GENÇLİĞİN RUHSAL PROBLEMLERİ ÇERÇEVESİNDE HZ. PEYGAMBER’İN EĞİTİM ANLAYIȘI VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Yıl 2019, Cilt: 55 Sayı: 4, 951 - 973, 15.12.2019

Murat Kaya

Öz

Gençlik, çocuklukla yetişkinlik dönemleri arasında yer alan, bedensel ve ruhsal gelişmeye paralel olarak karakter ve kişilik olgunlaşmanın da gerçekleştiği yaşamın önemli kesitlerinden biridir. İki farklı dönem arasında bir geçiş aşaması olan gençlik, ruhî ve fi zikî değişim ve dönüşüme bağlı olarak pek çok sorunun da yaşanabildiği kritik bir zaman dilimidir. 

Gençler, genelde iki tür sorun ile yüzleşmektedirler. Birincisi, ergenlikle birlikte ruhsal ve bedensel değişim ve gelişimin getirdiği içsel problemler, ikincisi ise aile ve sosyal çevrenin ürettiği dışsal problemlerdir. Gençlerde görülen şüphecilik, keskin inançlılık, aşırılık, isyan etme, birden tepki gösterme gibi içsel problemleri tanıtmak ve bu sorunlara Hz. Peygamber’in bakış açısını tespit ederek çözüm yolları sunmak çalışmamızın ana temasını oluşturmaktadır. 

Hz. Peygamber’in eğitim anlayışı ve uygulamalarından yararlanarak gençlerin ruhsal problemlerine çözüm aramak ebeveyn ve eğitimciler için bir kazanımdır. Çünkü bir takım sosyal problemleri de tetikleyen gençliğin ruhsal problemlerini tanımak ve en az zararla atlatılmasını sağlamak birey ve toplum için farklı bir önemi haizdir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Hz. Muhammed, Gençlik, Ruhsal Problemler, Nebevî Eğitim

THE PROPHET MUHAMMAD’S EDUCATIONAL APPROACH AND PRACTICES IN THE CONTEXT OF YOUTH’S MENTAL PROBLEMS

Öz

Youth is an important period in life between childhood and adulthood when character and personality mature in parallel with physical and mental development. As a transitional stage between two different periods, youth is also a critical episode that various problems can arise depending on mental and physical change and transformation. 

Young people usually face two types of problems. The fi rst is internal problems brought by mental and physical change and development, and second is external problems caused by family and social environment. This study mainly attempts to provide an overview of internal problems such as scepticism, sharp beliefs, extremism, rebellious behaviour, short temper, sudden reactions, outburst of anger, intense sexual tendency, depression and mental crises experienced by youth, fi nd out The Prophet Muhammad’s point of view on such problems and present relevant solutions. 

It is expected that seeking solutions for youth’s mental problems by drawing from The Prophet Muhammad’s educational approach and practices will provide a different advantage for parents and educators. The reason for that is because it is highly important for individuals and society to know youth’s mental problems which also trigger certain social problems, and to help overcome such problems with minimum damage.

Anahtar Kelimeler

Hadith, The Prophet Muhammad, Youth, Mental Problems, Prophetic Education.

Kaynakça

• Acuner, Hacı Yusuf. 14-18 Yaş Arası Gençlerde Ahlaki Yargı Gelişimi ve Ahlak Eğitimi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2004.
• Ahmed b. Hanbel. Müsned. ys.: Mektebetu’l-İslâmî, tsz.
• Akpolat, Sabri. “Peygamberimiz Ve Gençlik”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2007): 209-223.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV Yayınları, 2011.
• Aydınlı, Abdullah. “İkrime b. Ebû Cehil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22: 42-43. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Bahadır, Abdülkerim. “Ergenlik Döneminde Dinî Şüphe ve Tereddütler”. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Başkurt, İrfan. “Gençlik, Madde Bağımlılığı Ve Korunma Yolları (Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım)”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (2003): 73-114.
• Berktin, Cezmi Tahir. Çocuklarda ve Gençlerde Davranış Bozuklukları. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1978.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2009. Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. Thrc. İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
• Câhiz, Ebû Osman Amr b. Bahr. el-Beyân ve’t-tebyîn. Thk. Abdusselâm Muhammed Harun. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1998.
• Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2013.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması. Ankara: 2014.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvûd. Thrc. Yasir Hasan, İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâ- şirûn, 2015.
• Ebû Gudde, Abdulfettâh. Bir Eğitimci olarak Hz. Muhammed (s.a.s.) ve Öğretim Metotları. Çev. Enbiya Yıldırım. Ankara: Otto Yayınları, 2018.
• Gözütok, Şakir. Hz. Peygamber’in Hadislerinde Eğitim Metotları (Buhari ve Müslim Örneği). İstanbul: Ensar Yayınları, 2016.
• Günay, İlhami. “Kur’ân-ı Kerîm’de Gençlerin Duygu Gelişimi ve Eğiti- mi”. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literatu- re and History of Turkish or Turkic. 10/2 Winter, 2015: 435-460.
• Hammâd, Nafîz Hüseyin. Ebhâsu seniyye fi’s-sünneti nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-Muktebas, 2018.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Çev. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 2011.
• Hamidullah, Muhammed ve Avcı, Casim. “Uhud Gazvesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42: 54-57. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Hasan, Hasan İbrahim. İslâm Tarihi. Trc. İsmail Yiğit-Sadreddin Gümüş. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1987.
• Hayta, Akif. “İbadetler ve Ruh Sağlığı”. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Hökelekli, Hayati ve Çayır, Celal. “Gençlerin Din Değiştirip Hıristiyan Olmasında Etkili Olan Psiko-Sosyal Etkenler”. Uludağ Üniversitesi İlahi- yat Fakültesi Dergisi 15/1 (2006): 23-46.
• Hökelekli, Hayati. “Gençlik ve Din”. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• İbn Haldun. Mukaddime. Çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2012.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah ed-Dinâverî. Uyûnu’l-ahbâr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Arabî, tsz.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd. Sünenu İbn Mâce. Thrc. İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan, İzeddin Dâlî. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâ- şirûn, 2015.
• İbnü’l-Esîr, Abdulkerim b. Abdulvahid eş-Şeybânî. el-Kâmil fî’t-târîh. Thk. Ebi’l-Fidâ Abdullah el-Kâdî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1987.
• Kanger, Faruk. Peygamber Ahlâkını Referans Alan Karakter Eğitimi. İstanbul: Kampanya Kitapları Yayınları, 2012.
• Kara, Seyfullah. Peygamber Döneminde Gençlik. İstanbul: Ağaç Kitapevi Yayınları, 2009.
• Kımter, Nurten. “Gençlikte Din Ve Depresyon: Üniversiteli Gençler Üzerinde Ampirik Bir Araştırma”. Ekev Akademi Dergisi 60 (2014): 223- 260.
• Kula, Naci. “Gençlik Döneminde Kimlik ve Din”. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Küçükaşcı, Mustafa Sabri. “Vahşî b. Harb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42: 450-451. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Mâdî, A’tâf Mâdî. Tevcîhu’n-nebevî li’ş-şebâb. Yüksek Lisans Tezi, İslâm Üniversitesi, Gazze, 2011.
• Müslim,Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc. Sahîhu Müslim. Thrc. Yasir Hasan, İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Suayb. Sünenu’n-Nesâî. Thrc. İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan, İzeddin Dâlî. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
• Özbaydar, Belma. Din Ve Tanrı İnancının Gelişmesi Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Baha Matbaası, 1970.
• Özdemir, Şuayip ve Kavak, Rahime. “Kur’ân Ve Hadislerde Gençlik Dönemi Özellikleri”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish 9/2 (2014): 1215-1226.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2010.
• Sancaklı, Saffet. “Hz. Peygamber’in İbadetlerde Öngördüğü İ’tidal ve Kolaylık Anlayışı”. Uludağ Üniveristesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (2000): 377-392.
• Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2005.
• Selçuk, Mualla. Gençlik Çağı ve İnanç Olgusu (İnanç ve Davranış Bütünlüğü açısından Bir Deneme), Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi. İstanbul: Ensar Neşriyat, tsz.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk. Nşr. Ebû Suheyb el-Kermî, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Develiyye, tsz.
• Tarhan, Nevzat. İnanç Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenu’t-Tirmizî. Thrc. İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer. Kitâbu’l-meğâzî. Thk. Marsden Johannes. Kahire: Alemu’l-Kutub, 1984.
• Yapıcı, Asım. “Modernleşme-Sekülerleşme Sürecinde Türk Gençliğinin Anlam Dünyasında Dinin Yeri (Çukurova Üniversitesi Örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/2 (2009): 1-37.
• Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları, 2012.
• Yörükoğlu, Atalay. Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları, 2007.