A Sociolinguistic Analysis of the Change of Village Names in East Turkestan

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 35, 221 - 241, 10.11.2024

Adilcan Eruygur

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1507981

Öz

This study evaluates the systematic policy of the Chinese government to change village names in East Turkestan from a sociolinguistic perspective. The Chinese government is implementing a comprehensive assimilation policy aimed at erasing the cultural, religious, and historical identities of the Uyghur Turks in East Turkestan. Data provided by Human Rights Watch (HRW) and the Norway-based Uyghur Hjelp indicate that approximately 630 village names have been changed from religious, historical, or cultural terms to names reflecting the ideological values of the Chinese Communist Party. This article examines the impact of changing village names on Uyghur identity and cultural heritage within the frameworks of sociolinguistics, postcolonial theory, and Antonio Gramsci's concept of cultural hegemony. The theoretical framework of the study explores the connection between language and identity, discussing the significance of place names for social memory and identity. The methodology section analyzes the data collected by HRW and Uyghur Hjelp between 2009 and 2023, providing a statistical evaluation of the changes in village names. The findings reveal that the replacement of Uyghur village names with Chinese names has caused various negative effects, including linguistic assimilation, social and psychological pressures, and the erosion of cultural identity.

Anahtar Kelimeler

Sociolinguistics, Place Names, Uyghur Language, Chinese, Assimilation.

Doğu Türkistan’daki Köy Adlarının Değiştirilmesinin Toplumdilbilim Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışma, Çin hükümetinin Doğu Türkistan'daki köy adları nı sistematik olarak değiştirme politikasını toplum dilbilim açısından değerlendirmektedir. Çin hükümeti, Doğu Türkistan'da Uygur Türklerinin kültürel, dini ve tarihi kimliklerini ortadan kaldırmayı hedefleyen kapsamlı bir asimilasyon politikası yürütmektedir. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Norveç merkezli Uyghur Hjelp'in sağladığı veriler, yaklaşık 630 köy adının dini, tarihi veya kültürel adlardan Çin Komünist Partisi'nin ideolojik değerlerini yansıtan isimlere değiştirildiğini ortaya koymaktadır. Bu makale, köy adlarının değiştirilmesinin Uygur kimliği ve kültürel mirası üzerindeki etkilerini toplum dilbilim, postkolonyal teori ve Antonio Gramsci’nin kültürel hegemonya kavramları çerçevesinde incelemektedir. Çalışmanın teorik çerçevesi, dil ve kimlik arasındaki bağlantıyı irdeleyerek, yer adlarının toplumsal hafıza ve kimlik üzerindeki önemini tartışmaktadır. Metodoloji bölümünde, HRW ve Uyghur Hjelp tarafından 2009-2023 yılları arasında toplanan veriler analiz edilerek köy adlarının değiştirilmesinin istatistiksel değerlendirmesi yapılmıştır. Bulgular, Uygur Türkçesindeki köy adlarının Çince isimlerle değiştirilmesinin dilsel asimilasyon, sosyal ve psikolojik baskılar ve kültürel kimlik erozyonu gibi çeşitli olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplum Dilbilim, Yer Adları, Uygur Türkçesi, Çince, Asimilasyon

Teşekkür

Human Rights Watch ile Uyghur Hjelp teşekkür etmeyi borç bilirim.

Kaynakça

• BOVİNGDON, Gardner (2011). The Uyghurs: Strangers in Their Own Land. Columbia University Press.
• BOURDİEU, Pierre (2010). “Sosyal Sermaye”. Sermaye Biçimleri (Edt. Murat Şahin ve Zeki Ünal). İstanbul: Değişim Yayınları, 45-77.
• CRYSTAL, David (2008). A Dictionary Of Linguistics And Phonetics. Oxford: Blackwell Publishing.
• CHEN, Jie; CHEN, Chunlong (2009). “China’s New Era of Social Harmony: Toward a Unified Society?”. Journal of Contemporary China, 18/61: 409-426.
• DOĞAN, Hasan (2007). “Orda”. İslam Ansiklopedisi, 33, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 357.
• DYER, Judy (2007). “Language and Identity”. The Routledge Companion To Sociolinguistics, Oxon: Routledge 101-108.
• EAGLETON, Terry (1996). İdeoloji. İstanbul: Metis.
• FRANK, Dikötter (2013). The Tragedy of Liberation: A History of the Chinese Revolution 1945-1957, Bloomsbury: Bloomsbury Press.
• GROVOQUI, Siba (2007). “Postcolonialism”. International Relations Theories: Discipline and Diversity (Edt.Tim Dunne, Milja Kurki ve Steve Smith). Oxford University Press, 229 -246.
• GİLES, Howard ve OGAY, Tania (2007). Communication accommodation theory. In B. B. Whaley & W. Samter (Eds.), Explaining Communication: Contemporary Theories And Exemplars. Lawrence Erlbaum Associates, 293-310.
• HESEN, Ezizcan (2014). “Uygurca Yer-Cay Namlarining Medeniyet Katlimi Toġrisida”. Xinjiang İctimai Penler Tetkikat Jurnili, 1:49-57.
• HEMDULLA, Reveydulla (2014). “Ötmüşning Tamğisi - Yer Namları”. Yer-Cay Namları Heḳḳide Ḳisḳiçe Mulaḥize. Beijing: Milletler Neşriyati, 138-131.
• JOSEPH, John E (2004). Language and Identity National, Ethnic, Religious. New York: Palgrave Macmillan.
• KADRİ, Nazlı (2013). Türkçe Yemin İfadeleri Üzerine Toplumdilbilimsel Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• KOMİSYON (1991). Uyġur Tiliniñ İzahliḳ Luġiti, Beijing: Milletler Neşriyati.
• ḲEYUM, Turdi; AYGÜL, Abliz (2016). “İslamiyet’teki Vakıf Sistemi ve Onun Uygur Cemiyetine Olan Tesiri Hakkında”. Xinjiang Üniversitesi İlmi Jurnali, 5/43 - 51.
• LOPNURİ, Abuhelil Rahman (2006). “Xinjiang’daki İslam Dini Bilen Munanasibetlik Yer Namları Toġrisida”. Til Ve Terjime Jurnili, 16: 1-14.
• LU, Luo vd. (2011). “Cultural Values and Happiness: An East-West Dialogue”. Journal of Social and Personality Psychology Compass, 12: 964-980.
• MESTHRİE, Rajend; TABOURET; KELLER, Andrée (2001). “Identity and Language”. R. Mesthrie içinde, Concise Encyclopedia Of Sociolinguistics. Oxford: Elsevier, 165-169.
• MEİSNER, Maurice (1991). Mao’s China and After: A History of the People’s Republic. The Free Press.
• RAHMAN, Abdukerim (2015). “Uygurlarda Mazar Medeniyet”. Miras Jurnili, 6: 68-72.
• XU, Chenggang (2011). “The Fundamental Institutions of China’s Reforms and Development”. Journal of Economic Literature, 49/4: 1076-1151.
• WANG, Robin (2012). Yinyang: The Way of Heaven and Earth in Chinese Thought and Culture. Cambridge University Press.
• WOLFRAM, Walt (2005). Macneıl/Lehrer Productıons. Public Broadcasting Service.
• WEEDON, Chris (2004). Identity and Culture. Cornwall: Open University Press.
• ZHAO, Suisheng (2004). A Nation-State by Construction: Dynamics of Modern Chinese Nationalism. Stanford University Press.