Analysis of Reading Comprehension Questions in Secondary School Turkish Textbooks in Terms of Inference Categories

Yıl 2021, Cilt: 172 Sayı: 2, 77 - 95, 31.07.2021

Ezgi Kaya , Meltem Ayabakan , Yusuf Aydın

https://doi.org/10.33690/dilder.906410

Cited By: 4

Öz

The aim of this study is to examine the distribution reading comprehension questions in secondary school Turkish textbooks by inference types. In the research, 94 texts and 492 questions related to these texts were handled. The reading comprehension questions were evaluated according to the lexical, propositional and pragmatic inference categories suggested by Chikalanga (1992). According to the results of the research, in addition to the questions that require making inference in Turkish textbooks, there are also questions called verbatim questions that can be answered without making an inference. 51% of the questions require making pragmatic inference and 17% require making propositional inference. There are no lexical inference questions in the Turkish textbooks. 32% of the questions are verbatim questions. These results show that the end of text questions in the books are not properly distributed among the inference types. In addition, it can be said that the high rate of verbatim questions will limit the contribution of reading comprehension questions to deep understanding.

Anahtar Kelimeler

Secondary School Turkish Textbooks, Reading Comprehension Questions, Inference

Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sorularının Çıkarım Türlerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metin sonu sorularının çıkarım türlerine dağılımını incelemektir. Araştırmada 94 metin ve bu metinlere bağlı 492 soru ele alınmıştır. Metin sonu sorular Chikalanga’nın (1992) önerdiği sözcüksel, önermesel ve kullanımsal çıkarım ulamlarına göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları Türkçe ders kitaplarında çıkarım yapmayı gerektiren soruların yanında herhangi bir çıkarım yapılmadan yanıtlanabilecek bağımlı bilgi sorularının da yer aldığını göstermektedir. Soruların %51’i kullanımsal, %17’si önermesel çıkarım yapmayı gerektirmektedir. Türkçe ders kitaplarında sözcüksel çıkarım sorularına yer verilmemiştir. Soruların %32’si ise bağımlı bilgi sorularıdır. Bu sonuçlar kitaplarda yer alan metin sonu sorularının çıkarım türlerine dengeli bir biçimde dağıtılmadığını göstermektedir. Ayrıca bağımlı bilgi soru oranının yüksek olmasının metin sonu sorularının derin anlamaya katkısını sınırlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Türkçe Ders Kitapları, Metin Sonu Soruları, Çıkarım, Okuduğunu Anlama

Kaynakça

• Ahmed, Y., Francis, D. J., York, M., Fletcher, J. M., Barnes, M. ve Kulesz, P. (2016). Validation of the direct and inferential mediation (DIME) model of reading comprehension in grades 7 through 12. Contemporary Educational Psychology, 44, 68–82.
• Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. ve Uysal, A. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. (N. Demirer, Ed.). Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Akyol, D. (2001). İlköğretim Okulları 5. sınıf Türkçe kitaplarındaki okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26 (26), 169-178.
• Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2020). Çıkarım becerisi ile okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 45 (203), 177-190.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (162), 301-319.
• Bahap Kudret, Z. ve Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17 (03), 317-346.
• Bowyer-Crane, C. ve Snowling, M. J. (2005). Assessing children’s inference generation: What do tests of reading comprehension measure? British Journal of Educational Psychology, 75, 189–201.
• Cain, K. ve Oakhill, J. V. (1999). Inference making and its relation to comprehension failure. Reading & Writing, 11, 489–503.
• Cain, K., Oakhill, J. ve Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of Educational Psychology, 96 (1), 31-42.
• Ceylan, S., Duru, K., Erkek, G. ve Pastutmaz, M. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. (Z. Batur ve S. Ceylan, Ed.). Ankara: MEB Devlet Kitapları Chikalanga, I. (1992). A suggested taxanomy of inferences for reading teacher. Reading in a Foreign Language, 8 (2), 697-709.
• Cromley, J. G. ve Azevedo, R. (2007). Testing and refining the direct and inferential mediation model of reading comprehension. Journal of Educational Psychology, 99, 311–325.
• Çeçen, M. A. ve Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Hüseyin Hüsnü Tekışık Özel Sayısı 1(1), 109-132.
• Demirgüneş S., Ocak, F. ve Küçükavşar, A. (2014). 2012 Yılı seviye belirleme sınavı (SBS) Türkçe soruları, 8. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitabı metin soruları ve 2013 yılı 8. sınıf Türkçe dersi ortak sınav sorularının çıkarım türleri açısından incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 17, 861-873
• Denton, C. A., Enos, M., York, M. J., Francis, D. J., Barnes, M. A., Kulesz, P. A., Carter, S. (2015). Text-processing differences in adolescent adequate and poor comprehenders reading accessible and challenging narrative and informational text. Reading Research Quarterly, 50, 393–416.
• Elbro, C. ve Buch-Iversen, I. (2013). Activation of background knowledge for inference making: Effects on reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 17 (6), 435-452.
• Elleman, A. M. (2017). Examining the impact of inference instruction on the literal and inferential comprehension of skilled and less skilled readers: A meta-analytic review. Journal of Educational Psychology, 109, 761–781.
• Haykır, H. A., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R. ve Üstün, E. (2018). Ortaokul ve imam hatip orta okulu Türkçe 5 ders kitabı (E. Aktaş ve B. Bayram, Ed.). Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Kispal, A. (2008). Effective teaching of inference skills for reading: Literature review (Research Report DCSF-RR031). Department for Children, Schools, and Families; National Foundation for Educational Research.
• Kocaarslan, M. (2019). İyi ve zayıf okuyucular için okuduğunu anlama: Kuramsal ve ampirik açıdan bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20 (2), 396-393.
• Kuzu, T. S. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 37 (1), 58- 76. McKoon, G., & Ratcliff, R. (1992). Inference during reading. Psychological Review, 99(3), 440–466.
• MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
• Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş. ve Özdemir, D. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Beverly Hills: Sage Publications.
• Nicholas, D. W. ve Trabasso, T. (1980). Toward a taxonomoy of inferences for story comprehension. F. Wilkening, J. Becker ve T. Trabasso (Ed.), Information Integrating by Children. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Oakhill, J. ve Cain, K. (2012). The precursors of reading ability in young readers: Evidence from a four year longitudinal study. Scientific Studies of Reading, 16, 91–121.
• Oakhill, J. ve Cain, K. (2016). Supporting reading comprehension development from research to practice. Perspectives on Language and Literacy, 42 (2), 32-39.
• Paris, S. G. ve Upton, L. R. (1976). Children's memory for inferential relationships in prose. Child Development, 47(3), 660–668.
• Pearson, P. D. ve Johnson, D. D. (1978). Teaching reading comprehension. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Perfetti, C. ve Stafura, J. (2014). Word knowledge in a theory of reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 18 (1), 22-37.
• Sallabaş, M. ve Yılmaz, G. (2020). Türkçe Ders Kitabı’nda Bulunan Metin Altı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne Göre İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8 (2), 586-596.
• Warren, W. H., Nicholas, D. W. ve Trabasso, T. (1979). Event chains and inferences in understanding narratives. R. O. Freedle (Ed.), New directions in discourse processing içinde (2. cilt). Norwood, NJ: Ablex Publication Corporation.
• Uzun, G. L., Bozkurt, Ü. ve Erdoğan, T. (2011). Okuma süreci, okuma çıktıları ve yaratıcı okuma: İlköğretim öğrencileri üzerine gözlemler. G. L. Uzun ve Ü. Bozkurt (Ed.), Theoretical and applied researches on Turkish language teaching, Essen: Die BlueEule.
• Ülper, H. ve Yalınkılıç, K. (2010). Son iki Türkçe programına göre hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının nicel ve nitel görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Summer, Volume: 3 Issue: 12, s. 449-461.
• Yazıcı, N. (2018). 9. sınıf Türk dili ve edebiyatı öğretim materyalindeki (2016) eleştirel okuma sorularının değerlendirilmesi: Sorulaştırma stratejilerinden kaynaklanan problemler. Uzun, N. E. Ve Bozkurt, U. B. (Ed.) Türkçenin Eğitimi-Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar-10. İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları.
• Yuill, N. ve Oakhill, J. (1991). Children’s problem’s in text comprehension: An experimental investigation. New York: Cambridge University Press.