Arapçadan Türkçeye Makine Çevirisi Değerlendirmesi: Google ve Yandex Çeviri Örneği

Yıl 2021, , 353 - 370, 20.10.2021

Abdulmuttalip Işıdan , Halil İbrahim Şanverdi

https://doi.org/10.30767/diledeara.1011925

Öz

Çeviri, insanlar arasında duygu ve düşünce alışverişi için önemli bir araçtır. Hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen çeviri faaliyeti toplumlar arası iletişimde, bilgi aktarımında ve toplumların gelişmesinde önemli rol oynamaktadır. Çevirinin uluslararası ilişkiler açısından önemli bir yere sahip olduğu bir gerçektir. İnsanlar bilgi, düşünce ve duygularını çeviri yoluyla en kısa sürede başkalarına aktarmaya çalışırlar. Bu nedenle bilgiye hızlı bir şekilde ulaşmak için makine çevirisini kullanırlar. Makine çevirisi veya bilgisayar çevirisi olarak adlandırılan bu çeviri türü, çevirmenlerin müdahalesi olmadan elektronik ya da çevrimiçi programlar kullanılarak yapılan çeviri türüdür. Çeviri hızı nedeniyle teknoloji çağında önemli bir yere sahiptir. Metinleri kaynak dilden hedef dile çevirmek için kullanılan Google ve Yandex çeviri gibi birçok online veya cep telefonu çeviri uygulaması bulunmaktadır. Ayrıca ücretsiz olduğu için oldukça popüler olan bu programlar herkes tarafından kullanılabilir. Ancak makine çevirisi kullanılırken dil ve gramer hataları gibi birçok hata ile karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada çeviri ve makine çevirisi kavramları üzerinde çalışılmış ve çeşitli Arapça cümlelerin Google ve Yandex çevrimiçi programları ile çevirisi denenmiştir. Bu örnek cümleler bağlamında, makine çevirisi ile yapılan çeviri cümleleri ve önerilen cümle çevirisi bir tablo halinde verilmiş ve çeviri sırasında karşılaşılan hatalar değerlendirilmiştir. Günümüzde üst düzey teknolojik gelişmelere rağmen sadece online çeviri programları temelinde yapılan çevirilerin çoğunun her iki dilde de uzman olmadan uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Makine çevirisi, Arapça-Türkçe, Google çevirisi, Yandex çevirisi.

Kaynakça

• Büyükaslan, Ali (2005). Bilgisayar destekli çeviri üzerine bir inceleme, V. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, s.24-36).
• Cabré, M. Teresa (1999). Terminolgy, methods and applications, PA, USA: John Benjamins Company.
• Dağbaşı, Gürkan (2017). Arapçadan Türkçeye yapılan şiir çevirilerinde ara dil kullanımı problemi.
• Dağbaşı, Gürkan (2017). Arapçadan Türkçeye yapılan şiir çevirilerinde nitelik sorunu.
• Doğru, Erdinç (2011). Dilin derin devleti deyimler. Ankara. Fecr Yayın.
• İşler, E. ve Yıldız, M. (2018). Arapça çeviri kılavuzu. İstanbul: Akdem.
• Özcan, Murat (2017), Nobel ödüllü Mısırlı yazar Necip Mahfuz’un el-kahiretu’l-cedide adlı romanının Türkçe çevirisindeki dil oyunlarının eşdeğerlik açısından incelenmesi.
• Suçin, M.Hakkı (2016). Nizar Kabbani Aşkın Kitabı. Ankara. Hece Yayınları
• Suçin, M.Hakkı (2007). Öteki dilde var olmak. İstanbul. Multilingual Yayınları.
• Suçin, M.Hakkı (2012). Dünden bugüne Arapçaya çevirinin serüveni. Ankara. Kurgan Edebiyat.
• Suçin, M.Hakkı (2014). Arapça-Türkçe /Türkçe- Arapça Haber çevirisi. İstanbul. Opus Yayınları.
• Şahin, Mehmet (2013), Çeviri ve teknoloji, İzmir: İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
• Tantuğ, A. Cüneyd (2007). Akraba ve bitişken diller arasında bilgisayarlı çeviri için karma bir model (Yayınlanmamış Doktora Tezi). https://ceviri.yandex.com.tr/
• حركة الترجمة في العصر الحديث https://www.fikrmag.com/topic_details.php?topic_id=24 (Erişim Tarihi: 15.10.2019). سلاح الترجمة في الدول العربية،