KİMLİK VE KARAKTER OLUȘUMUNDA OKULUN ROLÜ

Yıl 2019, Cilt: 55 Sayı: 1, 197 - 215, 15.03.2019

Nedim Öz

Öz

İnsanlar, tutum ve davranışları sonradan öğrenirler. Sosyolojik anlamda kişiliğin oluşumu ise, topluluk hayatında mümkündür. Toplumsallaşma süreci, maddi ve manevi kültür ögelerini bünyesinde barındırır. Birey, maddi kültürle birlikte toplumu sosyo-kültürel olarak şekillendiren dinî inanç, değer, norm, duygu, düşünce ve davranışları da kazanır. Böylece o, dinî sosyalleşmesini sürdürürken toplumun kültürüne de ayak uydurur. Dolayısıyla bu çalışmada, toplumsallaşma süreci içerisinde önemli bir yeri olan okulun, dinî toplumsallaşma ve karakterin oluşmasındaki etkileri üzerinde durulmuştur.

Dinî toplumsallaşma, insanların dinî tercihlere sahip olmaya başladıkları bir süreçtir. Bu, insanın diğerleriyle iletişimine bağlıdır. Bu iletişimin formel yollarla gerçekleştirildiği yer okuldur. Bu derleme çalışması, insanın karakter inşasında, bireylerin toplumlaşmasında önemli işlevlere sahip olan okulu; yani öğretmen ve arkadaş ilişkilerini ele almaktadır. Zira çocuğun eğitsel, kültürel ve toplumsal etkenleri bünyesinde barındıran okul, bireyin ahlâkî değerlerle donatılmasında işlevsel bir niteliğe sahiptir. Ahlâkî değerlerin ise, gençlere bireysel ve toplumsal sorumluluk kazandırması düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karakter, Sosyal Çevre, Okul, Toplumsallaşma, Din

ROLE OF SCHOOLS WITH IDENTITY AND CHARACTERS

Öz

People develop attitudes and behaviors as they grow up. In sociological terms, however, the formation of personality is only possible through the societal life. The process of socialization includes tangible and intangible cultural elements. Through tangible culture, an individual also acquires religious beliefs, values, norms, emotions, thinking, and behaviors that all shape a  society socio-culturally.  That way, while socializing religiously, they also adapt to the culture of the society. This study, therefore, explores the the effects of schools, which have an important place in the process of socialization, on religious socialization and character formation. Religious socialization is a process in which people start to develop religious preferences. It depends on human communication with  others. The place where this communication is conducted formally is schools. This compilation study also deals with schools-the relations with teachers and friends-that have important functions in raising individuals of good character and in the socialization of individuals. It is so because schools not only have educational, cultural, and societal effects in character education of a child, but are also functional in equipping individuals with moral values. Moral values, in return, are considered to raise individual and societal consciousness.

Anahtar Kelimeler

Character, Social Environment, School, Socialization, Religion

Kaynakça

• Akbaş, Oktay. “Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış”. Değerler Eğitimi Dergisi. 6/16. (Aralık 2008): 9-27.
• Akdoğan, Ali. “Kültür ve Din”. Ed. Niyazi Akyüz - İhsan Çapcıoğlu. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Arslantürk, Zeki - Amman, Mehmet Tayfun. Sosyoloji. 9. Baskı. İstan- bul: Çamlıca Yayınları, 2013.
• Aydın, M. Zeki. Ailede Ahlâk Eğitimi. Timaş İstanbul: Yayınları, 2011. Başaran, İbrahim Ethem. Psikoloji. Ankara: 1978.
• Baymur, Feriha. Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1985. Bilgin, Beyza. İslâm ve Çocuk. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991.
• Ceylan, Doğan. (Maarif Müfettişi). Duygusuz Nesil Tehlikesi. https:// www.ogretmenlersitesi.com/images/haberler2017/12/okul-mudurunun-ol- durulmesi-ile-ilgili-mufttis-gorusu.jps, (Erişim 21 Aralık 2017).
• Coştu, Yakup. Toplumsallaşma ve Dindarlık (Samsun Örneği). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• Cüceloğlu, Doğan - Erdoğan, İrfan. Öğretmen Olmak. 14. Baskı. İstan- bul: Final Kültür Sanat Yayınları, 2016.
• Çağlayan, Ahmet. Ahlâk Pusulası Ahlâk ve Değerler Eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2005.
• Çubukçu, Zuhal. “İlköğretim Öğrencilerinin Karakter Eğitimi Sürecin- de Örtük Programın Etkisi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 12 (2), 2012, 1513-1534.
• Erden, Münire. Eğitim Bilimlerine Giriş. 10. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınları, 2017.
• Fromm, Erich. İtaatsizlik Üzerine. 3. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
• . Erich. Sahip Olmak ya da Olmak. Çev. Arıtan, A.. İs- tanbul: 1991.
• Göle, Nilüfer. İslâm’ın Yeni Kamusal Yüzleri. İstanbul: Metis Yayınları, 2013.
• Holm, Nils G.. Din Psikolojisine Giriş. Çev. Bahadır, Abdülkerim. İs- tanbul: İnsan Yayınları, 2007.
• Hökelekli, Hayati. “Çocukta Ahlâk Gelişimi ve Eğitimi”. Heyet. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: İSAV, 1998.
• . Hayati. Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikoloji- si ve Eğitimi. 2. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• . Hayati. Çocuk, Genç, Aile Psikolojisi ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2009.
• Karacoşkun, Mustafa Doğan. “Dinî Kişilik”. Ed. Karacoşkun, Mustafa Doğan. Din Psikolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013.
• Kaya, Mevlüt. “Benliğin Gelişimi ve Kendini Gerçekleştirme”. Heyet. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: İSAV, 1998.
• Kaymakcan, Recep - Meydan, Hasan. Ahlâk Değerler ve Eğitimi. İstan- bul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2014.
• Kocabıyık, Oya Onat. “Benlik ve Ahlâkî Kimlik”. Değerler Eğitimi Dergisi 12/27 (Haziran 2014), 261-280.
• Köylü, Mustafa – Nazıroğlu, Bayramali. “İlköğretimde Din Eğitimi”, Ed. Köylü, Mustafa - Altaş, Nurullah. Din Eğitimi. 3. Baskı. İstanbul: En- sar Neşriyat, 2014.
• Kutlu, Önder – Göksel, Zarif Songül. “Bir Kamu Politikası Olarak De- ğerler Eğitimi: Selçuklu Örneği”. Uluslararası Aile ve Sosyal Politikar Zir- vesi (Ankara, Ocak 02-03 2013). Ed. Çayboylu,. İrfan 420-437, Ankara: T.C Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2013.
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi. Kişilik ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Mer- kezi Yayınları, 2004.
• Mehmedoğlu, Yurdagül. Okul öncesi Çocuklarda Dinî Duygunun Gelişimi ve Eğitimi. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
• Meriç, Ümit. Türkiye Kanatlarımızın Altında. 3. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
• Millî Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim 2016/17.
• Nirun, Nihat. Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Ya- yını, 1994.
• Özbek, Abdullah. Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed. Konya: Selam Yayınları, 1988.
• Peker, Hüseyin. “Olumlu Şahsiyet özellikleri ve Din”. OMÜİFD 1 Samsun: 1986.
• Polat, Fazlı. “Toplumsal Farklılaşma ve Din”. Ed. Akyüz, Niyazi - Çap- cıoğlu, İhsan. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012. Topçu, Nurettin. Türkiye’nin Maarif Davası. İstanbul: Milliyetçiler Derneği Neşriyatı, 1960.
• Ünal, Mehmet Süheyl. “Bireycilik ve Din”. Ed. Akyüz, Niyazi –Çap- cıoğlu, İhsan. Din Sosyolojisi El Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Grafiker Yayın- ları, 2012.