Okul Öncesi Öğretmenlerinin Etik Eğilimlerinin Çocuk Hakları Tutumlarına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 6, 86 - 98, 25.12.2023

Müge Tamkan Çağla Yiğitbaş

Öz

Araştırmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları farkındalığını, etik yaklaşımları çerçevesinde tespit etmek ve sosyo-demografik özelliklerinin fark oluşturup oluşturmadığını araştırmaktır.
Araştırma nicel türdedir. Veriler tanımlayıcı kesitsel yöntemle toplanmıştır. Veri toplamada Bireysel Bilgi Formu, Çocuk Hakları Tutum Ölçeği (ÇHTÖ) ile Etik Durum Ölçeği’nin (EDÖ) yer aldığı anket formu kullanılmış, p<0,05 istatistiksel anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmiştir.
Katılımcıların %9,4’ünü lisansüstü eğitim aldığı, %3,3’ünün mesleğini sevmediği, %62,7’sinin çocuk hakları konusunda eğitim almamış olduğu, %39,1’inin çocuk haklarının ihlal edildiği düşüncesine sahip olduğu, %39,1’inin çocuk haklarının ihlal edildiği bir olaya tanıklık etmiş olduğu, %4,3’ünün çocuk haklarını ihmal etme davranışında bulunduğunu bildirdiği belirlenmiştir. ÇHTÖ puan dağılımları üzerinde; çocukların haklarının ihlal edildiğini düşünüp/düşünmeme durumunun, çocuk haklarının ihlal edildiği olaya tanıklık edip /etmeme durumları fark oluşturmaktadır. EDÖ puan dağılımları üzerinde; cinsiyet, çocuk sahibi olup/olmama, çocuk haklarına yönelik eğitim alıp/almama durumu, değişkenleri fark oluşturmaktadır. Araştırmada ÇHTÖ ile EDÖ puanları pozitif yönlü ve çok zayıf düzeyde ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hakları, etik eğilim, okul öncesi öğretmeni, idealizm

Etik Beyan

GRÜ Sosyal Bilimler Fen ve Mühendislik Bilimleri Araştırmaları Etik Kurulu Tarih: 02.02.2022 Sayı: E-50288587-050.01.04-72486

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Destek alınmamıştır. Araştırma katılımcılarca finanse edilmişti.r

Teşekkür

Tüm katılımcı okul öncesi öğretmenlere teşekkür ederiz

The Effect of Preschool Teachers' Ethical Tendency on Attitudes on Children's Rights

Öz

The purpose of the research is to determine the awareness of pre-school teachers regarding children's rights within the framework of their ethical approaches and investigate whether their socio-demographic characteristics make a difference.
The research is of a quantitative method. Data were collected using a descriptive cross-sectional method. An questionnaire form was used to collect data, which included an Individual Information Form, the Children's Rights Attitude Scale (CRAS), and the Ethical Situation Scale (ESS). A statistical significance level of p<0.05 was accepted.
It was determined that 9.4% of the participants had postgraduate education, 3.3% did not like their profession, 62.7% had not received education on children's rights, 39.1% believed that children's rights were violated, 39.1% had witnessed an incident where children's rights were violated, and 4.3% reported engaging in neglectful behavior towards children's rights. Regarding CRAS score distributions, the consideration of whether children's rights were violated or not, and whether they witnessed an incident of children's rights violation or not, make a difference. On the other hand, regarding ESS score distributions, variables such as gender, having children or not, receiving education on children's rights, make a difference. In the research, a positive and very weak relationship was found between CRAS and ESS scores.

Anahtar Kelimeler

Children, ethical inclination, pre-school teacher, idealism

Proje Numarası

Destek alınmamıştır. Araştırma katılımcılarca finanse edilmişti.r

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., & Acar, İ. V. G., Aynur (2021). Öğretmen Etkileşim Ölçeği (ÖEÖ) ve Çocuk-Öğretmen Etkileşim Ölçeği (ÇÖEÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 412-424.
• Akarsu, B. (1965). Ahlak öğretileri (Vol. 1): Baha Matbaası.
• Aslı, Y., & Yazıcı, S. (2010). Etik Durum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği Çalışması. Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (4), 1001-1017.
• Aydınlık, A. (2017). Çocuk haklarının gelişiminde okul öncesi eğitiminin yeri ve önemi" Ankara örneği". Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Banko, Ç. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk haklarına ilişkin tutum, davranış ve görüşlerinin incelenmesi.
• Başaran, İ. E. (2005). Eğitim psikolojisi: Gelişim, öğrenme ve ortam: Nobel.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri.
• Duran, K. (2014). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleki Etik Davranışları Algılama Düzeylerinin ve Etik İkilemleri Çözümlemelerinin İncelenmesi.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk hakları sözleşmesinde yer alan “çocuk hakları” konusunda öğretmenlerin ve yöneticilerin bilinç düzeyleri. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 11-34.
• Kar, E. B., & Uzun, E. M. (2017). Sınıf ve Okul Öncesi Öğretmenlerinin Farklı Etnik Kökenden ve Sosyo-Ekonomik Sınıftan Öğrencilere Yönelik Tutumlarının Meslek Etiği Açısından Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 73-85.
• Koran, N. (2015). Öğretmenlere yönelik çocuk hakları ve hak ihlalleri eğitiminin değerlendirilmesi üzerine nitel bir çalışma. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal.
• Kuyumcu, N. (2014). Tarihten günümüze çocuk ve çocukluk algısı üzerine birkaç söz çocuk tiyatrosu ve çocuklarla tiyatro. Türk Dili Dergisi, 709-713.
• Musaoğlu, E. B. (2012). MEB 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı'nın (2006) çocuk hakları açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ögeday, A. (2021). Uluslararası insan hakları belgeleri çerçevesinde savaş mağduru çocuklara bir bakış. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Pedük Bulut, Ş. (2015). Çocukların Hak Ettiği Eğitimi Almalarında Onların Gelişim Haklarını Bilen Ve Dikkate Alan Okul Öncesi Öğretmenleri Olabilmek. Milli Eğitim Dergisi, 45(206), 97-105.
• Pilatin, G., & Ahmetoğlu, E. (2020). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 39(3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı), 117-136.
• Sakin, A. (2007). Okul öncesi öğretmenlerin mesleki etik davranışlar hakkındaki görüşleri ile ahlaki yargı düzeyleri ve öğretmenlik tutumlarının incelenmesi. Marmara Universitesi (Turkey).
• Senemoğlu, N. (2001). Çocuk Hakları, Çalışan Çocuklar ve Eğitim Sorunları.
• Şenlik, S. (2019). Öğretmenlerin mesleki değerleri ile çocuk haklarına ilişkin görüşleri: Okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir inceleme (Nevşehir ili örneği). Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uçuş, Ş. (2013). Çocuk Hakları Eğitimi Programı Hazırlanması ve Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uzun, E. M., & Elma, C. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik ikilemleri çözümleme biçimleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 279-287.