suriyeli sivillerde oluşan göz yaralanmalarının sıklığı ve şiddeti [Tıpta Uzmanlık]. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı.
• Baydemir, R. (2024). Suriyeliler ve Şanlıurfalılar arasındaki komşuluk ilişkileri üzerine nicel bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 64(1), 672-703. https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2024.64.1.27.
• Baydemir, R., & Benek, S. (2022). “Bunlar, hastalık yayan insanlar!”: Suriyelilere yönelik toplumsal algıların oluşmasında Covid-19’un etkisinin incelenmesi. Turkish Studies Social Sciences, 17(5), 717-738. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.63447
• Baydemir, R., Benek, S., & Elmastaş, Necmettin. (2019). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu üzerine bir değerlendirme. Dünya Göç ve Mülteci Kongresi 14-17 Ekim 2019, Gaziantep, Tam Metinler Kitabı, 35-42.
• Benek, S., & Baydemir, R. (2019). Problems encountered by the Syrians in the context of cultural conflict and integration: A case study of Şanliurfa city. The Copernicus Journal of Political Studies, (2), 89-116. http://dx.doi.org/10.12775/CJPS.2019.0014.
• Bimay, M. (2020). Suriyeli sığınmacıların sosyo-ekonomik ve kültürel uyum düzeylerinin karşılaştırılması: Kilis ve Batman örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1931-1943.
• Bostancı, M. (2017). 11 Eylül’den günümüze Ortadoğu ve Suriye: Suriyeli sığınmacı sorunu ve basına yansımalar (1. bs). Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Bozdoğan, S., & Benek, S. (2019). Avrupalı liderlerin Suriyeli sığınmacılara yönelik biyopolitik rejimi: söylem ve ötekileştirme, Dünya Göç ve Mülteci Kongresi, 14-17 Ekim 2019, Gaziantep. Gaziantep Üniversitesi Yayınları, 226-233.
• Çapar Parsıloğlu, Ş. (2020). Suriyeli mültecilerin sosyo-ekonomik durumları: Kahramanmaraş örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çatak, B. D. (2020). Yanı başındaki yabancı: Suriyeliler ile yerli halkın karşılaşmaları. Siyasal Kitabevi.
• Çetin, S. (2017). İzmir’deki yerel halkın Suriyeli sığınmacılara yönelik toplumsal algısı [Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çiftçi, H. (2018). Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik tutum, algı ve empatik eğilimlerinin analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2232-2256.
• Çömez, P., & Kaya, E. (2017). Bir ötekileştirme pratiği: Türkiye’de yaşayan Suriyelilere yönelik tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 38-48.
• Dedeoğlu, S. (2020). Prekarya hasadı: Türkiye’de tarımsal işgücü piyasasında Suriyeli mülteciler. İçinde Türkiye’de mültecilik, zorunlu göç ve toplumsal uyum: geri dönüş mü birlikte yaşam mı? (1. bs, ss. 207-230). Bağlam Yayınları.
• Dedeoğlu, S., Sefa Bayraktar, S., & Çetinkaya, Ö. (2019). Yoksulun umudu çocuk: Türkiye’de Suriyeli tarım işçisi çocuklar. Çalışma ve Toplum, 4, 2585-2510.
• Deniz, A. Ç., Ekinci, Y., & Hülür, A. B. (2016). “Bizim müstakbel hep harap oldu” Suriyeli sığınmacıların gündelik hayatı: Antep Kilis çevresi (1. bs). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Deniz, Ç., Hülür, B., & Ekinci, Y. (2016). Suriyeli sığınmacıların karşılaştığı sosyal dışlanma mekanizmaları. SBARD, 14(27), 17-40.
• Doğan, B., & Karakuyu, M. (2016). Suriyeli göçmenlerin sosyoekonomik ve sosyokültürel özelliklerinin analizi: İstanbul Beyoğlu örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 302-333.
• Doğuş, Ş. (2019). Türkiye’de Suriyeli mülteci entegrasyonu: zorlukları ve olanakları. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187. https://doi.org/10.30784/epfad.596262
• Duruel, M. (2017). Suriyeli sığınmacıların Türk emek piyasasına etkileri fırsatlar ve tehditler. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 207-222.
• Düzkaya, H. (2016). Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların entegrasyonu ve istihdam politikaları [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekinci, Y. (2015). Misafirlik dediğin üç gün olur!: Suriyeli sığınmacılar ve sosyal dışlanma. Birikim Dergisi, 311, 48-54.
• Erdinç, Y., & Düzkaya, H. (2017). Misafirlikten vatandaşlığa Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki statüsü: Türkiye ve Avrupa birliği mevzuatı ekseninde karşılaştırmalı bir değerlendirme. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(16), 419-456.
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler barometresi 2019: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. Orion Kitabevi. https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2020/09/SB2019-TR-04092020.pdf
• Erdoğan, M. M. (2021). Suriyeliler barometresi 2020: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Erkan, H. S. (2021). Suriyeli göçmenlerin Türkiye’yi tercihi üzerinden göç teorilerine yeniden bakış. Ortadoğu Etütleri, 13(3), 421-445.
• Ezberci, L. (2015). Suriyeli sığınmacıların Viranşehir’in toplumsal yapısına etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gençler, A. (2020). Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların sosyo-ekonomik yaşama etkileri: fayda maliyet ekseninde bir bakış. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 78, 111-145. https://doi.org/10.26650/jspc.2019.78.0036
• Güldalı, P. Ş., & Özmen, Z. (2022). Eğitim düzeyi yüksek Suriyelilerin sosyo-ekonomik ve kültürel sorunlarının toplumsal kabul ve uyum açısından değerlendirilmesi: Kayseri örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 346-373. https://doi.org/10.21733/ibad.995020
• Gülerce, H. (2020). Göç ve belirsizlik: eşleri kayıp Suriyeli sığınmacı kadınlar. İnsan ve Toplum, 10(3), 217-221.
• Gülerce, H., & Demir, E. (2021). Zorunlu göç sürecinde sosyal ağlar; Şanlıurfa’daki Suriyeli sığınmacılar. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (81), 185-211. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.973727
• Güneş, M. (2013). Uluslararası göçün tetikleyicileri: Suriye’den Türkiye’ye zorunlu göç’ün Cilvegözü örneği ile yansımaları [Yüksek Lisans Tezi]. Turgut Özal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güzel, B. (2021). Yerel halkın Türkiye’de bulunan Suriyelilere yönelik tutumunun araştırılması: Kahramanmaraş örneği. Journal of Social Policy Conferences, 81, 151-183. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.899619
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2024), https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 Erişim Tarihi: 05.12.2024
• İçduygu, A. (2015). Türkiye’ye yönelen düzensiz dalgaları içinde “transit göç”. içinde Türkiye’nin göç tarihi: 14. yüzyıldan 21. yüzyıla Türkiye’ye göçler (1. bs, ss. 277-294). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• İçduygu, A. (2017). Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar: “Siyasallaşan” bir sürecin analizi. Toplum ve Bilim, 140, 27-41.
• İnce, C. (2019). Göç kuramları ve Suriye göçü üzerine bir değerlendirme. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2579-2615.
• Karakurt, Z., & Gülerce, H. (2022). Suriyeli sığınmacı kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyete dayalı sorunlar ve belirsizlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (53), 143-155. https://doi.org/10.30794/pausbed.1058828
• Karasu, M. A. (2016). Şanlıurfa’da yaşayan Suriyeli sığınmacıların kentle uyum sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 995-1014.
• Karasu, M. A. (2017). Kentsel mekanda suç korkusu: Şanlıurfa örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(1), 41-76.
• Karasu, M. A., & Aksungur, A. B. (2022). Göçmenlerin konut sorunu: Suriyeli göçmenler özelinde bir değerlendirme. İdealkent, 13(37), 2027-2050. https://doi.org/10.31198/idealkent.1108543
• Kaya, A. (2017). Istanbul as a space of cultural affinity for Syrian refugees: “Istanbul is safe despite everything!” Southeastern Europe, 41(3), 333-358.
• Kaya, A. (2023). The local turn in migrant practices in Turkey: Syrians in Bursa. In Assessing the Social Impact of Immigration in Europe: Renegotiating Remoteness (pp. 166-182). Edward Elgar Publishing Limited.
• Kaya, İ., & Yılmaz Eren, E. (2015). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu: arada kalanların hakları ve yükümlülükleri (55). SETA Yayınları. http://file.setav.org/Files/Pdf/20151230134459_turkiyedeki-suriyelilerin-hukuki-durumu-pdf.pdf
• Kaya, M. (2015). Komşuda misafirlik: Suriyeli sığınmacılarca kurulmuş mülteci derneklerinin perspektifinden Türkiye’de yaşamak. The Journal of Academic Social Science Studies, 39, 263-279. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3050
• Kaya, M. (2017). Türkiye’deki Suriyeliler: İç içe geçişler ve karşılaşmalar (1. bs). Hiperlink.
• Kaya, M. (2018). İki hukuk arasında arafta: Suriyeli kadın mültecilerin informel evlilikleri ve boşan(ama)ma krizi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(31), 4709-4721.
• Koca, B., & Altınoluk, D. (2022). “Suriyeliler her yerde!” yerliler ve göçmenler (1. bs). İletişim Yayınları.
• Koyuncu, A. (2014). Kentin yeni misafirleri Suriyeliler. Çizgi Kitabevi.
• Lortoğlu, C. (2017). Suriyeli mültecilerin “misafir” olma haline misafirperverlik hukuku ve etiği açısından bakış. İnsan & İnsan, 4(11), 54-80.
• Man, F. (2016). “Günah keçileri” ya da “olağan şüpheliler” olarak Suriyeliler. Çalışma ve Toplum, 3(50), 1147-1170.
• Öksüz, M. (2020). Siber mekânda Suriyeli mültecilere yönelik faşizm halleri: Faşekşist. Coğrafi Bilimler Dergisi, 18(2), 246-275.
• Özmen, A. (2017). Farklılıkları “anlamak”. The Journal of Mesopotamian Studies, 2(1), 156-166.
• Öztürk, B. (2017). Suriyeli sorunu: öz yurdumuzda garibiz (1. bs). Altaylı.
• Öztürk, F. E. (2017). Yeni medyada Suriyelilere yönelik nefret söylemi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, S., & Çoltu, S. (2018). Suriyeli mültecilerin Türkiye ekonomisine etkileri. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 188-198.
• Polat, Y., & Turğa, Z. (2021). 2011’den günümüze Suriyeli göçü bağlamında yazın çözümlemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(2), 400-420. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.961736
• Sağaltıcı, E. (2013). Suriyeli mültecilerde travma sonrası stres bozukluğu taraması [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı.
• Selvin, E. (2016). Göçün bilimsel anlatısı: Türkiye ’akademia’sının Suriyeli “mülteciler” ile imtihanı. Boğaziçi Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Merkezi Öğrenci Forumu (AÇMÖF) Bülteni), 5, 15-29. https://doi.org/10.13140/RG.2.1.4094.5041
• Seyhan, S. (2019). Türkiye’ye 2011 tarihinden sonra gelen Suriyelilerin durumu: Osmaniye örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sirkeci, İ. (2017). Turkey’s refugees, Syrians and refugees from Turkey: A country of insecurity. Migration Letters, 14(1), 127-144.
• Sönmez, M. E., & Adıgüzel, F. (2017). Türkiye’de Suriyeli sığınmacı algısı: Gaziantep şehri örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(3), 797-807. https://doi.org/10.21547/jss.307333
• Sönmez, M. E., & Ayik, U. (2020). Sınır illerindeki (Gaziantep, Hatay ve Şanlıurfa) Suriyeli Sığınmacıların sosyal, ekonomik ve nüfus yapıları. Gaziantep Üniversitesi Ayıntab Araştırmaları Dergisi, 3(2), 64-75.
• Sönmez, M. E., & Şahin, Ş. (2022). Gaziantep’teki Suriyeli sığınmacıların geri dönüş eğilimleri. Gaziantep Üniversitesi Ayıntab Araştırmaları Dergisi, 5(2), 107-122.
• Şahin-Mencütek, Z. (2015). Suriye Krizi’nin Ürdün dış politikasına etkisi: Suriyeli mülteciler ve Işid’e karşı koalisyona katılım. Ortadoğu Etütleri, 7(1), 82-109.
• Şahin-Mencütek, Z. (2019). Turkey’s approach to encourage returns of Syrians. Forced Migration Review, 62, 28-31.
• Şahin-Mencütk, Z. (2020). Emerging transnational practices and capabilities of Syrian refugees in Turkey. Migration Letters, 17(1), 125-138.
• Şen, H. (2020). Türkiye’deki Suriyeliler entegrasyon mümkün mü? (1. bs). Hiperlink.
• Taşdelen, B. (2020). Twitter’da Suriyeli mültecilere karşı çevrimiçi nefret söylemi: #Suriyelileriistemiyoruz. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 562-575.
• Tatlıcıoğlu, O., & Apak, H. (2018). “Suriyeliler” hakkında yapılan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40/2), 227-254. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.437580
• Toprak, M. (2018). Sosyal medyada Suriyeli sığınmacılara yönelik nefret söylemi: Twitter örneği [Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• Tunga, Y., Engin, G., & Çağıltay, K. (2020). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir alanyazın taraması. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 21(1), 317-333. https://doi.org/10.17679/inuefd.535845
• Türkoğlu, E. (2023). Suriyelilerin Gaziantep kentinin sosyo-ekonomik yapısına etkileri [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkoğlu, E., & Elmastaş, N. (2024). Gaziantep şehrindeki Suriyelilerin göç öncesi ve sonrası sosyoekonomik durumlarının karşılaştırılmalı bir analizi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), 437-450. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1424498.
• Yanık, O. (2019). Geçici koruma altındaki Suriyelilerin sosyo ekonomik durumları ile sosyal uyum ilişkisi: Sultanbeyli örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Yılmaz, D., & Günay, M. A. (2022). Türk toplumunda Suriyeli sığınmacı algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 117-139.
• Yılmaz, E. A. (2019). Uyum teorileri çerçevesinde Suriyelilerin Türkiye’ye entegrasyon süreci. Electronic Turkish Studies, 14(5), 287-302. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23018
• Yılmaz, L. Y. (2017). Yerel halkın Türkiye’deki Suriyelilere bakışı: Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay ve Adana Örnekleri [Doktora Tezi]. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://acikerisim.ybu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/1626/471873.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Yücebaş, M. (2015). Gaziantep yerel basınında Suriyeli imgesi: yeni taşranın yeni suskunları: Suriyeliler. Birikim Dergisi, 311, 38-47.